Śviatkavać treci padzieł Rečy Paspalitaj, dapłačvać Hihinu i adsunuć Marzaluka: jak Rasija choča pierapisać historyju Biełarusi

RISD uznačalvaje były premjer i kiraŭnik Słužby źniešniaj raźviedki Michaił Fradkoŭ.

Śpiecyjalisty RISD źviartajuć uvahu na važnaść pieryjadaŭ tak zvanaj «staroj historyi» ŭ farmiravańni nacyjanalnaj samaśviadomaści. Mienavita traktoŭka pieryjadaŭ da XX stahodździa vyznačaje miesca krainy siarod inšych narodaŭ i cyvilizacyj.

«Viersija hetaj historyi [«staroj historyi»], jakaja ŭtrymlivajecca ŭ biełaruskich padručnikach i kulturna-histaryčnych prahramach, radykalna razychodzicca z pryniataj u Rasii, praciahvajučy farmavać identyčnaść biełarusaŭ na, pa sutnaści, antyrasijskich pryncypach. (…)

U intaresach Rasii farmiravańnie histaryčnaj samaśviadomaści biełarusaŭ jak pradstaŭnikoŭ adnoj z ruskimi cyvilizacyi, a nie jak tych, chto žyvie pamiž Uschodam i Zachadam», — skazana ŭ analityčnaj zapiscy za hety hod.

Rasijski instytut padrychtavaŭ padrabiaznuju instrukcyju, jak hetaha dabicca. Niekatoryja z punktaŭ užo realizavanyja na praktycy.

Pavialičyć

Da prykładu, u 2023 hodzie byŭ stvorany ekśpiertna-kansultacyjny rasijska-biełaruski saviet pa historyi, a ŭ 2024 hodzie i miždziaržaŭnaja kamisija pa historyi, kab «abmiarkoŭvać na mižuradavym uzroŭni źmiest školnych padručnikaŭ i padručnikaŭ dla vyšejšaj škoły, kancepcyi muziejnych ekspazicyj, płanaŭ pa restaŭracyi histaryčnych pomnikaŭ».

Sioleta ŭ rasijskich i biełaruskich studentaŭ źjaviŭsia adziny padručnik pa historyi Sajuznaj dziaržavy.

Pavialičyć

U dalejšych płanach — rychtavać śpiecyjalistaŭ pa historyi i histaryjahrafii Biełarusi i adkryvać navukovyja i analityčnyja centry dla ich dalejšaha pracaŭładkavańnia.

Rasija choča pašyrać pracu ź biełaruskimi historykami-zachodnierusistami, padtrymlivać ich hrantami, apłačvać stažyroŭki ŭ rasijskich archivach, metava finansavać śpiecyjalizavanyja vydańni, hramadska-infarmacyjnyja prajekty.

U jakaści vučonaha prarasijskaj aryjentacyi nazyvajuć deputata i hiendyrektara Nacyjanalnaj biblijateki Vadzima Hihina. A voś historyk-deputat Ihar Marzaluk krytykujecca ŭ dakumientach RISD za «radykalna prapolskija pohlady» na biełaruskuju historyju.

Siarod mierapryjemstvaŭ, prapisanych u instrukcyi, — uviadzieńnie novaha śviata — Dnia adzinstva. Śviatkavać jaho prapanujuć 24 kastryčnika, u dzień, kali ŭ 1795 hodzie byŭ praviedzieny treci padzieł Rečy Paspalitaj, i biełaruskija ziemli kančatkova ŭvajšli ŭ skład Rasijskaj impieryi.

U pres-słužbie RISD admovilisia kamientavać žurnalistam padrychtavanyja imi dakumienty pa histaryčnaj palitycy Biełarusi.

• 1
• 6
• 2
• 6
• 1
• 0
• 44
• 0