«Iści viesialić 20-hadovuju paru na viasielli — užo, napeŭna, nie». Były papularny radyjoviadučy pajšoŭ u dalnabojniki i nie škaduje
Siońnia ŭ prafiesiju kiroŭcy-dalnabojnika prychodziać ź miedycyny, milicyi, banka, pryvatnaha biznesu. Słovam, u dalnaboj nabirajuć adusiul. Vydańnie av.by raskazała, jak viadomy hrodzienski radyjoviadučy, były kavezešnik i adzin z najbolš viasiołych «iventščykaŭ» Hrodna pamianiaŭ karparatyvy na aŭtabany, a mikrafon — na rul vielikahruza. Ciapier jon sam siabie žartam nazyvaje «dalnabałabalščykam» i «akynam jeŭrapiejskich daroh».
Rustamu Dranikavu — 39 hadoŭ. Nasamreč heta jahony tvorčy psieŭdanim. Uvohule ŭ hrodzienca niazvykłaje dla biełarusaŭ proźvišča — Ahadulin. I kali pryjšoŭ čas uładkoŭvacca radyjoviadoŭcam, dyrektar kampanii prapanavaŭ źmianić jaho — kab u efiry jana hučała!
— Nu, što biełarusu najbližej za ŭsio? Bulba! Tak ja i staŭ Dranikavym! — uspaminaje mužčyna.
Rustama Dranikava ŭ tyja časy znali ŭsie hrodziency. Kožnuju ranicu jon vitaŭsia ŭ radyjoefiry sa słuchačami, a ŭviečary adpalvaŭ na tusoŭkach u kłubach i restaranach. Chłopiec vioŭ haradskija śviaty i byŭ ulubioncam mnohich maładych — zapis da jaho išoŭ na miesiacy napierad.
— My navat adnojčy pravodzili śviata dla mužčyny, jaki tolki-tolki vyjšaŭ paśla adsiedki na zonie. Tak što ja ŭ ivent-śfiery mała čaho nie vioŭ!
— Nie žyćcio, a malina! Čamu ž vyrašyŭ źmianić prafiesiju tak kardynalna?
— Mnie časta zadajuć hetaje pytańnie. I ja ŭžo znajšoŭ dla siabie dziažurny adkaz. Maje ŭschodnija karani i schilnaść da vandravańnia, napeŭna, niejkuju rolu tut adyhryvajuć. Ja ž napałovu tataryn! Tata byŭ u vojskach pamiežnych, mama — u kałhasie. Tata pryjechaŭ na bulbu, i tam paznajomilisia!
Ale vierniemsia da źmieny prafiesii. Ja chacieŭ ubačyć novaje, niešta adkryć dla siabie… I, napeŭna, kali b nie hetaje žadańnie, da mianie nie prychodzili b mahčymaści. U mianie taksama jość siamja. I adkaznaść pierad imi… A časam davodzicca vybirać zarobak, hrošy i ruchacca, adkryvać niešta novaje i niazvykłaje dla ciabie.
U dalnabojniki Rustam padaŭsia ŭ 2020 hodzie. Praŭda, da hetaha ŭ hrodzienca ŭžo byli ŭsie nieabchodnyja katehoryi, a ŭ pieryjad karanavirusnaj pandemii jon advučyŭsia jašče i na pieravozku niebiaśpiečnych hruzaŭ. Ale nichto nie śpiašaŭsia brać byłoha radyjoviadoŭcu na pracu kiroŭcam fury. «A raptam niesurjoznym akažacca?» — napeŭna, dumali rekruciory, vyvučajučy reziume Rustama.
— Pieršaja kampanija-najmalnica była z Rasii. Dapamoh mnie tudy ŭładkavacca moj stryječny brat, jaki tam užo pracavaŭ. My jeździli pa nievialikim kruzie Maskva — Varšava. Nas u kampanii nazyvali nie dalnabojnikami, a prosta dastaŭščykami picy! Maŭlaŭ, maleńki zusim kruh dla rejsaŭ. Jeździŭ na «dabitym» Mercedes-Benz Actros 3. Pieršy raz prajechaŭ z bratam u jakaści vučnia…
A ŭžo ŭ vieraśni 2020-ha, akurat u dzień naradžeńnia Rustama, na firmie jamu vydali ŭłasnuju furu i klučy!
— Usio, pra što moža maryć mužčyna, — u 35 hadoŭ zajmieć darahi Mercedes-Benz! — nie bieź ironii śmiajecca Rustam. — Mnie skazali: «Vuń staić bieły. Vymyj jaho!» Dziaržnumar — U 929, jak ciapier pamiataju! Hetyja ličby prosta vypalenyja ŭ dušy.
— Strašna było ŭ pieršym rejsie adnamu za styrnom novaj mašyny?
— Bolš bajaŭsia, kali z bratam jeździŭ na jahonaj technicy: to sčapleńnie pieratrymaju, to pieradaču paźniej ukluču. Ja ž chvalavaŭsia! A jon čałaviek daśviedčany — naturalna, zaŭvahi rabiŭ, davaŭ parady. Uvohule, dapamahaŭ jak umieŭ. Nu a kali ja apynuŭsia adzin, moh užo spakojna prymać samastojnyja rašeńni…
Sam pačaŭ razumieć, jak usio kirujecca, pieraklučajecca, jeździć. Spačatku dźvie hadziny moh pad rampu padjazdžać, ale heta narmalna! Kalehi stavilisia da takoha pa-roznamu… Adnyja vybiahali i z achvotaj dapamahali, tamu što sami pamiatajuć siabie maładymi. A inšyja mahli i paśmiajacca, — uspaminaje Rustam.
— Padčas pieršaha rejsa ja naohuł zajechaŭ u Varšavu i… zhubiŭsia! Ruchaŭsia pa darozie, jakaja złučała Biełastok i stalicu, ale nie tudy zbočyŭ. Natknuŭsia na dva znaki: tunel, pa jakim, naturalna, nie prajedu z-za habarytaŭ. A ź inšaha boku ŭžo bačnyja byli vyšynnyja damy Varšavy i znak «hruzavikam ujezd zabaronieny».
Spyniŭsia na skryžavańni, da mianie adrazu nabliziłasia palicyja! Pot hradam, niervy na miažy — mianie ž papiaredzili, što štrafy tut vialikija. Ale vartavyja paradku spakojna patłumačyli, jak prajechać! Tam pierad tunelem byŭ źjezd, akazvajecca… Uvohule, tym razam usio skončyłasia dobra!
Samaje składanaje spačatku — navučycca parkavacca i adaptavacca da habarytaŭ niemaleńkaha aŭtaciahnika…
Ciapier Rustam jeździć vyklučna pa Jeŭropie. Jon pabyvaŭ amal va ŭsich krainach ES: Hiermanii, Bielhii, Vienhryi, Aŭstryi, Italii, Partuhalii, Słavakii, Słavienii, Rumynii, Francyi, Ispanii. Darečy, kali adpačyvaje, času darma nie hublaje: vyvučaje słavutaści i pryhožyja miescy.
— Ja zaŭsiody šukaju mahčymaść sieści na rovar padčas paŭzy i kudyści dabracca. Śpiecyjalna dla hetaha kupiŭ niedarahi aparat. Jon u mianie lažyć u kabinie.
Voś niadaŭna ŭ mianie zahruzka była ŭ Francyi, u horadzie Mielenie, pobač — zamak Fukie Vo-le-Vikont, dzie zdymaŭsia film «Čałaviek u žaleznaj mascy». Nu jak tudy nie źjeździć? Pieššu dalekavata, a marnavać hrošy na ciahnik, taksi — navošta?
— Ja sieŭ na rovar i biaspłatna dabraŭsia da pałaca. Niby kino pahladzieŭ! — šyroka ŭśmichajecca chłopiec. — Jak tolki ja spyniajusia i razumieju, što napieradzie ŭ mianie vialikaja paŭza ci, naprykład, čakańnie zahruzki, ja adrazu huhlu turystyčnuju kartu miascovaści i adpraŭlajusia haniać pa navakolli.
Uvohule, toje, jak adpačyvajuć inšyja chłopcy-dalnabojniki, — dakładna nie majo! Časam viečaram mahu kupić dobraha vina, dobraha syru. I pasiadzieć u kabinie z adkrytymi voknami, pahladzieć film jaki-niebudź…
— Jak tvoj pobyt naładžany ŭ mašynie?
— Što takoje kabina fury? Heta vaša spalnia, kuchnia, haraž, kabiniet adnačasova! Usio na svaich paličkach lažyć. U mianie jość plitka hazavaja i multyvarka, jakaja vielmi ekanomić čas. Spyniŭsia na adnoj zapraŭcy, nabraŭ čystaj smačnaj vady. Kinuŭ tudy harodniny, krupy, miasa. Dadaŭ kroplu aleju, pastaviŭ u razietku na dźvie hadziny… Pakul ty jedzieš, razumny harščočak hatuje! Chaładzilnik, darečy, taksama jość.
— A na jakoj mašynie ty zaraz jeździš?
— Na Volvo z matoram Euro 6, jana na poŭnym «aŭtamacie». Na hetym etapie jana dla mianie najlepšaja. Jeździŭ ja i na DAF, i na Mercedes. Ale ź joj pakul nichto nie paraŭnajecca! Jość takoje paniaćcie ŭ dalnabojaŭ — mašyna rulicca. Dyk voś jana sapraŭdy rulicca!
— Nu i jak aŭtabany ŭ Jeŭropie? I pa jakoj krainie ty bolš za ŭsio lubiš jeździć?
— Usia Jeŭropa — kali ty ciapier pra sapraŭdnyja aŭtabany pytaješ, a nie pra «kazinyja ściežki», — darožnaja. Francyja padabajecca bolš za ŭsio. Jana ž padzielenaja, i ŭsie darohi — pad pryvatnikami. Kožny adkazvaje za svoj kutok. Vializnyja čystyja parkoŭki, na ich — smačnaja pitnaja vada, jakuju možna nabrać biaspłatna, duš biaspłatny čaściej za ŭsio praduhledžany. Nu a naohuł, wi-fi, vada, prybiralnia, duš na parkoŭkach — heta jość usiudy, navat u Rumynii i Vienhryi.
— Dzie składaniej za ŭsio tabie jeździć i čamu?
— U Hiermanii. Tut parkoŭki čaściej za ŭsio zaniatyja. Na darohach bolš zatoraŭ. Niemcy — heta kraina «štaułand», jak ja jaje nazyvaju. Čaściej za ŭsio staić! Jak tolki krychu ciaplej robicca, rabočyja pačynajuć ramantavać asfalt, praz heta pierakryvajuć darohi.
Duš, jak praviła, płatny. Kaštuje 3-4 jeŭra za 10 chvilin vykarystańnia.
— A ŭ płanie biaśpieki?
— Historyj čuŭ šmat roznych, ale sa mnoj, ćchu-ćchu-ćchu, ničoha nie zdarałasia. Nie byvała takoha, kab chtości tent parezaŭ abo paliva źliŭ, naprykład! Adzin raz śpiorli viečka ad baka. Heta niejki kiroŭca zrabiŭ, u jakoha taksama śvisnuli takuju ž kryšku, — śmiajecca Rustam. — Niejak mianie francuz abhaniaŭ na maleńkim hruzaviku. U jaho byŭ drenna zamacavany tavar. I raptam niejki płastyk pačaŭ lotać i prylacieŭ mnie ŭ łabavuju šybu. Pryjšłosia dahaniać! Praz huhł-pierakładčyk razmaŭlali, bo jon nie viedaŭ anhlijskaj, a ja pa-francuzsku viedaju tolki niekalki piesień. Ale ŭsio narmalna, aformili strachoŭku i pytańnie zakryli.
— Štrafy byli?
— Viadoma! Za pieravyšeńnie chutkaści čaściej za ŭsio. Roznyja — i 30 jeŭra, i 50. U Bielhii staŭ na paŭzu dla aŭtobusaŭ. Ja padazravaŭ, ale ŭ mianie nie było vybaru. Vypisali mnie štraf na 60 jeŭra. Ich, darečy, potym vyličvajuć z zarobku. Ale apošnim časam niejak, na ščaście, mianie pranosić.
Jość jašče adna słužba — BAG (bahaŭcy). Zvyčajna dalnabojniki tak nazyvajuć inśpiekcyju, jakaja moža zaprasić ciabie na kantrol tachohrafa (aparat, jaki ŭ hruzaviku ŭ tym liku sočyć za režymam pracy i adpačynku kiroŭcy). Tut u mianie taksama jość parušeńni. Jak kažuć vopytnyja šafiory, kali ty biez razdrukoŭki pryjechaŭ na bazu, nu što ty za dalnabojnik?
— Byvaje, što ty śviadoma idzieš na parušeńni. Nu niama ŭ ciabie parkovak pa darozie! Što rabić? Davodzicca parušać — nie stanieš ža ty prosta na abočynie. I voś zamiest dziesiaci dazvolenych hadzin (dva razy na pracoŭny tydzień) ty pierajazdžaješ dziesiać-piatnaccać chvilin…
Treba zrabić razdrukoŭku z tachohrafa. Kali ciabie spynić inśpiektar, ty jaje pakažaš, maŭlaŭ, parušeńnie jość, kajusia, ale vybaru nie było! Jak praviła, da hetaha staviacca z razumieńniem… Inšaja sprava, kali jon sam razdrukuje i ŭsio ŭbačyć. Tam užo štrafaŭ nie abminuć.
— A raskažy nam pra zarobki dalnabojnikaŭ ciapier.
— Usio zaležyć ad firmy i ad tvajho dośviedu. Ja čuŭ pra absalutna roznyja sumy. Skažam tak, startujuć jany ad 75 jeŭra na sutki. Stol, pra jakuju ja viedaju, — 105 jeŭra na sutki. Taki zarobak u chłopcaŭ, zimoj na «chaładzilniku» pieravoziać rybu z Narviehii. U mianie 80 jeŭra ŭ sutki atrymlivajecca.
— Kolki hrošaj sychodzić na pobyt dalnaboja?
— Ja nikoli nie ličyŭ. Ale starajusia ŭsio hatavać sam, nie chadžu pa restaranach i kaviarniach. Ad niekatorych kalehaŭ čuju, što treba i 300, i 400 jeŭra ŭ miesiac na charčavańnie. U mianie, ščyra kažučy, vychodzić našmat mienš. Ja nie zarablaju, kab smačna žerci ŭ kabinie. U mianie inšyja mety. Chaču, kab majoj siamji było kamfortna.
— Chaciełasia b viarnucca da mikrafona?
— Panastalhavać u radyjorubcy — heta tak, a voś iści viesialić 20-hadovuju paru na viasielli — užo, napeŭna, nie. Treba pryznacca, što pieršy čas ja adpačyvaŭ ad ludziej. A kali čałaviek zastajecca sam-nasam sa svaimi dumkami, heta dapamahaje adkłaści ŭ hałavie niejkija chvalavańni, pieražyvańni, staryja stresy.
Tak, zbolšaha mnie było składana. Časam i vaŭkom vyŭ, i ślozy navaročvalisia. Ja čałaviek žyvy i vielmi emacyjny. Asabliva składana dajecca razryŭ z dačkoj, — kaža Rustam i advodzić pohlad ubok…
— Takija rečy składana pieražyvać, ale daju sabie abiacańni i ahučvaju heta svajoj siamji: ź finansavaj ihołki ja źlezu abaviazkova! A ciapier mianie tam utrymlivaje tolki zarobak…
Žonka padtrymlivaje mianie va ŭsim. Viedajučy, što maje tyły prykrytyja, ja mahu spakojna jechać i namotvać tysiačy kiłamietraŭ, kab zarabić! — pryznajecca Rustam.
«Karystajecca papularnaściu navat siarod nośbitaŭ inšych moŭ». IT-pradprymalnik zrabiŭ biełaruskamoŭnaha asistenta dla dalnabojščykaŭ
«Rehistrujem numary mašyn u Litvie, firmy — u Polščy i praciahvajem vazić». Dalnabojniki raskazali, jak ciapier jeździać praz polska-biełaruskuju miažu
«Nie treba ničoha bajacca, davajcie ruchacca napierad». Błohierka z Asipovičaŭ raskazvaje ŭ tyktoku, jak pad 50 hadoŭ rezka źmianiła žyćcio i stała dalnabojnicaj
«My pazažyralisia». Što havorać biełaruskija dalnabojniki pra kankurencyju z azijatami
«A što ŭ vas za prablemy? Daloka da Minska ci niama kamu padvieźci?» Publičnaja pikiroŭka Łukašenki i Pašyniana10
Kamientary