Alena Leŭčanka: Biełarusy naradžajucca sa słovam «bajacca» i viedajuć jaho lepš za astatnich. Ale ciapier vučym inšyja słovy
U kastryčniku Alena Leŭčanka, adna z najlepšych biełaruskich baskietbalistak, adsiedzieła 15 sutak za ŭdzieł u niesankcyjanavanym mierapryjemstvie. Ciapier jana znachodzicca ŭ Hrecyi, dzie prachodzić płanavaje lačeńnie. Reabilitacyja pavinna była pačacca jašče raniej, da jaje zatrymańnia.
— Pieršyja dva tydni paśla vyzvaleńnia mnie ŭvieś čas śniłasia turma. Było ciažka, — raskazvaje pra nastupstvy aryštu Alena. — Dahetul zdarajucca paničnyja ataki, prosta niadkul ci kali naviny niejkija pačuješ. Aproč taho, u mianie pačała baleć šyja — mahčyma, heta praz son biez matracaŭ na žaleznych belkach.
Zrešty, ja nie asablivaja ŭ hetym płanie: usie dziaŭčyny, ź jakimi ja mieła kantakt, ź liku tych, chto siadzieŭ u turmie, adčuvajuć štości padobnaje. Ja tolki mahu ŭjavić, što adbyvajecca z tymi, chto znachodziŭsia ŭ niavoli kudy daŭžej.
Alena pryznajecca, što da 2020 hoda nie asabliva cikaviłasia palitykaj. Ale daŭno pačała zaŭvažać, što ŭłada ŭ Biełarusi čamuści nie šanuje prafiesijanałaŭ — jak u sporcie, tak i ŭ inšych śfierach. Jak vynik — dobryja śpiecyjalisty niaredka źjazdžajuć za miažu.
— Žanočaja zbornaja pa baskietbole dahetul uvachodzić u top-20 najlepšych u śviecie, choć apošnija hady vysokich vynikaŭ nie było. Našymi rańnimi pośpiechami hanarycca fiederacyja. Čynoŭniki, ministry abiacali pabudavać dla baskietbalistaŭ novuju zału jašče tady, kali my vyjhrali bronzu na čempijanacie Jeŭropy (2007 hod) — zały niama. Pry hetym usie tvaje rannija zasłuhi adrazu zabyvajucca, kali ty raptam pačynaješ vykazvać svaju dumku, a jana adroźnivajecca ad taho, što kazać dazvolena. Ja mierkavała, što moj aryšt mahčymy, ale da samaha kanca było ciažka pavieryć u jaho realnaść: usio ž ty pradstaŭlała krainu na suśvietnym uzroŭni, stolki hadoŭ addała nacyjanalnaj zbornaj… Vyjšła, što dla sistemy kudy važniej, kab ty maŭčaŭ, kivaŭ hałavoj i ŭ patrebny čas padpisvaŭ papiery.
Alena adznačaje, što pačała aktyŭna vykazvać svaju niazhodu z usim, što adbyvajecca ŭ krainie, jašče da vybaraŭ, i adrazu sutyknułasia z asudžeńniem i navat pahrozami.
— Užo padčas pieradvybarčaj kampanii było zrazumieła, što ŭ nas chočuć zabrać prava vybaru. I jašče tady, kali ty heta ŭsio kamientavaŭ, na ciabie hladzieli z pytańniem. Tych, chto vykazvaŭsia tady, było mała, tym bolš z boku fiederacyi adrazu pajšli namioki: maŭlaŭ, lepš maŭčycie, vy nie viedajecie, što kažacie. Ja prosta dzialiłasia svaimi dumkami, a mianie spyniali. Papiaredžvali pra mahčymyja nastupstvy, — zhadvaje baskietbalistka.
— Biełarusy na praciahu doŭhaha času žyli ŭ zahnanym stanie, dla nas toje, što zdajecca absalutna narmalnym u inšych krainach — vykazacca, — zdavałasia niečym zvyšnaturalnym. Ludzi prosta bajacca: my naradžajemsia sa słovam «bajacca» i viedajem jaho lepš za astatnich. Lepš, čym radavacca, być svabodnym, niezaležnym. Ale mienavita ciapier my vučymsia spaznavać inšyja słovy.
Spartsmienka raskazvaje, što žnivień, vierasień i kastryčnik u jaje byli raśpisanyja pa hadzinach.
— Raskład byŭ takim: z paniadziełka pa subotu — treniroŭki, a pa niadzielach — maršy, dzie my namotvali pa 20 kiłamietraŭ. I paśla ich ty adčuvaŭ pryliŭ sił, ale ŭ toj ža čas doŭha nie moh zasnuć ad atrymanych emocyj. Usio ž heta nierealnaja enierhietyka, kali ty znachodzišsia ŭ natoŭpie ludziej-adnadumcaŭ, jakija chočuć žyć u novaj Biełarusi. Ja nie vysypałasia, a dla mianie son — najlepšy sposab adnavicca. Ranicaj padymałasia sa ciažkaściami. Pry hetym na adrenalinie vydavała vydatnyja vyniki padčas trenirovak.
Jašče da zatrymańnia Alenie pastupali dziŭnyja zvanki — jak jana ličyć, ź milicyi. Aproč taho, jana sutyknułasia z tym, što dla jaje začynilisia dźviery šmat jakich załaŭ.
— Tolki asobnyja dobryja ludzi dazvalali ŭ ich patreniravacca, ale za ŭsie zały ja płaciła. Realnaść akazałasia takoj, užo było niavažna, što ja stolki hadoŭ adyhrała za krainu ŭ zbornaj.
Alena chacieła b viarnucca dachaty pad Novy hod. Praŭda, nie viedaje, ci atrymajecca heta zrabić u suviazi z pandemijaj.
— Aproč taho, u lubym vypadku adčuvaješ niejki dyskamfort u suviazi z mahčymym paŭtornym zatrymańniem. U krainie — pravavy defołt: ludziej sadziać u turmu za ściah na aknie. Zakony isnujuć tolki dla ŭłady. I składvajecca ŭražańnie, byccam ty hrukaješsia ŭ dźviery, a tabie tam nikoli bolš nie adkryjuć. Pry hetym ja vieru, što my pieramožam.
U budučyni Alena maryć dapamahać ludziam:
— Ja šmat dumała i paśla 30 hadoŭ uśviadomiła, što, aproč taho, što ja hulaju ŭ baskietboł, ja pavinna zrabić jašče bolš: zaniacca niejkimi sacyjalnymi prajektami, dzie možna dapamahać tym, chto maje patrebu z dapamozie. Usio ž moj spartyŭny dośvied składajecca nie tolki ź pieramoh, było vielmi šmat ciažkich momantaŭ, kali zdavałasia, što karjera mahła skončycca, ale ja praciahvała zmahacca. Dumaju, svaim prykładam ja mahu pakazvać, što nie ŭsio prychodzić adrazu.
Ja budu praciahvać kazać praŭdu i padtrymlivać biełaruski narod u zmahańni za našyja pravy. Heta dla mianie ciapier samaje hałoŭnaje — nu, i, viadoma, chočacca chutčej viarnucca z tuju formu, u jakoj ja była da aryštu, kab adnavić svaju prafiesijnuju karjeru.
Kamientary