Palitviaźniam pakazvajuć u kałonijach kampramat na demakratyčnyja siły? Nie ŭsio tak prosta
Stvaralnica prajekta «Palitviazynka», žurnalistka Jaŭhienija Doŭhaja časta raskazvaje, što administracyi kałonij pakazvajuć źniavolenym roznyja materyjały sa svabody. U demakratyčnych siłach kanflikty, niechta nieaściarožna vykazaŭsia pra viaźniaŭ ci pra tych, chto napisaŭ prašeńnie ab pamiłavańni — praz usio heta, maŭlaŭ, na viaźniaŭ dadatkova cisnuć. Niaŭžo heta novaja praktyka, jakuju ŭziali na ŭzbrajeńnie siłaviki?
U niadaŭnim intervju «Našaj Nivie» Jaŭhienija raskazvała pra heta tak:
«Dakładna viedaju, što adnoj žančynie tam pakazali słovy pra adbielvalnikaŭ režymu, i heta było vialikim udaram. Ale čamuści nichto nie paprasiŭ prabačeńnia, ludzi žyvuć sabie dalej i kažuć, što robiać vialikuju spravu. Im tam, za kratami, pakazvajuć hetyja sprečki i vykazvańni. Jany nikoli hetaha nie darujuć, asabliva tyja, chto sieŭ na vialikija terminy i byŭ lidaram mierkavańniaŭ».
Jaŭhienija mieła na ŭvazie frahmient vystupu Viačasłava Kasinierava, pradstaŭnika pravaabarončaj inicyjatyvy Dissidentby. Padčas adnaho sa słuchańniaŭ Kaardynacyjnaj rady Kasinieraŭ prapanavaŭ daryć majku z vyjavaj adbielvalniku ludziam, «chto hatovy pakłaści svaju hałavu i ŭsio što mahčyma, addać Łukašenku ŭsio što zaŭhodna, kab vyzvalić chacia b adnaho čałavieka».
Padobnym čynam vykazvajecca i Ałana Hiebremaryjam, byłaja palitźniavolenaja, a ciapier mieniedžarka pravaabarončaj inicyjatyvy Politzek.me. Na kanfierencyi «Novaja Biełaruś» dziaŭčyna kazała:
«U kałonijach ludziam kožny dzień prynosiać razdrukoŭki — pakazvajuć, jakija dyskusii adbyvajucca ŭ demakratyčnym poli, što ludzi dumajuć pra pamiłavańnie, pryznańnie viny, što ich asudžajuć, hetych ludziej».
My spytali ŭ Ałany, nakolki raspaŭsiudžanyja takija vypadki, u jakich kałonijach i kali jany byli zafiksavanyja, i ŭ čym kankretna ich sutnaść. Ałana paprasiła čas, kab udakładnić infarmacyju, i ciaham nastupnych dzion nie čytała našy paviedamleńni — na momant publikacyi tekstu my tak i nie atrymali adkaz.
Mahčyma, pra taki cisk nam raskažuć sami byłyja palitviaźni? My zapytalisia ŭ niekalkich eks-palitźniavolenych, ci sutykalisia jany z takimi źjavami i ci čuli pra takuju formu cisku ad inšych viaźniaŭ.
Kanstancin Michalcoŭ, były supracoŭnik «Biełarusnafty», adsiedzieŭ try hady za sprobu abaranić pratestoŭca. Chłopiec adbyvaŭ termin u mahiloŭskaj kałonii №15. Dumku pra toje, kab u kałonii jamu pakazvali niejkija sumnieŭnyja materyjały pra demakratyčnyja siły, Michalcoŭ nazvaŭ zabaŭnaj: jon takoha nie bačyŭ i nie čuŭ pra takija vypadki ad inšych viaźniaŭ.
Pravaabaronca Leanid Sudalenka, były viazień kałonii №3, taksama nie čuŭ pra takoje:
«Adzinaje, asabliva havarkija kantralory mahli kazać: nu što, damitynhavalisia, kamu vy ciapier patrebnyja? A pakazvać heta — nie!»
Minčuk Hleb Hatoŭka pravioŭ niekalki miesiacaŭ u navapołackaj kałonii №1, a potym dva z pałovaj hady ŭ krytaj turmie ŭ Žodzina. Jon kaža, što nie nadta źviartaŭ uvahi na toje, kab jamu niešta takoje pakazvali, tamu moža niešta i nie pamiatać. Ź inšaha boku, heta nie ratuje ad taho, kab takaja infarmacyja trapiła da palitviaźnia:
«Mnie asabista nie pakazvali takoje metanakiravana, ale ŭ hazietach pra heta pišuć, nu i pa BT, zdajecca, taksama kažuć. Moža, niechta i raspaviadaŭ štości sa źjedlivaściu, ale to, napeŭna, bolš było asabistaje mierkavańnie supracoŭnika, a nie mietad sistematyzavanaha cisku».
Viktar Pancialejeŭ trapiŭ na dva z pałovaj hady ŭ mahiloŭskuju kałoniju №15. Jon zhadvaje, što za kratami nasamreč bačyŭ «kampramat» na demakratyčnyja siły, heta było zmantavanaje videa:
«Byli padrychtavanyja videaroliki, dzie raskazvałasia — na vas usie zabylisia, vy nikomu nie patrebnyja, apazicyja dzielić uładu. Rabili narezku — naprykład, epizod sa słovami Łatuški, potym epizod sa słovami Cichanoŭskaj. Paźniej ja pierahladaŭ [pieršapačatkovyja] roliki i čuŭ, što tam kazali zusim inšaje, ale nam pakazvali narezku. Heta rabili časta, a kali paŭtaryć niapraŭdu tysiaču razoŭ, jana robicca praŭdaj».
Taksama, raskazvaje Viktar, viaźniam pakazvali kadry ź bieł-čyrvona-biełym ściaham na hiej-prajdzie, prytym što ŭ biełaruskich kałonijach stvarajecca atmaśfiera niehatyŭnaha staŭleńnia da adnapołych stasunkaŭ. Ale, kaža były palitviazień, za kratami nie nadta vieryli ŭ sproby dyskredytavać demakratyčnyja siły, bo čuli i inšyja historyi:
«Tych, chto vyzvaliŭsia, padtrymlivali, im dapamahali vyjazdžać [z krainy]. My viedali pra heta, bo zona — takoje miesca, kudy časam infarmacyja prychodzić chutčej, čym niekudy na voli. Tak što my hladzieli na heta z zapluščanymi vačyma — było zrazumieła, što hetyja videa robiacca admysłova».
«Usie cudoŭna viedajuć, jakuju dziaržavu vybudavaŭ Łukašenka — tam adna chłuśnia», — adznačaje Viktar.
My źviarnulisia i da byłoha palitviaźnia, jaki adbyvaŭ termin u kałonii №22 («Voŭčyja nory»). Pavodle jaho słovaŭ, jamu nie pakazvali ničoha padobnaha da kampramatu na demakratyčnyja siły, nie čuŭ jon pra takoje i ad inšych viaźniaŭ. Jon zhadvaje supraćlehły fakt.
Mužčyna kaža, što ŭ kałonii bahata ludziej, jakija tłumačać inšym viaźniam: prasić pra pamiłavańnie možna, heta nie soramna i nichto za heta nie asudzić — ni ŭ kałonii, ni na voli. Niekatorych ź ich, miarkuje były viazień, śpiecyjalna zasłali apieratyŭniki, ale i zvyčajnyja viaźni čaściej za ŭsio spakojna staviacca da pracedury pamiłavańnia.
U palitviaźniaŭ, jakija atačali surazmoŭcu, niama strachu, što za vychad pa pamiłavańni ich asudziać. «Usie ŭsio vydatna razumiejuć, kožny choča dachaty, i padpisvać ci nie — sprava kožnaha. Čałavieka [ŭ kałonii] sprabujuć padtrymać, a nie zahaniać u kut», — tłumačyć były viazień.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ«Handal ludźmi? Palitźniavolenyja sami prosiać, kab niechta ich užo kupiŭ». Manałoh Jaŭhienii Doŭhaj
Miesiacy karcaru i dva z pałovaj hady biez sonca. Jak małady minčuk prajšoŭ praz kałoniju i krytuju turmu
«Heta było vyklučna dziela abarony ŭłasnych intaresaŭ». Były palitviazień pryznaŭsia, što byŭ danosčykam u kałonii
Kamientary
a dovierčivyje idioty jesť viezdie. nu čto ž podiełať...
Sproby dyskredytacyi demakratyčnych siłaŭ za kratami naahuł vielmi śmiešnyja i niaŭdałyja. Nichto nie heta nie viadziecca. I "asabliva tyja, chto sieŭ na vialikija terminy i byŭ lidaram mierkavańniaŭ", jany pieršyja kažuć, što ŭsio heta łuchta.