«Dla praciahłaha žyćcia heta kraina, napeŭna, nie padychodzić». Čym Hruzija robicca padobnaj da Biełarusi i čamu biełarusam lepš u Polščy
Apošnim časam stała viadoma pra niekalkich biełarusaŭ, jakim nie dazvolili viarnucca ŭ Hruziju paśla tak zvanaha vizarana — vyjezdu z hetaj krainy dla abnuleńnia terminu dazvolenaha znachodžańnia. Na štampie, jakim tłumačylisia admovy, było paznačana: «inšyja pryčyny». Mnohija źviazvajuć heta z upłyvam Rasii. Žurnalist vydańnia Most pahavaryŭ ź biełaruskim ajcišnikam Aleham (imia źmienienaje), jaki bolš za dva hady žyvie ŭ Tbilisi, pra toje, ci idzie Hruzija biełaruskim šlacham, jak tut emihrantam i ci nie dumajuć biełarusy źjazdžać.
«Jak naš vusaty tavaryš»
Sioleta ŭ paradzie ŭ honar Dnia niezaležnaści Hruzii (jon adznačajecca 26 maja) upieršyniu nie braŭ udziełu amierykanski vajskovy kantynhient. Praz tydzień paśla ŭračystaściaŭ deputaty pryniali zakon ab zamiežnych ahientach. A jašče praź niekatory čas premjer-ministr Iraklij Kabachidze zahavaryŭ pra zabaronu prazachodnich partyj.
Z 2012 hoda krainaj kiruje papulisckaja i kansiervatyŭnaja partyja «Hruzinskaja mara» — ciapier u jaje roŭna pałova miescaŭ u parłamiencie. Aliharch i łabist rasijskich intaresaŭ Bidzina Ivanišvili — jaje zasnavalnik i hanarovy staršynia. Mienavita ź jahonych vusnaŭ časta hučać zajavy, jakija potym abmiarkoŭvaje ŭsia Hruzija.
Niadaŭna «Hruzinskaja mara» stała prasoŭvać naratyŭ, što ŭ rasijskim napadzie na Hruziju ŭ 2008 hodzie vinavaty tahačasny ŭrad Michaiła Saakašyvili, a ciapier hruzinam treba paprasić prabačeńnia pierad asiecinami. Viartać stračanyja terytoryi jon prapanuje praź pieramovy.
«Hetaja partyja pa-papuliscku sumiaščaje supiarečnyja adzin adnamu śćviardžeńni, — ličyć Aleh. — Paru miesiacaŭ tamu byŭ vystup Ivanišvili, u jakim jon kazaŭ, što my i terytoryi vierniem [šlacham pieramoŭ z Rasijaj], i ŭ Jeŭrasajuz na nastupnym terminie ŭstupim. Jon jak naš vusaty tavaryš: kaža adno, potym inšaje — zusim niesumiaščalnyja rečy».
Pa słovach Aleha, rasijskaja prysutnaść u Hruzii robicca ŭsio bolš prykmietnaj. Stała bolš turystaŭ z Rasii, asabliva paśla taho, jak krainy adnavili avijaznosiny ŭ 2023 hodzie. Prychodzić u Hruziju i rasijski biznes.
«Usio bolš servisaŭ rasijskich siudy prychodzić, — praciahvaje biełarus, — toj ža «Jandeks», roznaja dastaŭka, OZON chutka zapracuje, užo pra Wildberries niešta kažuć. U cełym usio bolš i bolš rasijskaha budzie zachodzić na rynak».
«Da našych milicyjanieraŭ jašče dalekavata, ale kurs u hety bok jość»
U kancy kastryčnika ŭ Hruzii projduć parłamienckija vybary. Pavodle apytańnia, jakoje praviali na zamovu apazicyjnaha telekanała, za «Hruzinskuju maru « hatovyja prahałasavać 33% vybarcaŭ. Apytańnie, praviedzienaje praŭładnym telekanałam, daje kiroŭnaj partyi 59,5%.
Aleh kaža, što «Hruzinskuju maru» padtrymlivajuć u asnoŭnym ludzi starejšaha ŭzrostu. Padzieł pa palityčnych pohladach u Hruzii, pa jaho nazirańniach, padobny na biełaruski: moładź — bolš prajeŭrapiejskaja, starejšaje pakaleńnie — bolš kansiervatyŭnaje.
«Ciapier tut na kožnym kroku płakaty, jakija ahitujuć za «Hruzinskuju maru», — raskazvaje Aleh pra pieradvybarčuju atmaśfieru ŭ krainie. — Na ich razburanyja ŭkrainskija harady, budynki, škoły i numary apazicyjnych partyj — maŭlaŭ, kali budziecie hałasavać za ich, to atrymajecie vajnu, jak va Ukrainie. A kali budziecie hałasavać za nas, to budzie mir».
Mužčyna kaža, što kali «Hruzinskaja mara» abvieścić siabie pieramožcaj, to pratesty, chutčej za ŭsio, buduć. Pytańnie tolki ŭ ich masavaści. Da prykładu, na akcyi suprać «zakona ab zamiežnych ahientach» vychodziła šmat ludziej, jany praciahvalisia doŭha, ale praź niejki čas syšli na ništo.
Pa słovach Aleha, padčas tych pratestaŭ palicyja pavodziła siabie žorstka: razhaniała ludziej, užyvała śpiecsrodki i haz. Jon nazyvaje takija pavodziny «mini-demkaj biełaruskich milicyjanieraŭ».
«Viadoma, da našych im jašče dalekavata, ale kurs u hety bok jość, — praciahvaje biełarus. — Taksama byli vypadki, kali «cituški» raźbivali vokny ŭ ofisach apazicyjnych partyj».
«Nie puskali tych, chto zajmaŭsia biełaruskim aktyvizmam»
Biełaruski šlach Hruzii adbiŭsia i na biełarusach, jakija žyvuć u hetaj krainie. U Hruzii biełarusy mohuć znachodzicca bieź vizy abo DNŽ 360 dzion. Zatym mnohija prosta vyjazdžajuć z krainy i zajazdžajuć znoŭ, abnulajučy termin znachodžańnia. Heta nazyvajecca «vizaran».
Jak praviła, usio prachodzić lohka. Ale apošnim časam stała viadoma pra niekalki vypadkaŭ, kali hramadzian Biełarusi razvaročvali na hruzinskaj miažy paśla vizarana i stavili ŭ pašpart štamp ab zabaronie na ŭjezd. Niadaŭna ŭ takuju situacyju trapiŭ žurnalist Andrej Mialeška, jaki viartaŭsia ŭ Hruziju sa svajoj dačkoj. A ŭ krasaviku hetaha hoda va ŭjeździe admovili zasnavalniku biełaruskaj dyjaspary ŭ Adžaryi Jaŭhienu Hacaku.
«Z navin i čacikaŭ dyjaspary ja viedaju, što za apošni čas čałaviek ź piać nie puścili nazad, — kaža Aleh. — U asnoŭnym nie puskali tych, chto zajmaŭsia niejkim biełaruskim aktyvizmam. Adnak byŭ vypadak, kali nie puścili biełarusku, jakaja byccam by nie była aktyvistkaj, ale jana ŭ instahramie padtrymlivała hruzinskija pratesty. Mahčyma, praz heta jaje i nie puścili».
«Možna pić ałkahol kala palicejskich — i ŭsio budzie narmalna»
U cełym žyćcio ŭ Hruzii Alehu padabajecca. Jon kaža, što tam biaśpiečna, Niama prablem ź lehalizacyjaj, jość biełarusy, pryhožaja pryroda i ciopły klimat — navat zimoj tempieratura redka apuskajecca nižej za 10 hradusaŭ. A jašče nizkija padatki i žyllo tańniejšaje, čym u Jeŭropie.
Aleh adznačaje, što kali sprava nie tyčycca pratestaŭ, hruzinskaja palicyja pavodzić siabie spakojna. Padčas masavych mierapryjemstvaŭ i śviataŭ nichto nie stavić turnikiety i mietaładetektary.
«Tut usio praściej, palicyja na rassłabonie, jaje amal nie bačyš. Tut ludzi navat mohuć spakojna pić ałkahol kala palicejskich — i ŭsio budzie narmalna», — zapeŭnivaje biełarus.
«U Polščy ŭsio padabajecca, ale časam sumujuć pa Hruzii»
Ź minusaŭ žyćcia ŭ Hruzii jon nazyvaje prablemy z pracaj, «kali ty nie ajcišnik», a taksama staryja pabudovy, jakija nie zaznali ramontu, darahija pradukty charčavańnia i składanaja mova, jakuju, pavodle jaho słoŭ, možna i nie vučyć: moładź dobra viedaje anhlijskuju, a ludzi starejšyja — ruskuju.
«U cełym žyćcio tut davoli łajtovaje, — padvodzić vynik biełarus. — Ale dla praciahłaha žyćcia heta kraina, napeŭna, nie padychodzić: kali ty ź siamjoj, ź dziećmi. Bieź viedańnia hruzinskaj budzie prablematyčna i pracu ŭsim znajści, i dziciaci vučycca. Kab asieści, napeŭna, lepš vybirać Polšču — tam i z movaj praściej, i ŭładkavacca banalnym roznarabočym lahčej».
Aleh z samaha pačatku razhladaŭ Hruziju jak pieravałačny punkt, ale žyvie tut užo bolš za dva hady. Płanuje pierajechać u Polšču na praciahu nastupnych dvuch, ale dapuskaje, što prymać rašeńnie pryjdziecca raniej — kali situacyja ŭ kaŭkazskaj krainie rezka pahoršycca, naprykład kali biełarusaŭ buduć vydavać režymu Łukašenki, pačnucca kanflikty abo vajennyja dziejańni.
«Mnohija biełarusy z časam pierajazdžajuć adsiul u Polšču, — dzielicca nazirańniami mužčyna. — Tyja, chto pierajechaŭ, pišuć, što im usio padabajecca, ale časam sumujuć pa Hruzii».
Jašče adnaho biełarusa nie puścili nazad u Hruziju. Jon kaža, što «siadzieŭ cicha, płaciŭ padatki i nikudy nie lez»
Hruzija nie puściła piensijanieraŭ-turystaŭ ź Biełarusi. Voś što stała pryčynaj
Biełaruskamoŭnaj ajcišnicy z EPAM, jakaja viarnułasia z Hruzii, pahražaje da dziesiaci hadoŭ kałonii
U Hruzii pryniali zakon ab zabaronie prapahandy ŁHBT i źmienie połu
«Dačka płakała». Žurnalist Andrej Mialeška pra toje, jak ich z dačkoj vysyłali z Hruzii
«Padlik hałasoŭ jak sataniscki rytuał». Były člen kamisii raskazaŭ, jak u Biełarusi falsifikujuć vybary8
Kamientary