«U tumanie» Łaźnicy vačyma krytykaŭ

U konkursie Kanskaha kinafiestyvalu pakazali karcinu Siarhieja Łaźnicy «U tumanie» — zmročnuju i dakładna raźličanuju ekranizacyju apovieści Vasila Bykava.

Adnym z samych uraźlivych epizodaŭ filma «Ščaście majo», papiaredniaj karciny Siarhieja Łaźnicy, była panarama rynkavaj płoščy pravincyjnaha haradka — šerah abyjakavych, niepranikalnych tvaraŭ, čałaviečaje mora, u jakim patonie luby indyvid. Novaja karcina režysiora «U tumanie», ekranizacyja adnajmiennaj apovieści Vasila Bykava, na rynkavaj płoščy pačynajecca.

Pieršyja hady Vialikaj Ajčynnaj, biełaruskaja vioska, płošča napaŭpustaja, nichto ničym nie handluje, usie hladziać u centr abo, naadvarot, advodziać vočy. Tam adbyvajecca pakazalnaje pakarańnie dyviersantaŭ.

Niamieckija ŭłady na dobraj rasiejskaj movie paviedamlajuć z hučnamoŭca niejkija viestki pra adnaŭleńnie biełaruskaj ekanomiki (niaŭłoŭna padobna da havorki Łukašenki).

Kamiera ruchajecca płaŭna, nie spyniajučysia, nie pieraryvajučysia na mantažnyja źlepki, i zamiraje nasuprać vazy z karovinymi kostkami ŭ tuju siekundu, kali ździajśniajecca ekziekucyja. Staić pačatkovy tytr: «U tumanie».

Paraŭnańniaŭ z druhoj ekranizacyjaj prozy Bykava, «Uzychodžańniem» Łarysy Šapićko, nie ŭniknuć. Taja historyja, zasnavanaja na apovieści «Sotnikaŭ», taksama pra dvuch partyzanaŭ, pra zdradu, pra maralny vybar. Kamiernaja drama pra vialikuju trahiedyju. Ale

Łaźnica padchoplivaje tam, dzie Šapićko spyniłasia: momant pakarańnia — tolki zaviazka jaho karciny.

Kali va «Uzychodžańni» hieroi išli ź lesu ŭ viosku, da ludziej, to tut usio naadvarot: ad nasielenych punktaŭ, zaniatych niemcami, dvoje centralnych piersanažaŭ «U tumanie», Buraŭ i Vojcik, ruchajucca praź les nazad, u partyzanski atrad.

Da jaho, jak zdahadajecca luby, chto čytaŭ Bykava, im dajści nie nakanavana.

Treci ŭ kampanii — čyhunačny abchodčyk Suščenia, zdradnik. Ułasna, meta ekśpiedycyi partyzan — jaho pakarańnie, adkaz na zabojstva traich tavaryšaŭ, jakich jon zdaŭ niamieckim uładam: ich paviesili, a jaho vypuścili, tut i rasśledavać niama čaho. Suščenia padparadkoŭvajecca nie piarečačy, amal biazhučna. Tolki jon ćviorda viedaje, što ni ŭ čym nie vinavaty. Ale ni jaho susiedzi, ni navat žonka nie vierać u heta; tym bolš nie pavierać dvoje surovych mužykoŭ ź vintoŭkami.

«U tumanie» — historyja pra nievinavataha,

Kanskaja zała sustreła karcinu strymanymi, ale zusim nie karotkimi apładysmientami. Aburalisia ŭ asnoŭnym rasijcy: maŭlaŭ, aŭtar abiacaŭ, što zrobić niešta supraćlehłaje ŭsioj savieckaj i postsavieckaj tradycyi vajennaha kino, a sam źniaŭ zvyčajnuju dramu na zadadzienuju temu, dy jašče i ź litaraturystymi dyjałohami.

Sapraŭdy, bykaŭskaja mova siońnia hučyć i archaična, i ŭmoŭna, ale jakraz heta adździalaje «U tumanie» ad šmatlikich filmaŭ-papiarednikaŭ.

Pierad nami amal teatralnaja pjesa pra troch piersanažaŭ — u pošukach aŭtara abo ŭ čakańni Hado.

U kožnaha svaja meta nie tolki ŭ žyćci, ale i ŭ hetaj kankretnaj situacyi: bieśsiužetnaść manatonnaha pachodu traich źniasilenych i zabłukałych ludziej praź les kampiensujecca padrabiaznymi fłešbekami.

Buraŭ (Uład Abašyn) sam padarvaŭ hruzavik, rekvizavany niemcami, i źbieh da partyzanaŭ: jon šukaje spraviadlivaści, ale nie ŭpeŭnieny ŭ sposabach jaje dasiahnieńnia. Jak farmuluje jaho maci, «durniem ty byŭ, durniem i zastaŭsia». Vojcik (Siarhiej Kolesaŭ), naadvarot, nie taki pryncypovy, choć nie pazbaŭleny žyćciovaj kiemlivaści: my bačym, jak jamu ŭdajecca źbiehčy ad palicajaŭ, zdaŭšy im z trybuchami svaich pastaŭščykoŭ-dobraachvotaŭ.

Z Suščeniem usio praściej. Jon sapraŭdy nikoha nie vydavaŭ, choć i ŭ dyviersii nie ŭdzielničaŭ. Jon nie vinavaty ni pierad kim.

U eklektyčnych Kanach-2012 «U tumanie» maje dvajnika — novuju karcinu datčanina Tomasa Vinterbierha «Palavańnie», častka dziejańnia jakoj taksama adbyvajecca ŭ lesie, dzie hučać streły.

Simpatyčnaha supracoŭnika dziciačaha sadka niespraviadliva padazrajuć u razbeščvańni małaletnich. Źbiantežany absurdnaściu abvinavačańnia, jon tołkam nie sprabuje abaraniacca — i akazvajecca paryjaj, adščapiencam, jakoha nie moža reabilitavać nijaki vierdykt suda.

Navat cyvilizavanyja sučasnyja jeŭrapiejcy radyja adkinuć palitkarektnaść i ŭklučycca ŭ kalektyŭnaje palavańnie na viedźmaŭ. Što ŭžo kazać pra źniasilenych hoładam i vajnoj biełarusaŭ.

Choć havorka, ščyra kažučy, nie pra ich, a pra nas. «U tumanie» — złaviesna sučasnaje kino, pry ŭsioj pryhłušanaści farbaŭ i dbajnaści histaryčnaha anturažu.

Intelektuał Łaźnica — ź liku tych, chto pastajanna praviaraje harmoniju (a čaściej dysharmoniju) ałhiebraj, za što rehularna atrymlivaje paproki.

Navošta zastavacca viernym sabie i ŭparta admaŭlacca ad kampramisu sa złom, kali za heta nie atrymaješ navat paśmiarotnaj uznaharody, kali viedać pra admovu budzieš tolki ty sam?

Apošniuju miažu supracivu złu Łaźnica paznačaje prosta i daskanała — unutranaja adkaznaść pierad saboj, a nie Boham, dziaržavaj abo socyumam.

Małady biełaruski artyst Uładzimir Śvirski, vypusknik majsterni Jaŭhiena Kamiańkoviča i Dźmitryja Krymava ŭ HITISie, u roli Suščeni demanstruje naŭmysnuju dvuchvymiernaść:

heta idealny i mienavita tamu niapeŭny dla navakolnych čałaviek, dla jakoha nie isnuje ŭnutranych supiarečnaściaŭ.

Ale tradycyjnaj psichałahičnaj hulni tut i nie patrabujecca:

miesca inžynieryi čałaviečych dušaŭ zajmaje etyka — jakaja, pavodle Łaźnicy, i jość vyšejšaja matematyka.

Nastupnuju karcinu Siarhiej Łaźnica źbirajecca zdymać pra Babin Jar.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0