Jak i navošta čarapachi dychajuć azadkam? Cikavy fakt
Čarapachi — chaładnakroŭnyja žyvioły: tempieratura ich cieła nie trymajecca na peŭnym uzroŭni, jak u ludziej i inšych sysunoŭ, a zaŭsiody prymaje tempieraturu navakolnaha asiarodździa. Dziŭna, ale hetaja istota moža vyžyvać navat pry samych nizkich plusavych tempieraturach.
Kali vadajom, u jakim žyvie čarapacha, pakryvajecca lodam, jana płyvie na dno, dzie tempieratura zvyčajna trymajecca na ŭzroŭni +4 hradusaŭ. Takim čynam žyvioła ratujecca ad śmierci ŭ chałodnym pavietry, bo tempieratury nižejšaj za nul jana ŭsio ž nie pieraniesła b.
Ale čarapacha — nie ryba, jakaja moža dychać pad vadoj z dapamohaj žabraŭ. Što ž rabić, kali vadajom zaciahnuŭ ščylny lod, i čarapacha nie moža vybracca na pavierchniu, kab trochi padychać?
Dla taho, kab padtrymlivać žyćcio ŭzimku, hetyja žyvioły vykarystoŭvajuć dva pryjomy. Pieršaje, što jany robiać, — uvachodziać u stan hibiernacyi (paprostu kažučy — u zimovuju śpiačku). Pry hetym mietabalizm mocna zapavolvajecca, i žyvioły abychodziacca toj nievialikaj kolkaściu kisłarodu, jakaja zastałasia ŭ kryvi.
Ale časam hetaha kisłarodu moža i nie chapać, tamu druhi pryjom, jaki vykarystoŭvajuć čarapachi — tak zvanaje «kłaačnaje dychańnie», abo dychańnie azadkam.
Reč u tym, što ŭ vobłaści pamiž zadnimi łapami znachodzicca šmat kryvianosnych sasudaŭ, praź jakija kisłarod, jaki ŭtrymlivajecca ŭ vadzie, moža traplać u arhanizm žyvioły.
Adkul ža ŭzimku u vadzie biarecca kisłarod? Padvodnyja žyvioły vykarystoŭvajuć toj vypracavany bahavińniem z dapamohaj fotasintezu kisłarod, jaki zastaŭsia jašče z vosieni. Darečy, za ŭsiu zimu ryby i inšyja nasielniki vadajoma vykarystoŭvajuć jaho amal całkam. Ale navukoŭcy vyśvietlili, što dla čarapach nie prablema pratrymacca pad vadoj da 100 dzion, čaho całkam dastatkova dla taho, kab pieražyć zimu.
Pieršaja vice-mer Minska Nadzieja Łazarevič prajšła praz zatrymańnie, muž zastaŭsia ŭ SIZA11
Kamientary