Switch!

Paśla niekalkich hadoŭ maŭčańnia ŭ Biełarusi znoŭ adnavilisia razmovy pra zakon «Ab suajčyńnikach, jakija pražyvajuć za miažoj».

Biełaruś znoŭ zacikaviłasia svajoj dyjasparaj. Ci nadoŭha?

A ja chaču viernucca ŭ Biełaruś. Chacia ŭ maim vypadku chutčej pasuje słova «repatryjavacca», bo amal što ŭsio žyćcio ja pražyŭ daloka ad Biełarusi, nikoli nia byŭ biełaruskim hramadzianinam i navat nie naradziŭsia ŭ Biełarusi.

Pa maich nazirańniach, 95% ludziej u majoj sytuacyi (a nas takich tysiačy i dziasiatki tysiačaŭ) daŭno zabylisia na svajo biełaruskaje pachodžańnie. Ale ŭ hetych samych piaci adsotkaŭ u niejki niezaŭvažany momant u hałavie niešta ščoŭknuła, i — switch! — z kokanu zvyčajnaha rasiejskaha dziciaci źjaviŭsia nacyjanalna śviadomy biełarus.

U dziacinstvie niechta z baćkoŭ štoleta ciahaŭ jaho ŭ dalokuju nudnuju napaŭzurbanizavanuju viosku da baby i dzieda. Tam pasiarod tasklivaha kvochčańnia kuraŭ źjaŭlalisia niejkija siabry, jakija potym hublalisia, sprabavała hladziecca dziŭnaja pravincyjnaja biełaruskamoŭnaja «Kałychanka» zamiest lubimych «Spokojnoj noči, małyši», jelisia draniki i babka zamiest zvykłaj mannaj kašy. Doŭha‑doŭha biehli biaskoncyja niecikavyja lety ŭ vioscy, za knižkami pa litaratury, nudnymi hulniami ź miascovaj dzietvaroj. Ale da pieršaha vieraśnia doŭhačakanaje viartańnie dadomu ŭ Maskvu ci Sankt‑Peterburh, u rodnuju dvuchpakajovuju kvateru ŭ spalnym pradmieści, rodnuju škołu z «reperami» i «metalistami».

Potym dziadula i babula pamirali, chata ŭ vioscy pradavałasia, i bolej u Biełaruś nie pryjaždžałasia — chiba što na jakija imianiny da svajakoŭ u Miensk. I voś u adzin taki pryjezd dzicia pa niezrazumiełaj jamu samomu pryčynie prosić mamku kupić majku z čyrvona‑zialonym ściaham, u jakoj jano potym chodzić krasujecca pa škole siarod nierazumiejučych i ŭśmichajučychsia picierskich svaich siabroŭ.

Prachodzić čas, dzicia raście. Jano pierastaje saromiecca svajho dziŭnavastaha, «žydoŭskaha», jak toje moŭčki dumaje klasnaja kiraŭnica, proźvišča paśla taho, jak daviedvajecca, što proźvišča naležyć staražytnamu šlachieckamu rodu, viadomamu z Hrunvaldskaj bitvy.

Dziŭnaja znachodka na leciščy siarod staroj makulatury: knižka pa historyi BSSR, vydańnie 1980 hoda. Štoś z časoŭ, kali niechta z baćkoŭ pastupaŭ va ŭniversytet. Ź cikaŭnaściu razhladajucca žoŭtyja staronki na znajomaj, zrazumiełaj, ale čužavataj movie, z zabaŭleńniem kavałki tekstu začytvajucca baćkam, jakija śmiajucca i kažuć nie zajmacca hłupstvam.

Tata pravodzić dadomu internet dla pracy, ale dzicia siadzić tam kudy bolš za jaho. Jano znachodzić svajo proźvišča na biełaruskim šlachieckim forumie, adkul link viadzie dalej i dalej, materyjał palivaje i palivaje vadoju ŭzychodziačaje ziarniatka. «Naša Niva», «Radyjo Svaboda», «Hieharuch», «Biełaruskaja salidarnaść». Biełaruskaja mova apynoŭvajecca nie takoj užo i składanaj dla čytańnia, mp3 z NRM apynoŭvajecca nia tak składana znajści praz e‑mule.

I voś, čałaviek pačynaje łacinkaj vieści svoj ŽŽ. Voś jon znachodzić sajt maskva.net i pierapisvajecca z adnadumcami na łamanaj, ale čym dalej, tym bolš upeŭnienaj biełaruskaj movie. Voś jon upieršyniu prychodzić u piatnicu ŭ kafe «Hrabli» na biełaruskuju tusoŭku.

Jon damaŭlajecca z svaimi siabrami i ŭpieršyniu jedzie ŭ Miensk — i devirtualizoŭvajecca nia tolki ź dziasiatkam žž‑frendaŭ, ale z cełaj krainaj, z cełaj nacyjaj, jakaja staić pierad jaho vačyma pad bieł‑čyrvona‑biełymi štandarami na Kastryčnickaj płoščy 19 sakavika 2006 hoda. Ź jahonaj novaj krainaj, jahonaj znoŭ zdabytaj Baćkaŭščynaj, viartańnia kudy jon adhetul budzie prahnuć i čakać da samoha skonu dyktatarskaha režymu.

Takich ludziej niašmat, ale jany jość. I jany chočuć, my chočam być Biełaruśsiu. Budzie mahčymaść — budzie Biełaruś mieć nas hramadzianaŭ. Nia budzie — staniecca bolšaść z nas praź dziasiatak hadoŭ zvyčajnymi rasiejskimi abyvatalami. Abraściem siemjami, rasiejskamoŭnymi dziećmi, majomaściu, biznesam, spravami. I redkimi viečarami budzie raptam serca słaba čuć niejki zoŭ, budzie ciahnucca ruka da słuchaŭki patelefanavać starym, dva hady nia bačanym siabram z maskoŭskaha TBK, buduć palcy nabirać URL maskvy.net: «a što tam novaha robicca…?»

Aleś Čajčyc, Błog «Pozirk»

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0