«Miehazadača Biełoruśsija». Jak Raskamnahlad cenzuruje biełaruski internet
Biełaruskija «Kibierpartyzany» ŭzłamali ŭnutranuju sietku Hałoŭnaha radyjočastotnaha centra (uvachodzić u strukturu Raskamnahlada) i vypampavali adtul kala 1,2 terabajta danych. Siarod dakumientaŭ i pierapisak ab publikacyjach rasijan i rasijskich sajtaŭ vydańnie «Miedyjazona» vyjaviła taksama patrabavańni da biełaruskich ŚMI vydalić materyjały: naprykład, pra straty siarod rasijskich vajskoŭcaŭ na vajnie ci pra akupavanyja ŭkrainskija terytoryi. «Miedyjazona» vyvučyła, jak mienavita instrumient rasijskaj cenzury ŭpłyvaje na infarmacyjnuju karcinu dla biełarusaŭ.
Cenzura. «Miehazadača Biełoruśsija»
Siarod danych, jakija chakiery pieradali «Miedyjazonie», jość listy, spravazdačy, dakłady, rašeńni i paznaki «prablemnych» publikacyj.
U lipieni 2022 hoda va ŭnutranaj pierapiscy adnaho z adździełaŭ Raskamnahlada źjaviłasia tema na niekalkich dziasiatkach listoŭ pad nazvaj «Zadača Biełoruśsija». U ramkach «zadačy» supracoŭniki RKN viali tablicu, adsočvajučy tysiačy publikacyj na biełaruskich sajtach.
U žniŭni 2022-ha ŭ adnym ź listoŭ z dakładam ab źmienie apisanaja «Miehazadača Biełoruśsija»: kožnaj źmienie było pradpisana praviarać pa 205 elektronnych adrasoŭ, a pry praviercy rabić upor na «SVA». Dedłajn — 9 žniŭnia 2022-ha. Pramiežkavy vynik hetaha manitorynhu ŭ huhł-tablicach dastupny ŭsim karystalnikam u internecie pa spasyłcy.
U tablicy, jakaja milhała ŭ listavańni supracoŭnikaŭ RKN u siaredzinie žniŭnia, jość słupok, dzie nasuprać sajtaŭ staić paznaka «Tak (fejk SVA)». Vynikovy «status» hetych sajtaŭ vyznačaŭsia słupkom, u jakim adna z opcyj była «nakiravanaja ŭ Hienprakuraturu Rasii».
Voś niekatoryja sajty, jakija byli adznačanyja takim markieram: mediazona.by, btvsat.eu, euroradio.by, flagshtok.info, baj.by, gazetaby.media, naviny97.by i inšyja.
Raskamnahlad unios u rejestr publikacyju «Narodnaj voli» pad nazvaj «Vajna suprać Ukrainy raskałoła siłavikoŭ Pucina», u jakoj pierakazvałasia intervju daśledčyka Chrysta Hrozieva. Na hety momant artykuł nie dastupny.
Paśla abmierkavańnia, uniasieńnia ŭ rejestr i patrabavańnia ab vydaleńni z bresckaha sajta Tomin.by źnik artykuł «Situacyja va Ukrainie i śpiecapieracyja Rasii na Danbasie: što adbyvajecca ciapier».
«Miedyjazonie» ŭdałosia znajści abmierkavańnie artykuła pra rasijskich desantnikaŭ na ŭkrainskaj vajnie spasemstranu.com. U dyjałohu supracoŭniki sprabavali «ŭzhadnić dziejańni pa resursie». Viedamstva vyjaviła ŭ im źviestki «ab asabovym składzie» vajskoŭcaŭ RF. Rytoryka sajta paznačanaja jak «antyrasijskaja».
Z sajta Ex-press.by źnik pieradruk rasśledavańnia prajekta «Schiemy» «Z kim vajuje Ukraina: rasijskaje vojska ŭ asobach», bo infarmacyja pra straty rasijskich sałdat u Rasii składaje «dziaržaŭnuju tajamnicu».
Na sajcie Intex-press nie dastupny materyjał «Jakija danyja pra straty pryvodziać va Ukrainie i Rasii na 22 krasavika», jaki «nie adpaviadaje aficyjnaj pazicyi Minabarony RF».
Na sajcie navin Telegraf.News ciapier niama artykuła «Žychary zachoplenych Biardzianska, Chiersona i Enierhadara vyjšli na pratesty suprać akupacyi. Jak adreahavali rasijskija vajskoŭcy?».
Na sajcie haziety «Biełarusy i rynak» bolš niama materyjału pra rasijskija straty padčas vajny va Ukrainie. U zaŭvazie napisana, što «paznačanaja ŭ artykule infarmacyja nie adpaviadaje aficyjnaj pazicyi Ministerstva abarony RF».
Sačeńnie. «Kanśpirałahičnyja teoryi» i «stan Pucina»
Raskamnahlad karystajecca servisam Brand Analytics, kab źbirać źviestki pra karystalnikaŭ sacsietak, u tym liku i pra biełarusaŭ. Danyja, jakija hetaja sistema analityki źbiraje ŭ asobnuju tablicu dla RKN: data pasta; jahony tekst; sacsietka, u jakoj byŭ napisany; spasyłka na paviedamleńnie; imia karystalnika; spasyłka na asabisty profil; poł; uzrost; horad pražyvańnia; mova paviedamleńnia; kolkaść łajkaŭ i repost. Akramia taho, sistema aceńvaje «tanalnaść» i «ahresiŭnaść» paviedamleńnia.
Naprykład, u červieni na mejł Hałoŭnaha radyjočastotnaha centra (u struktury Raskamnahlada) adpraŭlena sutačnaja spravazdača za 9—10 červienia pad nazvaj «Kanśpirałahičnyja teoryi, źviazanyja z zababonami i pradkazańniami». U spravazdačy ŭtrymlivajecca 3 445 paviedamleńniaŭ. Kala 70 — ad biełaruskich karystalnikaŭ «Adnakłaśnikaŭ», «UKantakcie» i supołak u telehramie.
Źbirajuć i farmirujuć u spravazdačy taksama infarmacyju pa temach «Krytyčny stan prezidenta RF U.U. Pucina», «Ahulny kryzis rasijskaj ekanomiki», «Źniščeńnie sacinfrastruktury», «Zabojstva mirnaha nasielnictva», «Straty asabovaha składu i techniki» i inšyja.
U spravazdačy «Jadziernaja vajna» sabranyja kamientary ad dziasiatka asabistych akaŭntaŭ ź Biełarusi, supołak «ImhoCLub Biełaruś», «NOD Homiel», «Sputnik Biełaruś».
Sistema pracuje nie idealna i časam dapuskaje pamyłki, uklučajučy ŭ spravazdaču niečakanyja vyniki. Naprykład, u spravazdaču «Zakliki» za 31 maja 2022 hoda trapiŭ post pra ŭrok tancaŭ i repost recepta torta, jaki zrabiła žycharka Pastavaŭ.
Miarkujučy pa spravazdačy, apublikavanaj u studzieni 2022 hoda, RKN pačaŭ vykarystoŭvać hetuju prahramu ŭ kancy 2021 hoda. Ź jaje dapamohaj «farmavalisia padrabiaznyja hrafiki pa raźvićci infarmacyjnaj situacyi vakoł pratestaŭ u Kazachstanie».
Zabaroniena havaryć u Rasii. Suicyd
Dziakujučy ŭciečcy, ad «Kibierpartyzanaŭ» stała dastupnaja ŭnutranaja pierapiska supracoŭnikaŭ Raskamnahlada.
U lipieni 2020 hoda supracoŭniki nahladnaj słužby pierasłali adzin adnamu pa pošcie tablicu z rašeńniami pa publikacyjach, jakija ŭtrymlivajuć «zakliki da samahubstva». Naprykład, u tablicy jość post z pablika va «UKantakcie» «Nadzvyčajnaje zdareńnie Biełaruś | Daviedajsia pieršym» pra trahiedyju na vulicy Hrybajedava ŭ Minsku, kali z akna šmatpaviarchovika vykinuŭsia mužčyna z maleńkim dziciem.
U niekalkich listach, jakija apynulisia ŭ rasparadžeńni chakieraŭ, abmiarkoŭvałasia ŭniasieńnie ŭ rejestr sajtaŭ z zabaronienaj infarmacyjaj biełaruskaha sajta navin Telegraph news — za artykuł pra hrodzienca, jaki paviesiŭsia ŭ 2015 hodzie. Paznačana, što ŭ sajta nizkaja naviedvalnaść, a Biełaruś «uvachodzić u pieralik krain dla ŭzhadnieńnia abmiežavańniaŭ (pa rašeńni AP)». Na hety momant artykuł na sajcie nie dastupny.
U tablicy jość jašče šmat prykładaŭ, kali RKN patrabavaŭ ad biełaruskich pablikaŭ, miedyja i navat MUS vydalić infarmacyju, tak ci inakš datyčnuju da suicydu, trukaŭ na chmaračosach, uciahvańnia niepaŭnaletnich u złačynstvy. U kastryčniku 2021 hoda heta zakranuła praŭładnaje vydańnie «Sputnik Biełaruś»: supracoŭniki RKN u pierapiscy pa pošcie abmiarkoŭvali ŭniasieńnie ŭ rejestr pasta ab kolkaści achviar šutynhu ŭ Piermskim univiersitecie. Niahledziačy na prapanovu ŭnieści jaho ŭ rejestr, post usio jašče dastupny.
Z sajta haziety «Minskaja praŭda», pa ŭsioj bačnaści, byŭ vydaleny artykuł «Što havoryć mama dziaŭčynki, jakaja skočyła z akna sanatornaj škoły va Uździe».
U mai 2022 hoda ŭ artykule «Anłajniera» za 2018 hod pra truki rufiery na chmaračosach RKN znajšoŭ infarmacyju ab «niezakonnym praniknieńni na achoŭny abjekt i ŭciahvańni niepaŭnaletnich u niebiaśpiečny zaniatak, jaki ŭjaŭlaje pahrozu dla ich zdaroŭja i žyćcia». Jana pryznana zabaronienaj rašeńniem Fiederalnaha ahienctva pa spravach moładzi. Ciapier artykuł niedastupny.
U 2019 hodzie RKN pryznaŭ zabaronienym rolik na kanale HUUS Minharvykankama pad nazvaj «Staličnyja apieratyŭniki praduchilili suicyd». Pryčynaj stała najaŭnaść u im «vyjavy čałavieka, jaki siadzić na krai akna, što demanstruje mahčymy sposab ździajśnieńnia samahubstva». U hety momant videa niedastupnaje.
U kastryčniku 2022 hoda ŭ RKN abmiarkoŭvali artykuł «Jeŭraradyjo» 2018 hoda pra połackaha praparščyka, jaki streliŭ sabie ŭ serca. Na dumku viedamstva, u naźvie artykuła i ŭ im samim byŭ apisany sposab ździajśnieńnia samahubstva. Zhodna z daviedkaj RKN, prykładzienaj da pierapiski supracoŭnikaŭ, rytoryka resursu ŭ dačynieńni da «dziejnaha biełaruskaha ŭrada — apazicyjnaja». Supracoŭniki ŭ pierapiscy prapanavali «adpracavać hetuju zajaŭku farmalna«, bo ŭvieś sajt «Jeŭraradyjo» da taho momantu byŭ zabłakavany ŭ Rasii.
U viedamstva ŭźnikli pretenzii i da sajta dabračynnaha fondu «Adkrytyja sercy» — z-za fatahrafii dziaŭčyny, jakaja skača z dachu budynka. Rasijskija śpiecyjalisty vyznačyli rytoryku fondu jak «niejtralnuju», niahledziačy na toje, što dyrektarka fondu vykłała ŭ sacsietki videa pad nazvaj «Kali nastupić mir va Ukrainie», dzie jana razvažaje pra padzieł hramadstva. «Ryzyku hramadskaha rezanansu ŭ vypadku abmiežavańnia dostupu «śpiecyjalisty RKN adznačyli jak «nizkija».
Tak jak Biełaruś uvachodzić u śpis krain dla ŭzhadnieńnia abmiežavańnia dostupu, to śpiecyjalisty źviarnulisia pa kamientaryj. U adkaz «biełaruski bok» dasłaŭ nastupnaje: «Možacie błakavać. Jany časta zajmajuć krajniuju ahresiŭnuju pazicyju». Jakuju mienavita «krajniuju ahresiŭnuju pazicyju» zajmaje dabračynny fond, nie ŭdakładniajecca. Niahledziačy na ŭzhadnieńnie ŭniasieńnia ŭ rejestr, sajt u im nie značycca.
Daviedka na ministra i zabaronienyja jabłyki
Na sajcie Flagma.by Raskamnahlad znajšoŭ abjavu ab prodažy polskich jabłyk. Viedamstva paličyła heta infarmacyjaj ab «mahčymaści nabyćcia sankcyjnych praduktaŭ». Akramia taho, z-za ŭciečki akazaŭsia dastupny dakumient, zrobleny pa zapycie Taćciany Dzianiskinaj, načalnika adnaho z adździełaŭ Raskamnahlada.
U červieni 2021 hoda joj była adpraŭlenaja daviedka na ministra infarmacyi Biełarusi Uładzimira Piarcova. Akramia miescaŭ pracy, tam paznačana, što jon ziać byłoha ministra adukacyi Alaksandra Radźkova. U dakumiencie havorycca, što Łukašenka acharaktaryzavaŭ Piarcova jak adnaho ź viadučych «palitykaŭ i palitołahaŭ», ale «miascovaja apazicyja adznačała, što vybar na karyść Piarcova byŭ zrobleny nie z-za jaho prafiesijanalizmu, a vyklučna z-za absalutnaj łajalnaści kiraŭniku biełaruskaj dziaržavy», asnoŭnaj jaho zadačaj było «vybudoŭvańnie novaj dziaržaŭnaj ideałohii», a šerah «apazicyjnych śpikieraŭ» paličyŭ jaho «pravadnikom «ruskaha śvietu».
U červieni 2022 hoda Piarcoŭ sustrakaŭsia z pradstaŭnikami Raskamnahlada.
Kali Kanapackaja stała całkam padkantrolnaja Łukašenku?22
Kamientary