«Kali ŭsio tak pazityŭna, navošta znoŭ prasić kredyt u Rasii?» Raźbirajem «aptymistyčny» dakład ministra ekanomiki
Na pres-kanfierencyi Łukašenki Alaksandr Čarviakoŭ vystupiŭ z dakładam ab stanie ekanomiki za šeść miesiacaŭ 2021 hoda ŭ paraŭnańni ź pieršym paŭhodździem 2020-ha. Spravazdača była nasyčanaja badziorymi ličbami: zarobki pavialičylisia, VUP vyras, źniešniehandlovaje salda dyk uvohule dasiahnuła rekordu za apošnija vosiem hadoŭ. Adnak dyrektarka Biełaruskaha ekanamičnaha daśledča-adukacyjnaha centra Kaciaryna Barnukova raić nie śpiašacca radavacca.
«Supraćpastaŭlać ekanomiku žyćciam ludziej?»
«Spracavała pryniataje ŭ minułym hodzie stratehična viernaje rašeńnie — nie spyniać ekanomiku i praciahvać pracavać. U vyniku zachavanaja vytvorčaść, kampietencyi, kadry, što stała asnovaj siońniašniaha vyniku», — adznačyŭ ministr.
«Składana spračacca z tezisam, što, kali b my zakryli krainu na karancin, było b ekanamična horš, — kaža Kaciaryna Barnukova. — Heta vidavočna — sapraŭdy, było b ekanamična horš. I kali b my adrazu sabie ščyra pryznalisia, što my nie možam sabie dazvolić syści ŭ karancin, było b bolš pravilna. Mahčyma, byli b lepšyja vyniki dla zdaroŭja hramadzian, jany b razumieli, što isnuje realnaja niebiaśpieka. Pry hetym tyja 32 tysiačy zališnich śmierciaŭ sychodziacca ź inšymi acenkami śmierciaŭ ad karanavirusa. Heta aznačaje, što Biełaruś adna ź lidaraŭ pa śmiarotnaści ŭ śviecie. Hety pakazčyk supastaŭny ci navat bolšy, čym u Rasii, jakaja ličycca lidaram u śviecie. I heta łahična, što Rasija zakryvałasia na karancin niekalki razoŭ, i takim čynam častku ludziej zmahła vyratavać. My nie zmahli. Jak tut supraćpastaŭlać ekanomiku i 32 tysiačy śmierciaŭ? Ja nie viedaju».
Žurnalisty «Nastojaŝieho Vriemieni» praviali daśledavańnie danych, atrymanych ad «kibierpartyzanaŭ» — chakieraŭ, jakija zajavili pra ŭzłom sistemy «Pašpart» u Biełarusi. Jano pakazvaje, što z sakavika 2020 hoda pa sakavik 2021 hoda zališniaja śmiarotnaść u krainie skłała 32 tysiačy čałaviek — u 14 razoŭ bolš, čym paviedamlali ŭłady.
Zarobki vyraśli na 14%. Ale jość detali
«Vyniki pracy ekanomiki adlustroŭvajucca i na ŭzroŭni zarabotnaj płaty. Jaje naminalny pamier u červieni skłaŭ 1433 rubli, što bolš, čym na 14% vyšej, čym u anałahičnym pieryjadzie minułaha hoda, — skazaŭ ministr. — Pry hetym zarobki biudžetnikaŭ stabilna pieravyšajuć 80% ad siaredniaj zarpłaty pa krainie. U poŭnym abjomie zabiaśpiečanyja vypłaty piensij i dapamoh».
«Kali hladzieć na rost miedyjannych zarobkaŭ (pakazčyk, jaki adlustroŭvaje sumu ŭ centry «zarobnaha šerahu» i dzielić jaho na dźvie roŭnyja častki — zaŭv. NN), akazvajecca, što jon nie tak užo i ŭražvaje, — adznačaje ekśpiertka. — Nu i rost siarednich zarobkaŭ idzie za košt toj ža samaj IT-śfiery, dzie i zarobki rastuć, pa-pieršaje, z-za adtoku ludziej, a pa-druhoje, z-za rostu kursu dalara. Zrazumieła, što zarobki ŭ IT rvuć napierad, i heta adlustroŭvajecca na siarednich zarobkach, a pa miedyjannych rost zusim krychu pierakryvaje inflacyju. Tamu hanarycca jakimi-niebudź dasiahnieńniami nie vypadaje. Heta adlustroŭvajecca na rytejle, abjomy jaho nie rastuć tak chutka, jak zarobki ludziej. Što jakraz śviedčyć pra spažyvieckuju depresiju».
A što ź biespracoŭjem?
«Stabilnaja situacyja i na rynku pracy. Uzrovień biespracoŭja skłaŭ 3,9%. Heta ŭdvaja mienš parohavaha značeńnia pa mietadałohii mižnarodnaj arhanizacyi pracy. Biełaruś praciahvaje znachodzicca siarod krainaŭ ź nizkim uzroŭniem biespracoŭja», — skazaŭ Čarviakoŭ.
«Adna z pryčynaŭ nizkaha ŭzroŭniu biespracoŭja ŭ tym, što ludzi źjazdžajuć, a taksama stareje nasielnictva. U dadatak jość vialikaja patreba ŭ pracoŭnaj sile, — kaža ekanamistka. — Taksama ŭ nas vielmi hnutki rynak pracy. Praściej kažučy, rabotnik praktyčna nie abaronieny, jaho lohka zvolnić, źnizić jamu zarpłatu. Pakolki ŭsie supracoŭniki na kantraktach, to pracadaŭcy nie bajacca ich brać na pracu, a potym lohka zvalniać. Tamu ŭ nas histaryčna nizki ŭzrovień biespracoŭja. Ale heta pakul. Potym, kali sankcyi ŭstupiać u siłu, kali budzie adbyvacca stahnacyja i niedachop hrošaj u biudžecie, chutčej za ŭsio, u niekatorych haradach buduć uspyški biespracoŭja. Na ŭzroŭni krainy ich, chutčej za ŭsio, nie budzie».
VUP vyras na 3,3%, ale ŭ červieni rost skłaŭ 0%
Ministr skazaŭ, što pa vynikach pieršaha paŭhodździa VUP skłaŭ 103,3%, najbolšy ŭniosak. Pry hetym bolš za 80% zabiaśpiečyła pramysłovaść, jakaja vyrasła na 10%. Čarviakoŭ adznačyŭ, što rastuć «tyja haliny, na jakija rabili staŭku i praviali madernizacyju». Pavialičvajucca pastaŭki sielskahaspadarčaj techniki, aŭtamabilaŭ. Raście drevaapracoŭka, charčovaja pramysłovaść, pasažyraabarot.
Pa jaho słovach, aktyŭna adnaŭlajucca hruzavyja pieravozki (tolki čyhunačnyja kantejniernyja pieravozki vyraśli na 40%), a taksama raście pasažyraabarot, ekspart pasłuh.
«Hałoŭny pakazčyk efiektyŭnaści — čysty prybytak arhanizacyj pieravysiŭ u 3,7 razu ŭzrovień minułaha hoda. U źniešnim handli ekspart tavaraŭ i pasłuh vyras na treć. Dadatkova atrymana bolš za $4 miljardy ekspartnaj vyručki. Źniešniehandlovaje salda skłała plus $1,25 miljarda — heta najlepšy pakazčyk za apošnija vosiem hadoŭ. Pry čym pryraśli pa ŭsich hrupach tavaraŭ biez vyklučeńniaŭ», — adznačaje jon i dadaje pra toje, što na 20% pavialičyŭsia ekspart u Rasiju i na 30% u Kitaj.
Kaciaryna Barnukova kaža, što biełaruskaja ekanomika sapraŭdy za paŭhoda vyrasła. Ale ličby hetaha rostu takija vysokija na fonie minułaha paŭhodździa, dzie była pandemija i adsutnaść pastavak nafty. Ekanamisty nazyvajuć takuju źjavu «efiekt nizkaj bazy».
«I voś ciapier my paraŭnoŭvajem siabie z hetaj vielmi nizkaj bazaj, — kaža jana. — U pryncypie, z hetych 3,3% rostu VUP bolš za 1% vychodzić za košt nizkaj bazy. Usio astatniaje adbyvajecca z-za ekspartnaha cudu. Za košt rezkaha rostu popytu na biełaruskija tavary jak u abjomach, tak i pa koštach. Heta toje, što adbyvajecca pa-za našym kantrolem i nie źjaŭlajecca našym dasiahnieńniem. To-bok my zmahli skarystacca hetaj situacyjaj i za košt ekspartu adnaŭlajem ekanomiku i raściom.
Pry hetym jość šmat tryvožnych rečaŭ, pra jakija ministr nie skazaŭ. Naprykład, toje, što, niahledziačy na 3,3% rostu, u červieni naša ekanomika pačała zapavolvacca. I pa acenkach analitykaŭ Jeŭrazijskaha banka raźvićcia, u červieni VUP vyras na 0%, to-bok nie vyras. A naprykancy hoda pa prahnozu JEABR jon uvohule składzie 1,3%. To-bok u druhoj pałovie hoda ekanomika pačnie skaračacca, bo hety «ekspartny cud» skončycca».
Raście IT-śfiera, ale vyniki mahli b być lepšymi
«Upeŭniena raście i IT-śfiera, jaje rost paskarajecca i za paŭhodździe pieravysiŭ 7%. Kolkaść pradpryjemstvaŭ u hetaj śfiery pastajanna pavialičvajecca», — skazaŭ ministr.
«U nas da pandemii IT-śfiera rasła amal na 10%. Uličvajučy vializny ŭsplosk popytu na IT-pasłuhi va ŭsim śviecie na vychadzie z pandemii, ja dumaju, što my mahli b i 10%, i navat 12% pakazać. Ale pakolki my hublajem jak častku ludziej, tak i častku inviestycyj u IT, to pakazvajem 7%. I niezrazumieła, što budzie dalej», — zaŭvažaje ekśpiertka.
A što na rynku budaŭnictva?
«Apieradžalnymi tempami viadziecca budaŭnictva žylla ź dziaržpadtrymkaj dla šmatdzietnych siemjaŭ. Za paŭhodździe ŭviedziena bolš za 60% da hadavoha zadańnia», — rapartavaŭ Čarviakoŭ.
«Žyllo dla šmatdzietnych — heta inšaja asobnaja tema. Ministr ničoha nie skazaŭ pra toje, što ŭ nas skaračajecca budaŭnictva i inviestycyi ŭ jaho. My bačym, što inviestycyj stanovicca mienš u budaŭničaj śfiery. Pa niekalkich pryčynach, u tym liku ŭpłyvaje palityčny kryzis i źviazanaja ź im niavyznačanaść. Ekanamičnyja ahienty nie bačać, jak budzie raźvivacca situacyja dalej, jakim budzie staŭleńnie da pryvatnaha siektara. U paniadziełak my znoŭ pačuli napadki na biznesmienaŭ, jakija nibyta finansavali pratest. Usio heta pryvodzić da taho, što kampanii pačynajuć prytarmažvać inviestycyi. Jany padajuć navat u paraŭnańni ź pieršym paŭhodździem 2020-ha, kali ŭ nas była pandemija i nichto ŭvohule nie razumieŭ, što budzie adbyvacca i nie chacieŭ inviestavać. Što heta značyć dla zaŭtrašniaha dnia? Nie budzie taho rostu, jaki moh by być».
Na nastupny hod nam abiacajuć rost 0%
«Biełaruś praciahvaje być nadziejnym partnioram. Vykananyja ŭsie dziaržaŭnyja hrašovyja abaviazki. Takim čynam zachoŭvajecca biudžetnaja ŭstojlivaść i sacyjalnaja stabilnaść», — adznačyŭ ministr.
«Kali ŭ nas usio tak pazityŭna i takija cudoŭnyja vyniki ŭ ekanomicy, jak kaža ministr, to čamu nam treba prasić kredyt u Rasii? Čamu my nie možam sami absłuhoŭvać svaje pazyki? — zadajecca pytańniem Barnukova. — Akazvajecca, nie možam. Akazvajecca, nie ŭsio tak cudoŭna ŭ našaj ekanomicy. Choć dziakujučy hetamu «ekspartnamu cudu» lepš, čym mahło b być.
Napieradzie ŭ nas efiekty sankcyj. Bo sankcyi, jakija ES pryniaŭ u červieni, jašče nie pačali dziejničać, jany raspaŭsiudžvajucca na novyja kantrakty. Chutčej za ŭsio, jany pačnuć dziejničać naprykancy 2021 hoda. A što tyčycca sankcyj ZŠA, to jany pačnuć dziejničać na pačatku śniežnia. I heta ŭsio taksama pačnie niehatyŭna adlustroŭvacca na ekanomicy.
Što tyčycca prahnozaŭ, to analityki JEABR na nastupny hod nam abiacajuć rost 0% — heta paŭnavartasnaja stahnacyja. I heta jany jašče rabili prahnoz da amierykanskich i kanadskich sankcyj. Tym bolš, nieviadoma, na jakija jašče sankcyi my da taho času paśpiejem narvacca».
Kola Łukašenka syhraŭ na rajali na «Dni narodnaha adzinstva». Jaho tata pierad hetym pryhraziŭ Treciaj suśvietnaj vajnoj20
Kamientary