Dyk kolki jajek možna źjadać u dzień, kab nie naškodzić zdaroŭju? Navukoviec z Harvarda znajšoŭ adkaz, achviaravaŭšy saboj
Jajki ličacca adnym z najbolš pažyŭnych praduktaŭ, bahatych na vitaminy, minierały i jakasny białok. Adnak, z-za vysokaha ŭtrymańnia chalesterynu ŭ žaŭtkach, vakoł ich časta ŭźnikajuć pytańni nakont biaśpiečnaj kolkaści dla štodzionnaha ŭžyvańnia.
Jajki časta nazyvajuć supieriežaj, dziakujučy ich vysokaj pažyŭnaj kaštoŭnaści i šyrokamu śpiektru karysnych rečyvaŭ. Jany bahatyja jakasnym białkom, jaki zabiaśpiečvaje ŭsie nieabchodnyja aminakisłoty dla zdaroŭja myšcaŭ i tkanak, a taksama vitaminami A, D, E i B12, minierałami, takimi, jak žaleza i sielen, i antyaksidantami, jakija abaraniajuć zrok i padtrymlivajuć ahulnaje zdaroŭje. Akramia taho, jajki — vydatnaja krynica chalinu, važnaha dla zdaroŭja mozhu.
Kłasičnyja rekamiendacyi pa spažyvańni jajek
Zvyčajna śpiecyjalisty rekamiendavali dzieciam 2—12 hadoŭ źjadać adno jajka na dzień. Takoj kolkaści dastatkova dla zabieśpiačeńnia arhanizmu nieabchodnymi rečyvami, takimi, jak vitamin D i amieha-3, jakija asabliva važnyja ŭ pieryjady rostu.
Padletkam (13—19 hadoŭ) možna spažyvać 1—3 jajki štodzionna, bo ich arhanizm maje patrebu ŭ vialikaj kolkaści białku dla padtrymki rostu i harmanalnaha bałansu. Pry hetym chłopčykam čaściej treba bolš białku, tamu im budzie karysna try jajki ŭ dzień. A voś dziaŭčatam dastatkova adnaho-dvuch.
Dla darosłych 20—50 hadoŭ zvyčajna rekamiendujecca 1-2 jajki na dzień jak častka zbałansavanaha racyjonu, bahataha na białok i karysnyja tłuščy. Letam, kali arhanizm atrymlivaje bolš vitaminu D ad sonca, spažyvańnie jajek možna źnizić da adnaho ŭ dzień.
Pažyłym ludziam śpiecyjalisty rajać abmiažoŭvacca 4—5 jajkami na tydzień, bo isnuje raspaŭsiudžanaje mierkavańnie, što ŭžyvańnie jajek, asabliva ich žaŭtkoŭ, pavialičvaje ryzyku sardečna-sasudzistych zachvorvańniaŭ.
I voś tut treba adznačyć, što jajki sapraŭdy ŭtrymlivajuć bolš chalesterynu ŭ paraŭnańni z mnohimi inšymi praduktami, ale, pavodle apošnich daśledavańniaŭ, suviaź pamiž užyvańniem jajek i pavyšanaj ryzykaj sardečnych zachvorvańniaŭ moža być nie takoj mocnaj, jak ličyłasia raniej, chacia heta pytańnie ŭsio jašče vyklikaje šmat sprečak.
Ekpierymient Norvica
Akramia navukovych daśledavańniaŭ, jość entuzijasty, jakija pravodziać ekśpierymienty na sabie. Siarod ich daktarant Harvardskaha ŭniviersiteta Nik Norvic, jaki ciaham miesiaca źjadaŭ 24 jajki na dzień. Takim čynam, usiaho jon źjeŭ 720 jajek za miesiac.
Jaho meta była vyśvietlić, ci pryviadzie takoje intensiŭnaje spažyvańnie jajek da pavyšeńnia ŭzroŭniu chalesterynu, asabliva lipaprateinaŭ nizkaj ščylnaści (ŁPNŠ), jakija viadomyja jak «drenny» chalesteryn.
Norvic jeŭ jajki ŭ roznych formach: smažanyja, varanyja ŭśmiatku i ŭkrutuju, u vyhladzie amletaŭ z roznymi śpiecyjami. Jon spałučaŭ ich z kietahiennaj dyjetaj, jakaja ŭklučała miasa, rybu, aliŭkavy alej, arechi, ciomny šakaład, syr i johurt.
Takaja dyjeta charaktaryzujecca nizkim utrymańniem vuhlavodaŭ i vysokim utrymańniem tłuščaŭ, što zmušaje arhanizm vykarystoŭvać tłuščy jak asnoŭnuju krynicu enierhii zamiest cukru.
Praz dva tydni Norvic vyrašyŭ dadać da svajoj dyjety 60 hram vuhlavodaŭ, što ekvivalentna dvum bananam u dzień, kab pahladzieć, jak heta paŭpłyvaje na ŭzrovień chalesterynu.
Vyniki ekśpierymientu byli vielmi cikavymi i supiarečyli ahulnapryniatym pierakanańniam. U toj čas jak ahulnaja kolkaść chalesterynu ŭ jaho racyjonie pavialičyłasia ŭ piać razoŭ, uzrovień «drennaha» chalesterynu ŭ kryvi (ŁPNŠ) źniziŭsia na 18%. Heta značyć, što spažyvańnie takoj vialikaj kolkaści jajek nie pryviało da paharšeńnia zdaroŭja serca, a navat naadvarot — uzrovień chalesterynu staŭ nižejšym.
Doktar Norvic tłumačyć hety vynik tym, što ŭ arhaniźmie isnujuć składanyja miechanizmy rehulacyi ŭzroŭniu chalesterynu. Niekatoryja navukoŭcy miarkujuć, što ŭ adkaz na pavieličeńnie chalesterynu ź ježy piečań pačynaje vypracoŭvać jaho ŭ mienšaj kolkaści.
U vyniku arhanizm zdolny ŭraŭnavažvać uzrovień chalesterynu navat pry jaho vysokim pastupleńni ź ježy. Taksama jon adznačyŭ, što kietahiennaja dyjeta mahła akazać dadatkovy ŭpłyŭ, bo jana dapamahaje arhanizmu aptymizavać abmien tłuščaŭ i efiektyŭna vykarystoŭvać ich dla vytvorčaści enierhii.
Norvic ličyć, što źmianšeńniu kolkaści chalesterynu paspryjała dadavańnie da kietahiennaj dyjety nievialikaj kolkaści vuhlavodaŭ.
Takim čynam, vyniki ekśpierymientu pakazvajuć, što spažyvańnie vialikaj kolkaści jajek nie abaviazkova pavyšaje ryzyku sardečnych zachvorvańniaŭ. Naadvarot, u peŭnych umovach, takich jak kietahiennaja dyjeta i aktyŭny ład žyćcia, jajki mohuć nie mieć niehatyŭnaha ŭpłyvu na ŭzrovień chalesterynu ŭ arhaniźmie, a navat spryjać jaho źnižeńniu.
Što aznačaje zahadkavy kod R99 u pryčynach śmierci Uładzimira Makieja i Vitolda Ašurka?5
Kamientary