«My možam žyć pryhažej, pryjamniej, lepiej»
Palityku i žurnalistu Alaksieju Šeinu 28 hadoŭ. Jon miarkuje balatavacca ŭ PP NS u Vałožynskaj akruzie. Jahony baćka naradziŭsia va Ŭładzikaŭkazie (Asiecija) u siamji vajskoŭca, zakončyŭ Instytut zamiežnych moŭ u Miensku (frankafonija j arabistyka). Alaksiej naradziŭsia ŭ Miensku, paśla siamja pierajechała ŭ Horadniu. Maci była žurnalistkaj, ad utvareńnia radyjostancyi «Biełaruskaja maładziožnaja» pracavała tam. Potym ščyravała redaktaram haradzienskaha radyjo. Sam Alaksiej skončyŭ fiłfak BDU, ale stała zajmajecca palitykaj. Zachaplajecca hiealohijaj, litaraturaj, kinadakumentalistykaj. Niežanaty. Maje 24-hadovaha brata. Źbirajecca zasnavać chryścijanska-demakratyčny palityčny ruch.
«NN»: Vy zajaŭlajecie, što budziecie stvarać chryścijanska-demakratyčny ruch. Ale padobna, što ŭ Eŭropie hetyja ruchi vychodziać z mody, dyj u Sieviarynca heta nia nadta ŭdałosia…
AŠ: Luby ŭzdym — ekanamičny, sacyjalny j kulturny — zaŭždy hruntavaŭsia na duchoŭnym uzdymie. Ameryka padniałasia, bo jaje zasnavalniki byli ludzi z vyraznym chryścijanskim śvietapohladam, ź vieraj u Boha, z adpaviednym staŭleńniem da pracy j žadańniem pośpiechu. A ŭ XX st. dobrym prykładam paŭstańnia krainy moža słužyć Paŭdniovaja Kareja — budysckaja kraina, u jakoj u 50—70 hady pałova nasielnictva pierajšła ŭ pratestantyzm. Vyjhrali budysty, chryścijanie i haspadarka. Viera aśviažyła hramadzki klimat, i na hetym fenomenie vyras słavuty azijacki tyhr. Karupcyja na paradak mienšaja ŭ krainach, dzie ludzi, u tym liku čynoŭniki, vierać u isnavańnie piekła…
«NN»: Katalicki kaścioł zajaviŭ, što piekła sa smałoju, patelniami, smuhłymi čarciami, viečnym ahniom i skryhatam zuboŭ niama…
AŠ: Vašy pytańni śpichnuć nas da hłybiniaŭ tealohii, ale ja adkažu: naturalna, piekła z patelniami nie isnuje. Piekła — duchoŭnyja pakuty. Isus skazaŭ, što ŭ piekle ludzi adździeleny ad Boha. Adnak viartajemsia da pytańnia. Duchoŭny padjom — perspektyva dla Biełarusi. Ciapier jaho niama nizvańnia, adsiul ciažki stan hramadztva. Kali my pahladzim na pratestanckija i katalickija siemji, my ŭbačym bolšuju zamožnaść, ščasnaść, mienšuju kolkaść zvad, alkahalizmu j razvodaŭ. Pratestanty ŭvohule amal nikoli nie razvodziacca.
«NN»: Pieršaje miesca ŭ Eŭropie pa razvodach trymajem. Sacyjolahi kažuć: rospač, atamizacyja hramadztva…
AŠ: Chryścijanskija siemji — nia fikcyja, heta realnyja siemji, dzie mnoha dziaciej, dzie baćki lubiać dziaciej, a dzieci — baćkoŭ. Kali ščaście čałavieka i siamji, asabisty, indyvidualny pośpiech i prahres zaležać ad chryścijanskaści, duchoŭnaści, hety ž zakon dziejničaje i na hramadzkim uzroŭni.
Bohu cikavaje ŭsio
«NN»: Hučyć idealistyčna. Biełarusy — prahmatyčnyja ludzi (najlepšyja biełaruskija myślary navat kažuć, što hruba j vuzka prahmatyčnyja, z uchiłam u bulbiany realizm). Palityku j relihiju ludzi ŭsprymajuć jak rečy procilehłyja — «by alej i vada, źmiešvać ich — adna biada». Dla palityka fajna, kali jon čałaviek chitry, sprytny, u mieru amaralny, dziejsny, schilny da zakulisnych hulniaŭ i kampramisaŭ. Nie padobna da partreta dobraha chryścijanina.
AŠ: Hety ŭstareły padychod kultyvavaŭsia ŭ časy Marksa i kultyvujecca ŭ postmarksisckija časy, u jakich my tut znachodzimsia. KPSS zajaŭlała: chaj vaš Boh zastajecca ŭ chramie, nie pierastupaje jaho parohu. Jość inšyja padychody, jak u toj ža Skandynavii. Kali čałaviek vieryć u Boha, jon nie pavinien adkidać palityku. Z hledzišča sučasnych filazofskich płyniaŭ, Bohu, jaki stvaryŭ śviet, cikavaje ŭsio, u tym liku j palityka. Boh cikavicca nia tolki indyviduumam i jahonaj sferaj dziejnaści, ale j tym, jak raźvivajecca hramadztva. Mierkavańnie, što palityka — brudnaja reč, heta stereatyp. Pytańni možna vyrašać i nia nadta peckajučysia. Da taho ž, a chto jaje budzie «čyścić», jak nia «čystyja» ludzi? Ź inšaha boku, palityka nia bolš brudnaja, čym usie astatnija sfery čałaviečaje dziejnaści. Ja kaliści pracavaŭ u muzei Janki Kupały. Muzej! Janki Kupały! Ale j tam peŭnaha času byŭ sapraŭdny hadziučnik.
«NN»: Davajcie pahavorym rezka, paŭtryrujem źlohku: paspalitaje hramadztva ŭvažaje chryścijanstva za słabaść. Chryścijanin — heta niechta chvory, słaby j biedny. Chryścijanin — nia mača, chryścijanin usprymajecca nie jak paśpiachovy čałaviek, a jak varona. Da taho ž, jak śviedčać sacyjalahičnyja daśledavańni, hramadztva paśpiachova łamaje ŭsie zapaviety chryścijanstva: kvitnieje pjanstva, aborty, razvody. Dziejničaje pierakanańnie: nia ŭkradzieš — nie pražyvieš, sud — jak dyšła. 65% dziaŭčat chočuć nie kachanaha, a bahataha muža i da t.p. Heta Vašy vybarcy. Niaŭžo vy dumajecie, što jany prahałasujuć za chryścijanina?
AŠ: Usio heta nastupstvy sacyjalistyčnych časoŭ. Ja viedaju, što heta treba mianiać, i viedaju, jak patrebna dziejničać. Ludziam ža treba skazać, što chryścijanie — paśpiachovyja, svabodnyja ludzi. Zachodniaje chryścijanstva, u adroźnieńnie ad rasiejskaha pravasłaŭja, naŭprost zaachvočvaje ludziej da ščyraj, razumna arhanizavanaj pracy. U mianie niekalki znajomych biznesoŭcaŭ-pratestantaŭ (biznes ža taksama ličycca «niechryścijanskim» ramiastvom), jakija majuć pośpiech navat u hetaj zahannaj ekanamičnaj systemie.
Hiennaja pamiać
«NN»: Čamu dla svaje palityčnaje dziejnaści Vy abrali Rakaŭ?
Poŭnaściu hety artykuł možna pračytać u papiarovaj i pdf-versii "Našaj Nivy"
Hutaryła Śviatłana Kurs
Kamientary