2020 hod byŭ dla Biełarusi histaryčnym.
Hetyja 12 miesiacaŭ kardynalna źmianili žyćcio miljonaŭ biełarusaŭ. Chtości pieramoh strach i dałučyŭsia da baraćby za pravy i svabody; chtości, šakavany ahresijaj, vyrašyŭ šukać lepšaj doli za miežami radzimy; sotni čałaviek sustrakajuć Novy hod za kratami — nie tamu, što jany bandyty, a tamu, što patrabavali svabodnych vybaraŭ.
Heta była padkreślena mirnaja baraćba — niama ni adnaho surjozna paciarpiełaha łukašenkaŭca. A z boku demanstrantaŭ byli nie tolki źniavolenyja, ale i pakalečanyja, i zabityja.
Taho, što adbyłosia ŭ Biełarusi ŭ 2020 hodzie, nie pradkazaŭ nivodzin analityk — ni biełaruski, ni zamiežny. I ŭsiaho hetaha mahło b nie być, kali b nie samaachviarnaja rašučaść lidaraŭ, jakija pakazali prykład astatnim. Ni razu raniej nie było takoha bahataha vybaru kandydataŭ na pačesnaje zvańnie Čałaviek hoda.
Kali my ładzili ŭ Redakcyi «Našaj Nivy» papiaredniaje hałasavańnie, vyznačajučy Čałavieka hoda, to ŭ pieramožcach akazalisia try čałavieki. Jany ž trapili ŭ trojku pieramožcaŭ i ŭ apytańni čytačoŭ u telehram-kanale.
Bankir Viktar Babaryka — toj čałaviek, dziakujučy jakomu mnohija biełarusy pavieryli ŭ siabie. Toj, chto daŭ adkaz na manipulatyŭnaje va ŭmovach dyktatury pytańnie: «A chto, kali nie Łukašenka?» Pieradvybarčyja internet-apytańni pradkazvali jamu ŭpeŭnienuju pieramohu ŭ pieršym tury. Ale ŭ hetaj hulni ŭ šachmaty Babaryka atrymaŭ udar doškaj pa hałavie — jaho prosta nie puścili na vybary.
Babaryka — hieroj pieršaj pałovy hoda, čałaviek-natchnialnik, jaki pa niezaležnych ad jaho pryčynach nie zmoh davieści svaju spravu da kanca. Ale jaho aryšt stvaryŭ umovy dla taho, kab na pieršyja roli vyjšli inšyja ludzi.
Estafietu ad Babaryki pieraniała vymušanaja kiraŭnica jaho štaba Maryja Kaleśnikava. Mała chto viedaŭ pra jaje minułaje, mała chto — moža, i sama Maryja — razumieŭ, čaho jana čakaje ad budučyni. Ale Kaleśnikava zrabiła važnuju reč — mabilizavała razhubleny elektarat Babaryki i patłumačyła ludziam, što jość tolki adno vyjście ź situacyi — hałasavać za nieviadomuju nikomu Śviatłanu Cichanoŭskuju.
A ŭrešcie Kaleśnikava ździejśniła ŭčynak hoda — z honaram admoviłasia ad prymusovaj emihracyi, parvała na miažy pašpart i zastałasia na radzimie, chaj i ŭ turmie.
Kožny biełarus, jaki pieramoh svoj strach, moža spraviadliva ličyć siabie čałaviekam hoda. I na našu dumku, najdakładniejšaje ŭvasableńnie hetaha vobrazu — Śviatłana Cichanoŭskaja.
Absalutna dalokaja ad palityki žančyna dziela aryštavanaha muža i nie tolki dziela muža — dziela svajho naroda pajšła na najvialikšuju ryzyku ŭ svaim žyćci. U vyniku za try miesiacy Cichanoŭskaja pieraadoleła šlach ad chatniaj haspadyni da nacyjanalnaha lidara.
Takoha vypadku nie było dyj, vidać, nikoli i nie budzie ŭ suśvietnaj historyi: nikomu nie viadomaja žančyna biez anijakaj prahramy i biez razumieńnia asnoŭ palityki — ale zatoje i bieź niehatyŭnaha bekhraŭndu — kinuła vyklik dyktatury. Ad jaje nichto nie čakaje ničoha, ale miljony čałaviek iduć mienavita za joj — vypadkovaj, ale ščyraj kandydatkaj. Hety šlach niemahčyma prajści biez pamyłak, i Śviatłana Cichanoŭskaja nie stała vyklučeńniem. Nichto nie pradkaža, ci zmoža jana ŭtrymać status «narodnaha prezidenta», ci buduć jaje pa-raniejšamu prymać na roŭnych kiraŭniki zamiežnych dziaržaŭ.
Čakańni hramadstva ŭzmacnilisia, i Cichanoŭskaj treba realizoŭvać ich prosta tut i ciapier, ale pry hetym znachodziačysia ŭ emihracyi i nie majučy ryčahoŭ kiravańnia. Jak nie rasčaravać tych, chto ŭskłaŭ na jaje nadziei? 2021 hod budzie dla jaje nie mienš składanym za 2020-y.
Ale heta nie admianiaje taho faktu, što 2020-y byŭ jaje hodam — hodam Śviatłany Cichanoŭskaj.
Kamientary