«U Biełarusi pratesny ruch bieź lidara, a ŭ Rasii lidar biez masavaha ruchu». Ale ŭ Navalnaha jość šancy, i voś čamu
Viartańnie Navalnaha, jaho aryšt, film pra Pucina i sproba pratestaŭ pryciahnuli ŭvahu ŭsiaho śvietu da Rasii. Što čakaje Rasiju dalej? Na hetaje pytańnie ŭ artykule, napisanym dla sajta project-syndicate.org adkazvaje polski intelektuał Słavamir Sierakoŭski.
Biełaruś i Rasija — krainy, jakija majuć šmat supolnaha. Z 2000 hoda abiedźvie krainy byli abjadnanyja ŭ Sajuznuju dziaržavu. Na praciahu troch stahodździaŭ Biełaruś była častkaj Rasijskaj Impieryi, a zatym jaje savieckaha pierajemnika. U abiedźviuch krainach ruskaja mova źjaŭlajecca dziaržaŭnaj, a daminujučaja relihija — pravasłaŭje. U Biełarusi, jak i ŭ Rasii, užo bolš za 20 hadoŭ kiruje adzin i toj ža čałaviek. Adnak samaje zaŭvažnaje padabienstva pamiž hetymi krainami — AMAP, jaki razhaniaje pratestoŭcaŭ na vulicach, adznačaje Słavamir Sierakoŭski.
Hetaje padabienstva, suviazi i supracoŭnictva, jakija źviazvajuć dvuch lidaraŭ, pryvodziać da taho, što ludzi ihnarujuć važnyja adroźnieńni pamiž dźviuma krainami.
Zachodnija ŚMI paviedamili pra pryjezd Navalnaha ŭ Maskvu z Hiermanii z takim ža ažyjatažam, ź jakim Alaksandr Sałženicyn viarnuŭsia na radzimu 27 hadoŭ tamu. Dla źniešnich naziralnikaŭ papularnaść Alaksieja Navalnaha na Zachadzie aŭtamatyčna pieranosicca na jaho papularnaść unutry Rasii.
Adnak pa źviestkach niezaležnaha apytańnia, jakoje pravodziłasia z 29 studzienia da 2 lutaha 2021 hoda Levada-Centram, adzinym na ŭsiu Rasiju niezaležnym sacyjałahičnym centram, za Navalnaha na prezidenckich vybarach prahałasavali b usiaho 5% (za Pucina — 29%). Zhodna z raniejšymi źviestkami toj ža arhanizacyi, u listapadzie Navalny moh raźličvać tolki na 2% padtrymki siarod respandentaŭ, jakija adkazvali, za kaho jany źbirajucca hałasavać na bližejšych prezidenckich vybarach (za Pucina było 39%).
Taksama treba ŭličvać, što maštab pratestaŭ u Rasii zastajecca značna mienšym, čym u Biełarusi.
Najvialikšaja demanstracyja ŭ Maskvie sabrała 40 tysiač čałaviek. Samaja masavaja akcyja ŭ Minsku — kala paŭmiljona hramadzian.
Akramia hetaha, štotydzień na praciahu niekalkich miesiacaŭ na vulicy Minska vychodziła ad 100 da 200 tysiač čałaviek. Heta prytym što pa kolkaści nasielnictva Maskva ŭ 6 razoŭ bolšaja za Minsk, a Rasija — u 15 razoŭ bolšaja za Biełaruś.
Hety paradoks upuskajecca ź vidu na Zachadzie. Choć aryšt Navalnaha pryciahnuŭ uvahu ŭsiaho śvietu, u vačach zvyčajnych rasijan toj, chto tolki vyjšaŭ z turmy, nie adpaviadaje vobrazu prezidenta. A voś jakraz toj, chto ŭžo žyvie ŭ pałacy, padajecca dobrym kandydatam.
«U Rasii znachodžańnie va ŭładzie aŭtamatyčna pryvodzić da davieru siarod šyrokich słajoŭ nasielnictva», — śćviardžaje niezaležny analityk Alaksiej Levinsan u intervju the Moscow Times.
Tamu vyniki apytańnia, praviedzienaha ŭžo paśla prysudu Navalnaha, nie ździŭlajuć. Pazityŭnaje staŭleńnie da Navalnaha vykazali 19% (u vieraśni było 20%). A nieadabreńnie Navalnaha vyrasła da 56% (u vieraśni było 50%). Viadoma, treba ŭličvać, što pry aŭtarytarnych režymach ludzi mohuć bajacca kazać praŭdu na takija pytańni.
Leanid Vołkaŭ, kiraŭnik štaba Alaksieja Navalnaha, zajaviŭ, mitynhi adnoviacca ŭviesnu. Jon tłumačyć heta rašeńnie tym, što kaardynatary ŭ rehijonach ciapier adbyvajuć administracyjny aryšt i nie mohuć udzielničać u arhanizacyi mitynhaŭ.
Pryncypovaja roźnica pamiž dźviuma krainami ŭ tym, što ŭ Biełarusi jość pratesny ruch bieź lidara, a ŭ Rasii jość lidar biez masavaha ruchu.
Rasija i Biełaruś taksama adroźnivajucca ŭ tym, z čym zmahajecca Navalny. Pa raspaŭsiudžanaści karupcyi Biełaruś i Rasija znachodziacca ŭ dźviuch roznych realnaściach. Pa źviestkach Transparency International, pa stanie na 2019 hod Biełaruś znachodzicca na 63 miescy pa indeksie ŭsprymańnia karupcyi, heta ŭ tym ža rajonie, što i niekatoryja jeŭrapiejskija krainy, takija, jak Słavaččyna, u toj čas jak Rasija znachodzicca na 129 miescy i značna adstaje ad luboj raźvitaj krainy.
Roźnica va ŭzroŭni karupcyi tłumačyć, čamu supiernikam Pucina musiŭ stać chtości nakštałt Navalnaha, a supiernikam Łukašenki — zvyčajny čałaviek, pryhniečany dyktaturaj.
U Rasii nacyjanalistyčnyja nastroi — adny z samych mocnych u Jeŭropie, u Biełarusi — samyja słabyja. Na refierendumie 1991 hoda biełarusy prahałasavali suprać svajoj niezaležnaści i za zachavańnie SSSR. Na biełaruskaj movie ŭ krainie razmaŭlajuć nie bolš za 300 tysiač čałaviek. Heta značyć, što Navalny, kali jon maryć pra šyrokuju padtrymku ŭ Rasii, musić być u niejkaj stupieni nacyjanalistam.
Navalny zajaŭlaŭ: «Ja ŭvohule nie baču roźnicy pamiž ruskimi i ŭkraincami». Taksama palityk zajaŭlaŭ, što niama nijakich šancaŭ viartańnia Krymu da Ukrainy, chacia pryznaŭ, što refierendum byŭ sfalsifikavany, a aneksija Krymu parušyła mižnarodna-pravavyja pryncypy. Navalny supracoŭničaŭ z ultrapravymi. Jon zasnavaŭ ruch pad nazvaj «Nacyja». U 2011 hodzie Navalny ŭdzielničaŭ u padrychtoŭcy «Ruskaha maršu», łozunhami jakoha byli «Rasija dla ruskich» i inšyja. Sam Navalny tłumačyŭ, što pačaŭ supracoŭničać z ultrapravymi, bo jany padtrymlivali ideju, što «ŭ kožnaha musić być vybar», vystupali za demakratyju, reformy sudovaj sistemy i niezaležnaść ŚMI. «Časam ich zajavy pałochajuć, ale ja liču, što nam treba vieści ź imi dyjałoh», — śćviardžaŭ Navalny. Tamu
nasamreč Navalny nie stolki nacyjanalist, kolki palityk.
Całkam vierahodna, što Uładzimir Pucin zhubić uładu, ale adbyvacca heta budzie pa rasijskaj, a nie pa biełaruskaj madeli. Rasijanie doŭhi čas mohuć być pasiŭnymi i žyć va ŭmovach dyktatury, ale zatym jany raptoŭna mohuć źvierhnuć lidara, jaki jašče ŭčora dla ich byŭ usim. Rasija nie viedaje kampramisaŭ. Tak, jak i Navalny. I heta jaho šaniec.
-
Čamu Łukašenka choča ŭziać udzieł u pieramovach pa Ukrainie i jakich harantyj biaśpieki paprosić?
-
«Dalej budzie tolki bolš». Biełarus-raspracoŭščyk u halinie ŠI, jaki pracuje ŭ Ńju-Jorku, raskazaŭ, što nas čakaje
-
«Kampiensacyja za parazu ŭ Siryi». Što staić za zajavaj Miadźviedzieva nakont «novych rehijonaŭ» Rasii
Kamientary