U sieryi «Aranžavy hid» vyjšaŭ daviednik pra Biełaruś — intervju z aŭtarkaj

Daviednik pra Biełaruś vyjdzie ŭ samaj papularnaj sieryi hidaŭ u Rasii. Sieryja «Aranžavy hid» vydaviectva «Eksmo» achoplivaje vialikuju kolkaść krain śvietu. «Naša Niva» pahutaryła z aŭtarkaj i kuratarkaj daviednika pa Biełarusi Śviatłanaj Kirpaj.

Pavialičyć

«Naša Niva»: Jak daŭno ŭźnikła žadańnie napisać daviednik pa Biełarusi?

— U 2012 hodzie, kali my z Hannaj Mihic — kurataram prajekta — kančali anałahičny daviednik pa Polščy. U ramkach sieryi jość daviedniki pa Hiermanii, Francyi, Turcyi, Čarnahoryi, navat pa Afrycy, a voś pra Biełaruś na toj momant ničoha nie było. My prapanavali našu ideju, i jaje padtrymali ŭ Maskvie. Tak usio pačałosia.

«NN»: Jak doŭha vy nad im pracavali?

— Amal try hady. Doŭha! Pakul ja pisała tekst, Hanna syšła ŭ dekretny adpačynak. Pierad tym jana prapanavała mnie zaniać jaje pasadu ŭ vydaviectvie «Ajdyjonomiks», jakoje pracuje z «Eksmo» na biełaruskim rynku. Ja pahadziłasia. Tak ja stała nie tolki aŭtaram hetaha prajekta, ale i jaho kurataram. Na druhim etapie pracy ja kantralavała viorstku, admaloŭku mapaŭ, viała pieramovy z maskoŭskimi zamoŭcami. Ale abstaviny skłalisia tak, što skančać hetuju pracu pryjšłosia ŭžo treciamu čałavieku. Naprykancy vosieni ja syšła na inšuju rabotu, a daviednik u jakaści kuratara darablała Maryja Kuklis. Joj dastaŭsia taksama składany etap — unieści ŭsie papraŭki zamoŭcy i davieści daviednik da drukarni. Ale, na moj pohlad, Maša vykanała svaju pracu bliskuča, i voś my možam patrymać u rukach vynik usich našych namahańniaŭ.

Pavialičyć

«NN»: Jak była arhanizavana rabota i chto vam dapamahaŭ?

— Pakolki ja była nie tolki aŭtaram, ale i kurataram daviednika pa Biełarusi, ja prajšła ź im usie etapy, pačynajučy ad źmiestu i kančajučy karekturaj. Na pačatku stvareńnia tekstu mnie dapamahała šmat ludziej: Hanna Badziaka i Hanna Niežaviec pracavali nad praktyčnaj častkaj daviednika, udakładniali adrasy i telefony hatelaŭ, muziejaŭ i kaviarań, Alena Mackievič raspracoŭvała maršruty viełapadarožžaŭ. Hatovyja častki rukapisu pa abłasnych haradach ja adsyłała siabram, jakija adtul rodam. Jany byli nie tolki samymi žorstkimi krytykami, ale i dapamahali z praktyčnaj infarmacyjaj: jak nazyvajecca prypynak aŭtobusa, pobač ź jakim znachodzicca taja ci inšaja vydatnaja miaścina horada, jak praściej da jaje prajechać. Tak, častku pra Harodniu dapamahaŭ redahavać vykładčyk EHU Ściapan Sturejka, nad Mahilevam my pracavali razam z kandydatam histaryčnych navuk Alenaj Paddubskaj, Homiel daśledavali razam z Volhaj Chamicevič. Častku rukapisu pa Breście prahladała karespandentka bresckaj «Viačorki».

Kali my stali pierad prablemaj niedachopu na fotastokach fotazdymkaŭ Biełarusi, ja pačała šukać fatohrafa. Tak vypadkova my paznajomilisia z Andrejem Dźmitryjevym, fotazdymki jakoha zrabili naš daviednik jašče lepšym. Karty maršrutaŭ malavaŭ Źmicier Byłkin. A redaktaram, jaki ŭkłaŭ u daviednik sił nie mienš za aŭtaraŭ, była Alina Hałaskok. Joj asabliva dziakuju za ciarpieńnie i vielmi karpatlivuju pracu. Viarstała knihu Taćciana Sačkova, jakoj taksama chacieła b vykazać słovy padziaki.

«NN»: Jak uvohule pišucca takija daviedniki?

— U kožnaha sučasnaha knižnaha prajekta isnuje svoj kuratar, jaki atrymlivaje ad zamoŭcy pracoŭnuju nazvu budučaj knihi, schiematyčna nakidany kancept, pažadańni ab makiecie viorstki i źviestki ab farmacie vydańnia. Kuratar pracuje z usimi ŭdzielnikami pracesu ad aŭtara da viarstalnika. Kali aŭtar piša knihu «z pokliču serca», jon volny stvarać jaje takoj, jakoj bačyć sam. Inšaja sprava kniha na zamovu. Meta kuratara — prakantralavać, kab aŭtar napisaŭ mienavita toje, što patrebna zamoŭcy. Časam heta byvaje zusim niaprosta.

Kali rukapis napisany i azdobleny fotazdymkami, jon idzie da redaktaraŭ, a ad ich — da viarstalnikaŭ. Na apošnim etapie kuratar prahladaje viorstku, pry nieabchodnaści ŭnosić svaje praŭki. Skančaje pracu karektar, jaki ŭžo pa čarnavoj razdrukoŭcy knihi prahladaje tekst.

Važny etap — uchvaleńnie hatovaha prajekta ŭ zamoŭcy. Časam pohlad zamoŭcy na toje, jakaja pavinna być kniha, moža adroźnivacca ad taho, jakoj bačyli knihu jaje stvaralniki. Tak, padčas pracy nad daviednikam pa Biełarusi, my byli vymušany całkam prybrać adzin maršrut i dadać inšy, jaki pieršapačatkova ŭvohule nie płanavali.

Pavialičyć

«NN»: Jak vy ličycie, ci budzie hid zapatrabavany?

— Biezumoŭna. Ale treba pamiatać, što daviednik aryjentavany pierš za ŭsie na rasijskaha čytača, jaki pryjazdžaje ŭ Biełaruś na vychodnyja ci ŭ sanatoryj. Tam vy nie znojdziecie zanadta «ekskluziŭnaj» infarmacyi. Mnie padajecca, tam uvohule niama ničoha takoha, čaho b nie viedaŭ kožny adukavany i zachopleny svaim krajem biełarus. U daviedniku šmat praktyčnaj infarmacyi, u tym liku adrasy i telefony sanatoryjaŭ, ahrasiadzib i haścinic.

Miesca dla samich maršrutaŭ było nie tak šmat, jak chaciełasia b. Ale ja imknułasia, raspaviadajučy navat pra vielmi banalnyja dla biełarusaŭ rečy, raskazać rasijskamu čytaču troški bolš pra našu krainu, pakazać jak my sami bačym našu historyju, našy harady, pahavaryć ab tym, što maje značeńnie dla samich biełarusaŭ. Spadziajusia, što ŭrešcie, niahledziačy na davali «papsovy» vybar maršrutaŭ, nam heta ŭdałosia.

«NN»: Što było samym składanym padčas napisańnia?

— Pošuk praktyčnaj infarmacyi. Kali ja pisała daviednik pa Polščy, z hetym uvohule nie było nijakich prablem. Adrasy, ceny na kvitki ŭ muziei, raskłady ruchu transpartu, čas raboty kaviarań — usie možna było znajści ŭ internecie. A pasprabujcie ŭ nas adšukać, kolki kaštuje kvitok u jaki-niebudź muziej u abłasnym centry. Navat kali niešta znojdziecie, to heta budzie padazrona nizkaja cana, vidavočna jakoha-niebudź 2008 hoda. Na ščaście, z telefonami sprava ŭ našaj krainie lepš, čym ź internetam. Brała trubku i telefanavała, pytała, zapisvała. Ale pry hetym dobra razumieła, što pakul my projdziem usie etapy pracy, ceny jašče dziesiać razoŭ paśpiejuć źmianicca i pryjdziecca paśla znoŭ telefanavać i pytacca. Usio zanadta chutka mianiajecca.

Pavialičyć

«NN»: Ci adkryli vy dla siabie samoj novuju Biełaruś?

— Asabista ja — nie. U našym daviedniku niama infarmacyi, naprykład, pra ruiny manastyra kartezijancaŭ u Biarozie ci pra nieahatyčny kaścioł u Hierviatach. Tolki samaje asnoŭnaje. Našaj metaj było raskazać rasijskamu turystu, što jon moža pahladzieć u Harodni za adzin dzień, što jość cikavaha ŭ Bieraści, akramia Bresckaj krepaści, i što moža naviedać padčas «Słavianskaha bazaru» ŭ Viciebsku.

«NN»: Ci jość u vas lubimyja miescy ŭ Biełarusi?

— Jak by heta banalna ni hučała, ale ja vielmi lublu Niaśviž. Dla mianie heta svojeasablivaje miesca siły. Ja pamiataju časy, kali vieža Maryli była abvitaja pluščom, a ravy zaciahnutyja zialonaj raskaj. Heta było drenna dla stanu zamka, ale taja zakinutaść stvarała niejkuju asablivuju ramantyčnuju atmaśfieru. Ale ja nie skardžusia. Mnie i ciapier usio padabajecca. Dobra, što zamak žyvie.

Jašče lublu Połack i kraj Brasłaŭskich azioraŭ, mnie dobra na Miadzielščynie i ŭ Rakavie, cudoŭna byvaje źjeździć na vychodnyja ŭ Harodniu ci zavitać u Navahradak. Padarožničać zaŭsiody dobra, a kali ŭmieć pry hetym čytać u kožnym miastečku, u kožnym lasočku našy biełaruskija kulturnyja kody, tady luboje padarožža nabyvaje asablivy sens i smak.

Pavialičyć

«NN»: Možacie nazvać top-5 miescaŭ, jakija varta naviedać biełarusu?

— Napeŭna, ja nie ŭziała b na siabie takuju śmiełaść. Choć u nas u daviedniku i jość raździeł top-5 rečaŭ, jakija treba zrabić u Biełarusi.

Top-5 kožny biełarus stvaraje sam. Dla adnaho čałavieka samyja znakavyja miescy źviazany z historyjaj, dla druhoha z pryrodaj. Ja, naprykład, vielmi lublu sasnovyja lasy pad vioskaj Pałonka. Tam šmat leciščaŭ žycharoŭ horadu Baranavičy, ź jakoha ja rodam. U dziacinstvie ja lubiła tam biehać i ŭjaŭlać, što niedzie tut (moža za toj sasnoj?) adbyłasia znakamitaja bitva pad Pałonkaj XVII stahodździa, maryła, što znajdu ŭ aharodzie našaha lecišča skarb jakoha-niebudź kazaka. Pałonka dakładna dla mianie ŭvajšła b u top-5. Ale tolki dla mianie.

Kožny rehijon, kožny rajon maje svaje asablivaści, svaju historyju, svaju atmaśfieru. Ale pa knihach i artykułach heta składana ŭjavić. Treba źbiracca i jechać, šukać i znachodzić svaje top-5,svaju Biełaruś, bo nasamreč lepš adzin raz ubačyć, čym sto razoŭ pačuć.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0