«Usie pakul stailisia i čakajuć». Siemji adzinaccacikłaśnikaŭ — ab źmienach va ŭstupnaj kampanii
U pačatku śniežnia ŭ Łukašenki prajšła narada pa pytańniach adukacyi. Amal u siaredzinie navučalnaha hoda vyjaviłasia, što paśla adzinaccaci kłasaŭ vypuskniki buduć zdavać dva centralizavanyja ekzamieny: adzin, abaviazkovy, — pa biełaruskaj abo ruskaj movie, druhi — pa vybary. Što da tych, chto budzie pastupać u VNU, im prapanujuć zdavać adzin dadatkovy ekzamien u formie CT. Raniej abituryjent moh zdać niekalki CT, a paśla atrymańnia vynikaŭ abrać, ź jakim siertyfikatam iści dalej. Ciapier tak nielha. «Naša Niva» zapytałasia ŭ adzinaccacikłaśnikaŭ i ich baćkoŭ, jak jany staviacca da apošnich źmienaŭ i ci paŭpłyvali jany na praces padrychtoŭki.
«Pierakonvali, što za charaktarystyku buduć davać da 50 bałaŭ»
Aleś — 11-kłaśnik ź Minska. Jon źbirajecca pastupać u BDUIR na prahramista. Zdavać budzie try ispyty: ruskuju movu, matematyku i fiziku. U asnoŭnym chłopiec rychtujecca da ekzamienaŭ padčas fakultatyvaŭ u škole.
Jon pryznajecca, što da apošniaha času nie viedaŭ, jak mienavita budzie prachodzić ustupnaja kampanija sioleta.
— Z pačatku hoda chadzili roznyja razmovy. U jakiś momant nas usich užo pierakanali, što ŭ VNU budzie sumoŭje pa pieršym profilnym pradmiecie na śpiecyjalnaści, a charaktarystyka (kazali, što ŭ joj buduć tolki fakty ŭdziełu ŭ konkursach, alimpijadach) budzie davać až da 50 bałaŭ, kali jana padychodzić dla VNU i śpiecyjalnaści, — adznačaje Aleś.
Taksama havorka ŭ jaho škole išła ab tym, što nibyta ŭ śniežni treba viedać, jakija pradmiety źbirajecca zdavać kožny vypusknik.
— Heta było b vielmi drenna, bo zdavać možna było b tolki adzin pradmiet, a navat na adnu śpiecyjalnaść u roznych VNU moža być rozny paradak pradmietaŭ. Takim čynam, ministerstva, administracyja i sajty VNU davali absalutna roznuju infarmacyju ab ustupnaj kampanii. U vyniku majem toje, što i abiacali ŭ kancy leta, — havoryć surazmoŭca.
Navat zaraz jon nie da kanca ŭpeŭnieny, što adbylisia ŭsie źmieny i nie treba budzie čakać siurpryzaŭ.
Praŭda, asabista na Alesia ŭsie hetyja chvalavańni nie paŭpłyvali, bo jon užo daŭno vyrašyŭ zdavać fiziku i matematyku. Ale ž chłopiec aburajecca novaŭviadzieńniem, kali abituryjent moža zdavać tolki adzin pradmiet na CT i nie budzie mieć paduški biaśpieki.
— Ministerstvu ž nie składana vydzielić dadatkovyja miescy dla abituryjentaŭ dla CT i CE, a zdavać ci nie zdavać pradmiet — vybar kožnaha, — miarkuje školnik.
A jakoj vučań bačyć idealnuju ŭstupnuju kampaniju ŭ Biełarusi? Pavodle słoŭ Alesia, abaviazkova pavinna zdavacca historyja Biełarusi i mova — pažadana tolki biełaruskaja, ale ŭ vyhladzie zaliku.
— Zdavać možna jak naprykancy škoły, tak i niepasredna padčas ustupnaj kampanii. Błanki CT nie admianiać, bo, na maju dumku, jany ŭsio ž strymlivajuć karupcyju i subjektyŭnaść na ekzamienach. A nakont profilnych pradmietaŭ, zdajecca, treba pakinuć jak jość: u vyhladzie testu, — reziumuje chłopiec.
«Pastupleńnie ŭ Biełarusi nie źjaŭlajecca pryjarytetnym»
Bolšaść baćkoŭ, ź jakimi nam daviałosia pahutaryć, u pačatku navučalnaha hoda nie razumieła, čaho čakać ad bližejšaj ustupnaj kampanii. Niekatoryja nie ŭpeŭnienyja, što na niadaŭnich novaŭviadzieńniach usio skončycca: «takoje adčuvańnie, što za zimu jašče što-niebudź prydumajuć».
Syn minčanki Aleny zakančvaje adzin sa staličnych licejaŭ. U pryjarytecie chłopca i jaho maci — pastupleńnie ŭ Vilniu, u Jeŭrapiejski humanitarny ŭniviersitet na mižnarodnuju palityku i ekanomiku, bo syn zachaplajecca historyjaj i hramadaznaŭstvam.
— Akramia hetaha, razhladajem i inšyja VNU ŭ Hiermanii i Polščy — dy lubuju jeŭrapiejskuju VNU, dzie navučańnie pravodzicca na anhlijskaj movie. Pakul abrali niekalki varyjantaŭ, budziem hladzieć pa abstavinach — hrošy, vizy i h.d. U krajnim vypadku, zusim krajnim, heta budzie BDU, — pačynaje žančyna.
U suviazi z hetym Alena nie vielmi raźbirałasia ŭ źmienach va ŭstupnuju kampaniju ŭ Biełarusi, ale ž z moŭ na CE vybrana ruskaja, a taksama historyja (suśvietnaja ci Biełarusi).
— Pa CT heta budzie abo historyja, abo hramadaznaŭstva, abo anhlijskaja. Budziem hladzieć, što patrabujecca na histaryčny fakultet i FMA, — adznačaje minčanka.
U biahučym hodzie padrychtoŭka da pastupleńnia ŭ VNU dla jaje i syna zaklučałasia ŭ pošuku repietytara pa anhlijskaj movie i padrychtoŭcy da pastupleńnia ŭ EHU ŭ adnym adukacyjnym centry. Historyja i hramadaznaŭstva, pavodle słoŭ biełaruski, vykładajucca na hodnym uzroŭni ŭ licei.
— Na hety momant adukacyjny centr likvidujecca, bo niadobra abmiarkoŭvać Fuko i Froma. Dyskurs ab nadojach bolš vitaŭsia b, — iranizuje ab nabalełym žančyna.
Pra toje, jakoj infarmacyjaj ab ustupnaj kampanii Alena i jaje syn vałodali ŭ pačatku navučalnaha hoda, minčanka adkazvaje ścisła.
— Nichto ničoha nie viedaŭ. Navat znajomyja, jakija siadziać u vielmi važnych kabinietach Ministerstva adukacyi, byli da apošniaha momantu ŭ niaviedańni, — raspaviadaje jana. — Nasamreč, usia hetaja historyja z CE i CT nie asabliva nas chvaluje, bo pastupleńnie ŭ Biełarusi nie źjaŭlajecca pryjarytetnym. Zdavać budziem, ale nie asabliva pieražyvajučy.
Jana dadaje, što ŭ licei syna-vypusknika dzieci pakul nie abmiarkoŭvajuć novaŭviadzieńni, vykładčyki taksama maŭčać.
— Adzinaje, dzieciam u vajbiery dasłali niešta nakštałt pamiatki. Miarkuju, ažyjataž pačniecca paśla Novaha hoda. Dzieci znajomych sa zvyčajnych siarednich škoł pieražyvajuć mocna: nichto ničoha nie tłumačyć. Što rabić? Jak rychtavacca? Usie pakul stailisia i čakajuć, — kaža Alena.
— Mahčyma, dzieci ŭ licei nie asabliva pieražyvajuć, i ich nie ŭschvalavała abmiežavańnie na vybar VNU, bo jany prychodziać u licej paśla 9 kłasa i ŭžo vyznačajucca z budučaj śpiecyjalnaściu.
Tym nie mienš, abmiežavańni pa vybary ekzamienaŭ i VNU biełaruska ličyć niedapuščalnymi, chacia dla jaje i historyja pra toje, kali ŭ apošni mahčymy dzień vyrašajecca pytańnie pastupleńnia, nie zusim zrazumiełaja.
— Vybar VNU siarod blizkich zaŭsiody byŭ daloka zahadzia da vypusknoha kłasa. Chto nie pastupaŭ ź pieršaha razu, rychtavalisia i pastupali na nastupny hod. Kidańniaŭ pamiž pryjomnymi kamisijami ŭ pošukach miesca, kudy chopić bałaŭ, ja nie razumieju, — pryznajecca jana.
Na dumku Aleny, najbolš prymalnaj była b sistema, kali vučań napracoŭvaje svajo partfolia z adznak, hramadskaj dziejnaści i h.d. na praciahu hadoŭ i maje mahčymaść prapanavać svaju kandydaturu luboj kolkaści navučalnych ustanoŭ.
«Jakaść viedaŭ chutka siabie pakaža z admoŭnaha boku»
Vijaletu, nastaŭnicu anhlijskaj movy ŭ adnoj sa staličnych škoł, bolš turbujuć niadaŭnija źmieny ŭ prahramie, čym va ŭstupnaj kampanii. Ale ž hetyja źmieny taksama mohuć adbicca na pastupleńni školnikaŭ u VNU.
— U starejšych kłasach, dziasiatym i adzinaccatym, urezali hadziny pa anhlijskaj movie: u bazavych kłasach z troch da dvuch na tydzień, u profilnych — ź piaci da čatyroch. Asabliva my nie paśpiavajem pa prahramie ŭ bazavych kłasach, prapuskajem materyjał. Jakaść viedaŭ chutka siabie pakaža z admoŭnaha boku, — prahnazuje vykładčyca.
Taksama Vijaleta nahadvaje, što sioleta admienieny ekzamien pa zamiežnych movach dla vypusknych kłasaŭ.
Nastaŭnica adznačaje: kali jana ci jaje kalehi staviać vučniu dvojku za čverć, ciapier jany pavinny padrychtavać płan indyvidualnaj raboty z takimi vučniami na kanikułach, kab likvidavać tuju dvojku.
— Kamu heta patrebna? Tamu, jak i raniej, stavim trojki, — pryznajecca žančyna.
Pavodle jak słoŭ, u pačatku navučalnaha hoda jaje vučni viedali, što ŭ CT buduć uniesieny nievialikija źmieny ŭ častcy A i V.
— U asnoŭnym struktura im znajomaja. Paru razoŭ schadzili na repietycyjnaje teściravańnie i ciapier razumiejuć, što ich čakaje. Nijakich skarhaŭ i narakańniaŭ. U asnoŭnym maje padapiečnyja paśla RT kazali, što rašać testy było davoli lohka. Z vynikaŭ u 11-kłaśnikaŭ, pra jakija ja viedaju, — 98, 78, 67 i 81, — havoryć Vileta.
Kamientary
tak i jość.
u nas taksama vypuskničok. i "siurpryzy" z boku minobra litaralna kožny dzień. heta ŭžo ŭsich dastała