Kalektyŭnaje złačynstva ad strachu
Pavodle źviestak Centravybarkamu, z kožnych čatyroch darosłych biełarusaŭ troje — prychilniki ciapierašniaha režymu. Nia treba rabić paralelnaha padliku hałasoŭ na toje, kab skazać, što heta nia tak. Słovam, jak kazaŭ Stalin, nia važna, jak prahałasavali, važna, jak padličyli.
Jak takoje stała mahčyma?
Pa-pieršaje, za siem hadoŭ A.Łukašenka całkam sabraŭ usiu ŭładu ŭ svaich rukach. Faktyčna pazbaŭlenyja paŭnamoctvaŭ parlament, sud i prakuratura, Saviet Ministraŭ. Usio staŭ vyrašać adzin čałaviek. Orhany miascovaha samakiravańnia byli zamienienyja na “vertykal”. Kudy pry hetym hladzieli ludzi? Usie niezadavolenyja byli vyhnanyja z pasadaŭ: adnyja emihravali, druhija za kratami, trecija prapali. Na ich miesca Łukašenka čaściakom sadziŭ ludziej, zaprošanych z Rasiei, dla jakich nie isnuje intaresaŭ Biełarusi, a jość tolki pasada. Jak praviła, heta ludzi, jakija ni ŭ jakaj inšaj sytuacyi nie zrabili b takoj karjery. Ź ichnaj asabistaj addanaściu Łukašenka moh raźličvać na lubyja adsotki. I jany nie padviali.
Pa-druhoje, byli stvoranyja absalutna niaroŭnyja ŭmovy dla kandydataŭ. U jakim abjomie na słychu ŭ ludziej byŭ Łukašenka i ŭ jakim abjomie – Hančaryk? Za pieršym stajała ŭsia dziaržaŭnaja prapahanda, za druhim — pryvatnaja inicyjatyva asobnych ludziej. Pieršy aryštoŭvaŭ aktyvistaŭ druhoha, začyniaŭ jahonyja štaby na miescach, a ŭ dzień hałasavańnia jašče j vyłučyŭ jamu ŭsie telefony. Što moh supraćpastavić jamu druhi?
Pa-treciaje, u vybarčyja kamisii nie patrapiŭ nichto “z hetaha boku”. Hetaksama, jak na mnohija ŭčastki nie dapuskalisia niezaležnyja naziralniki. Čaho ž bajalisia, što niechta pastaić dy pahladzić, jak u vas usio čysta i zakonna?
U papiarednim hałasavańni ŭziali ŭdzieł da 20% vybarcaŭ. Nichto nie abjaviŭ jaho vynikaŭ. Biuleteni paprostu ŭkinuli ŭ ahulny kacioł. A što za biuleteni? Papierki, jakich na lubym kseraksie možna adštampavać kolki zaŭhodna. I voś vam, Alaksandar Ryhoravič, adsotki. Usio sami zrabili, nichto čužy nia bačyŭ.
Uražvaje maštab afery. Heta ž cełaje mora narodu pa ŭsioj krainie rabiła zamoŭlenaje ŭładaj ad strachu pierad toj samaj uładaj. Nia dziela lepšaha svajho žyćcia, bo za siem hadoŭ dobra viedajuć, z čym majuć spravu, a mienavita dziela bojazi stracić pracu, zarobak, stabilnaść.
Vybary zaśviedčyli zamacavańnie ŭ Biełarusi dyktatury adnaho čałavieka – na ŭzor dyktaturaŭ u Łacinskaj Amerycy. Prablema nie ŭ Łukašenku asabista, a ŭ tych dziasiatkach tysiačaŭ paniavolenych im siabraŭ kamisij na vybarčych učastkach pa ŭsich haradoch i vioskach krainy. Zhadaju tut słovy Paźniaka pra toje, što jašče piać hadoŭ Łukašenki pieratvorać biełaruski narod u kalekaŭ. Zhadaju taksama słovy adnaho łacinaamerykanskaha piśmieńnika pra toje, što dyktatura nie praminaje lohka, bo ŭjadajecca ŭ narod da mozhu kostak.
9 vieraśnia my ŭsie pierakanalisia, što ŭ Biełarusi vybary – heta nia srodak ad dyktatury.
Aleś Kiebik
Kamientary