Jon dapamoh jaŭrejskaj žančynie atrymać vizu da Amieryki i, mahčyma, paźbiehnuć žachaŭ Chałakostu ŭ Jeŭropie.
Videa z pašpartam BNR i inšymi dakumientami, źviazanymi z emihracyjaj u ZŠA, apublikavaŭ instahram-akaŭnt Vintage Passport Collector.
Pašpart z numaram 734/540 byŭ vydadzieny na imia niejkaj Kuiny Libinaj (Kuina Libin) 22 červienia 1923 hoda terminam na adzin hod. Dakumient byŭ vydadzieny joj dla taho, kab jana mahła vyjechać u Amieryku. Miarkujučy pa imieni, jana była jaŭrejkaj.
U dakumiencie napisana, što Libinaj było 42 hady (dakładnaja data naradžeńnia nie paznačana), jana naradziłasia ŭ Charkavie i pastajanna pražyvaje ŭ Dancyhu, jaki na toj čas byŭ volnym horadam. Ale čamuści pa dziaržaŭnaj prynaležnaści jaje prypisvali da Biełarusi. U hrafie słužby, to bok prafiesii, paznačana «pry mužu».
Piačatki ŭ pašparcie śviedčać, što jon vydadzieny Nadzvyčajnaj misijaj BNR u Bierlinie. Podpis u dakumiencie naležyć Andreju Baroŭskamu, tahačasnamu kiraŭniku misii. Faktyčna hety pašpart źjaŭlajecca prykładam taho, jak biełaruskaja misija zarablała hrošy na svajo isnavańnie, karystajučysia svaim niavyznačanym statusam i pradajučy ŭsim achvotnym patrebnyja dakumienty.
Najbolš plonnym pieryjadam dziejnaści misii BNR u Bierlinie byli 1919-1921 hady, kali paśla pieramovaŭ z pradstaŭnikami źniešniepalityčnaha i vajennaha viedamstvaŭ Hiermanii biełaruskija pradstaŭniki damahlisia dazvołu vydavać hramadzianam Biełarusi pašparty BNR. Uładalniki takoha pašparta mahli bieź pieraškod žyć u Jeŭropie, atrymać vizu na pierajezd u Amieryku ci viarnucca na radzimu.
Akramia ścipłych i nierehularnych pastupleńniaŭ hrošaj ad biełaruskaha ŭrada z Koŭna, misija zarablała srodki na isnavańnie za košt konsulskich pasłuhaŭ — za ŭvieś čas jaje pracy było vydadziena kala 2 tysiač pašpartoŭ. Paśla pierajezdu Rady ministraŭ BNR u Prahu rola Bierlina ŭ źniešniepalityčnaj dziejnaści pastupova padaje, a z 1 vieraśnia 1922 hoda całkam spyniajecca finansavańnie misii, pradstaŭnictva pierachodzić na samaŭtrymańnie.
I chacia niemcy vielmi prychilna stavilisia da biełaruskaha nacyjanalnaha ruchu i emihracyjnaha ŭrada, jany, źviazanyja ŭ svaich dziejańniach Viersalskimi dahavorami, nie mieli mahčymaści pryznać BNR. U 1922 hodzie Hiermanija padpisała Rapalski dahavor, ustalavaŭšy dypłamatyčnyja znosiny z RSFSR, jaki paśla byŭ raspaŭsiudžany na inšyja savieckija respubliki. Misija BNR, apošniaje pradstaŭnictva niepryznanych dziaržaŭ, što zastałosia ŭ Bierlinie, faktyčna znachodziłasia na paŭlehalnym stanoviščy. Adnak na toje, što misija BNR praciahvaje vydavać pašparty, pakul praciahvali hladzieć praz palcy.
U liście Ministerstva zamiežnych spraŭ Hiermanii ad 28 žniŭnia 1923 h. da Dziaržaŭnaha kamisara Prusii zajaŭlałasia:
«Pan A. Baroŭski jak pradstaŭnik BNR ni ŭ jakim razie nie zamoŭčvajecca Ministerstvam zamiežnych spraŭ. Jano razhladaje jaho i jahonych ludziej, na žal, jak pradstaŭnikoŭ adnoj z hrup zamiežnych palitykaŭ. BNR bolš nie isnuje. Tak zvany Biełaruski Narodny Urad, jaki pavinien pradstaŭlać hetuju respubliku, znachodzicca za miežami kraju …
u dalejšym ciarpieć toje, što Baroŭski praciahvaje vydavać pašparty pa palityčnych matyvach, niemahčyma. Akramia taho, jano supiarečyć pahadnieńniu, jakoje Niamieččyna padpisała 5 listapada 1922 h. z Savieckaju Sacyjalistyčnaju Respublikaju Biełaruś…»
Kančatkova svaju dziejnaść Dypłamatyčnaja misija BNR u Hiermanii spyniła ŭ kastryčniku 1925 hoda paśla Druhoj Usiebiełaruskaj kanfierencyi ŭ Bierlinie, na jakoj pad upłyvam stanoŭčych padziej u BSSR i prapahandy savieckaha ładu było pryniata rašeńnie ab likvidavańni ŭrada BNR i pryznańni Mienska «adzinym centram nacyjanalna-dziaržaŭnaha adradžeńnia Biełarusi».
Vydadzieny misijaj BNR u Bierlinie pašpart dapamoh Kuinie Libinaj atrymać amierykanskuju vizu. Pra heta śviedčyć ankieta, jakaja była zapoŭniena 9 kastryčnika 1923 hoda ŭ konsulstvie ZŠA ŭ Dancyhu, jakaja taksama była apublikavana kalekcyjanieram starych pašpartoŭ. U joj zapisana, što Libina źbirałasia pierajechać da svajoj kuziny ŭ Pitsburh, štat Piensilvanija. Užo na nastupny dzień viza była padpisanaja.
Ci skarystałasia Libina vizaj, kab dabracca da Amieryki, nieviadoma — takoje imia nie ŭdałosia adšukać u bazach danych. Ale možna spadziavacca, što pašpart, vydadzieny misijaj BNR u Bierlinie, dapamoh joj paźbiehnuć na schile hadoŭ žachaŭ vyniščeńnia nacystami jaŭrejskaha nasielnictva ŭ Jeŭropie.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆAkaŭnt Kabančuka ŭzłamali — ale ci biełaruskija śpiecsłužby?11
Kamientary