Эканоміка

«Калі ўсё так пазітыўна, навошта зноў прасіць крэдыт у Расіі?» Разбіраем «аптымістычны» даклад міністра эканомікі

На прэс-канферэнцыі Лукашэнкі Аляксандр Чарвякоў выступіў з дакладам аб стане эканомікі за шэсць месяцаў 2021 года ў параўнанні з першым паўгоддзем 2020-га. Справаздача была насычаная бадзёрымі лічбамі: заробкі павялічыліся, ВУП вырас, знешнегандлёвае сальда дык увогуле дасягнула рэкорду за апошнія восем гадоў. Аднак дырэктарка Беларускага эканамічнага даследча-адукацыйнага цэнтра Кацярына Барнукова раіць не спяшацца радавацца.

«Супрацьпастаўляць эканоміку жыццям людзей?»

«Спрацавала прынятае ў мінулым годзе стратэгічна вернае рашэнне — не спыняць эканоміку і працягваць працаваць. У выніку захаваная вытворчасць, кампетэнцыі, кадры, што стала асновай сённяшняга выніку», — адзначыў міністр.

«Складана спрачацца з тэзісам, што, калі б мы закрылі краіну на каранцін, было б эканамічна горш, — кажа Кацярына Барнукова. — Гэта відавочна — сапраўды, было б эканамічна горш. І калі б мы адразу сабе шчыра прызналіся, што мы не можам сабе дазволіць сысці ў каранцін, было б больш правільна. Магчыма, былі б лепшыя вынікі для здароўя грамадзян, яны б разумелі, што існуе рэальная небяспека. Пры гэтым тыя 32 тысячы залішніх смерцяў сыходзяцца з іншымі ацэнкамі смерцяў ад каранавіруса. Гэта азначае, што Беларусь адна з лідараў па смяротнасці ў свеце. Гэты паказчык супастаўны ці нават большы, чым у Расіі, якая лічыцца лідарам у свеце. І гэта лагічна, што Расія закрывалася на каранцін некалькі разоў, і такім чынам частку людзей змагла выратаваць. Мы не змаглі. Як тут супрацьпастаўляць эканоміку і 32 тысячы смерцяў? Я не ведаю».

Журналісты «Настоящего Времени» правялі даследаванне даных, атрыманых ад «кіберпартызанаў» — хакераў, якія заявілі пра ўзлом сістэмы «Пашпарт» у Беларусі. Яно паказвае, што з сакавіка 2020 года па сакавік 2021 года залішняя смяротнасць у краіне склала 32 тысячы чалавек — у 14 разоў больш, чым паведамлялі ўлады.

Заробкі выраслі на 14%. Але ёсць дэталі

«Вынікі працы эканомікі адлюстроўваюцца і на ўзроўні заработнай платы. Яе намінальны памер у чэрвені склаў 1433 рублі, што больш, чым на 14% вышэй, чым у аналагічным перыядзе мінулага года, — сказаў міністр. — Пры гэтым заробкі бюджэтнікаў стабільна перавышаюць 80% ад сярэдняй зарплаты па краіне. У поўным аб'ёме забяспечаныя выплаты пенсій і дапамог».

«Калі глядзець на рост медыянных заробкаў (паказчык, які адлюстроўвае суму ў цэнтры «заробнага шэрагу» і дзеліць яго на дзве роўныя часткі — заўв. НН), аказваецца, што ён не так ужо і ўражвае, — адзначае экспертка. — Ну і рост сярэдніх заробкаў ідзе за кошт той жа самай IT-сферы, дзе і заробкі растуць, па-першае, з-за адтоку людзей, а па-другое, з-за росту курсу даляра. Зразумела, што заробкі ў IT рвуць наперад, і гэта адлюстроўваецца на сярэдніх заробках, а па медыянных рост зусім крыху перакрывае інфляцыю. Таму ганарыцца якімі-небудзь дасягненнямі не выпадае. Гэта адлюстроўваецца на рытэйле, аб'ёмы яго не растуць так хутка, як заробкі людзей. Што якраз сведчыць пра спажывецкую дэпрэсію».

А што з беспрацоўем?

«Стабільная сітуацыя і на рынку працы. Узровень беспрацоўя склаў 3,9%. Гэта ўдвая менш парогавага значэння па метадалогіі міжнароднай арганізацыі працы. Беларусь працягвае знаходзіцца сярод краінаў з нізкім узроўнем беспрацоўя», — сказаў Чарвякоў.

«Адна з прычынаў нізкага ўзроўню беспрацоўя ў тым, што людзі з'язджаюць, а таксама старэе насельніцтва. У дадатак ёсць вялікая патрэба ў працоўнай сіле, — кажа эканамістка. — Таксама ў нас вельмі гнуткі рынак працы. Прасцей кажучы, работнік практычна не абаронены, яго лёгка звольніць, знізіць яму зарплату. Паколькі ўсе супрацоўнікі на кантрактах, то працадаўцы не баяцца іх браць на працу, а потым лёгка звальняць. Таму ў нас гістарычна нізкі ўзровень беспрацоўя. Але гэта пакуль. Потым, калі санкцыі ўступяць у сілу, калі будзе адбывацца стагнацыя і недахоп грошай у бюджэце, хутчэй за ўсё, у некаторых гарадах будуць успышкі беспрацоўя. На ўзроўні краіны іх, хутчэй за ўсё, не будзе».

ВУП вырас на 3,3%, але ў чэрвені рост склаў 0%

Міністр сказаў, што па выніках першага паўгоддзя ВУП склаў 103,3%, найбольшы ўнёсак. Пры гэтым больш за 80% забяспечыла прамысловасць, якая вырасла на 10%. Чарвякоў адзначыў, што растуць «тыя галіны, на якія рабілі стаўку і правялі мадэрнізацыю». Павялічваюцца пастаўкі сельскагаспадарчай тэхнікі, аўтамабіляў. Расце дрэваапрацоўка, харчовая прамысловасць, пасажыраабарот.

Па яго словах, актыўна аднаўляюцца грузавыя перавозкі (толькі чыгуначныя кантэйнерныя перавозкі выраслі на 40%), а таксама расце пасажыраабарот, экспарт паслуг.

«Галоўны паказчык эфектыўнасці — чысты прыбытак арганізацый перавысіў у 3,7 разу ўзровень мінулага года. У знешнім гандлі экспарт тавараў і паслуг вырас на трэць. Дадаткова атрымана больш за $4 мільярды экспартнай выручкі. Знешнегандлёвае сальда склала плюс $1,25 мільярда — гэта найлепшы паказчык за апошнія восем гадоў. Пры чым прыраслі па ўсіх групах тавараў без выключэнняў», — адзначае ён і дадае пра тое, што на 20% павялічыўся экспарт у Расію і на 30% у Кітай.

Кацярына Барнукова кажа, што беларуская эканоміка сапраўды за паўгода вырасла. Але лічбы гэтага росту такія высокія на фоне мінулага паўгоддзя, дзе была пандэмія і адсутнасць паставак нафты. Эканамісты называюць такую з'яву «эфект нізкай базы».

«І вось цяпер мы параўноўваем сябе з гэтай вельмі нізкай базай, — кажа яна. — У прынцыпе, з гэтых 3,3% росту ВУП больш за 1% выходзіць за кошт нізкай базы. Усё астатняе адбываецца з-за экспартнага цуду. За кошт рэзкага росту попыту на беларускія тавары як у аб'ёмах, так і па коштах. Гэта тое, што адбываецца па-за нашым кантролем і не з'яўляецца нашым дасягненнем. То-бок мы змаглі скарыстацца гэтай сітуацыяй і за кошт экспарту аднаўляем эканоміку і расцём.

Пры гэтым ёсць шмат трывожных рэчаў, пра якія міністр не сказаў. Напрыклад, тое, што, нягледзячы на 3,3% росту, у чэрвені наша эканоміка пачала запавольвацца. І па ацэнках аналітыкаў Еўразійскага банка развіцця, у чэрвені ВУП вырас на 0%, то-бок не вырас. А напрыканцы года па прагнозу ЕАБР ён увогуле складзе 1,3%. То-бок у другой палове года эканоміка пачне скарачацца, бо гэты «экспартны цуд» скончыцца».

Расце IT-сфера, але вынікі маглі б быць лепшымі

«Упэўнена расце і ІТ-сфера, яе рост паскараецца і за паўгоддзе перавысіў 7%. Колькасць прадпрыемстваў у гэтай сферы пастаянна павялічваецца», — сказаў міністр.

«У нас да пандэміі IT-сфера расла амаль на 10%. Улічваючы вялізны ўсплёск попыту на IT-паслугі ва ўсім свеце на выхадзе з пандэміі, я думаю, што мы маглі б і 10%, і нават 12% паказаць. Але паколькі мы губляем як частку людзей, так і частку інвестыцый у IT, то паказваем 7%. І незразумела, што будзе далей», — заўважае экспертка.

А што на рынку будаўніцтва?

«Апераджальнымі тэмпамі вядзецца будаўніцтва жылля з дзяржпадтрымкай для шматдзетных сем'яў. За паўгоддзе ўведзена больш за 60% да гадавога задання», — рапартаваў Чарвякоў.

«Жыллё для шматдзетных — гэта іншая асобная тэма. Міністр нічога не сказаў пра тое, што ў нас скарачаецца будаўніцтва і інвестыцыі ў яго. Мы бачым, што інвестыцый становіцца менш у будаўнічай сферы. Па некалькіх прычынах, у тым ліку ўплывае палітычны крызіс і звязаная з ім нявызначанасць. Эканамічныя агенты не бачаць, як будзе развівацца сітуацыя далей, якім будзе стаўленне да прыватнага сектара. У панядзелак мы зноў пачулі нападкі на бізнэсменаў, якія нібыта фінансавалі пратэст. Усё гэта прыводзіць да таго, што кампаніі пачынаюць прытармажваць інвестыцыі. Яны падаюць нават у параўнанні з першым паўгоддзем 2020-га, калі ў нас была пандэмія і ніхто ўвогуле не разумеў, што будзе адбывацца і не хацеў інвеставаць. Што гэта значыць для заўтрашняга дня? Не будзе таго росту, які мог бы быць».

На наступны год нам абяцаюць рост 0% 

«Беларусь працягвае быць надзейным партнёрам. Выкананыя ўсе дзяржаўныя грашовыя абавязкі. Такім чынам захоўваецца бюджэтная ўстойлівасць і сацыяльная стабільнасць», — адзначыў міністр.

«Калі ў нас усё так пазітыўна і такія цудоўныя вынікі ў эканоміцы, як кажа міністр, то чаму нам трэба прасіць крэдыт у Расіі? Чаму мы не можам самі абслугоўваць свае пазыкі? — задаецца пытаннем Барнукова. — Аказваецца, не можам. Аказваецца, не ўсё так цудоўна ў нашай эканоміцы. Хоць дзякуючы гэтаму «экспартнаму цуду» лепш, чым магло б быць.

Наперадзе ў нас эфекты санкцый. Бо санкцыі, якія ЕС прыняў у чэрвені, яшчэ не пачалі дзейнічаць, яны распаўсюджваюцца на новыя кантракты. Хутчэй за ўсё, яны пачнуць дзейнічаць напрыканцы 2021 года. А што тычыцца санкцый ЗША, то яны пачнуць дзейнічаць на пачатку снежня. І гэта ўсё таксама пачне негатыўна адлюстроўвацца на эканоміцы.

Што тычыцца прагнозаў, то аналітыкі ЕАБР на наступны год нам абяцаюць рост 0% — гэта паўнавартасная стагнацыя. І гэта яны яшчэ рабілі прагноз да амерыканскіх і канадскіх санкцый. Тым больш, невядома, на якія яшчэ санкцыі мы да таго часу паспеем нарвацца».

Каментары

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Шпакоўскі даў зразумець, што знакавых палітвязняў могуць вызваліць пры ўмове выезду за мяжу2

Шпакоўскі даў зразумець, што знакавых палітвязняў могуць вызваліць пры ўмове выезду за мяжу

Усе навіны →
Усе навіны

Чаго чакаць беларусам ад новага сусветнага парадку? Разважанні пра новую рэальнасць21

У Беларусі прадаюць Peugeot 407 з унікальнай афарбоўкай і касмічнай цаной2

Зяленскі: Мы ў самы складаны момант не прынялі ультыматуму. Не прымем і цяпер46

«Цесля». Чаму гэты спектакль варта паглядзець1

Што будзе ў выпадку, калі ЗША прыпыніць санкцыі на беларускі калій і банкі16

Мікрапазыкі цяпер будуць выдавацца на іншых умовах

Зяленскі перанёс прызначаны на заўтра свой візіт у Саудаўскую Аравію7

Лаўроў заявіў, што не бачыў трохэтапнага мірнага плану па Украіне5

Памятаеце суполку «Мы за вялікую Беларусь» пачатку 2010-х? Яе адміністратара Паўлюкевіча судзяць за пратэсты

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Шпакоўскі даў зразумець, што знакавых палітвязняў могуць вызваліць пры ўмове выезду за мяжу2

Шпакоўскі даў зразумець, што знакавых палітвязняў могуць вызваліць пры ўмове выезду за мяжу

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць