Kałaž: Miedyjazona
«My ciapier ciabie da amapaŭcaŭ vyviedziem, jany chutka ŭsio rastłumačać». Zatrymańnie, dopyt i videa
Valeryju 26 hadoŭ. 5 kastryčnika 2021 hoda siłaviki mahli nie zaśpieć jaho ŭ pakoi internata — zvyčajna ŭ taki čas jon užo byŭ na pracy ŭ kałhasie. Pracavaŭ Pankratovič ahranomam, z 8 da 17 pa budniach. Ale hetym razam zastaŭsia doma, bo adpačyvaŭ paśla nočy: daviałosia vartavać u poli techniku, kab jaje nie skrali.
«Stukać navat nie sprabavali: vynieśli dźviery — u maskach, biez apaznavalnych znakaŭ. Adzin — sa ščytom i aŭtamatam, astatnija — ź pistaletami, ź lichtarykami».
Valeryja zatrymali praz reposty ŭ sacyjalnych sietkach.
«U mianie pieršaja dumka była, što heta razvod siabry maje zładzili, prapłacili. Ale kali jany pačali mianie dapytvać, kali skazali, što jany z HUBAZiKa, ja ŭžo ŭsio zrazumieŭ. Zrazumieŭ što ŭsio, prypłyli».
Chłopiec uspaminaje zatrymańnie: milicyjanty skinuli jaho z kresła, pakłali na padłohu, nadzieli i zaciahnuli da maksimumu kajdanki, niekalki razoŭ udaryli pa tvary tylnym bokam dałoni — za toje, što «borza razmaŭlaŭ».
«Adzin amapaviec spytaŭ — dzie tut u anarchisty biaruć. Nibyta pažartavaŭ tak, u mianie ŭ VK byŭ post — ustupajcie ŭ anarchisty».
Pankratoviča vyvieli ź internata, pakłali na padłohu ŭ milicejskim busie i pavieźli ŭ Vaŭkavysk — za 15 kiłamietraŭ ad Jubilejnaha, dzie jon tady žyŭ. Tam chłopiec jašče hadzinu lažaŭ na padłozie mašyny, pakul jaho pryniali ŭ miascovym adździaleńni milicyi.
U Vaŭkavysku chłopca dapytali, a potym prymusili źniacca ŭ videa.
«Dali tekst, što voś, ja padpisany na takija i takija kanały — ja pahadziŭsia, hety tekst skazaŭ na kamieru. Potym jany jašče kažuć: treba pavinšavać AMAP sa śviatam niejkim. Ja admoviŭsia. Kažuć: «Dyk my ciapier ciabie da hetych amapaŭcaŭ vyviedziem, jany tabie chutka ŭsio rastłumačać». Ja kažu — nu, viadzicie. Ja ž ujaŭlaju, što sa mnoj na zonie zrobiać za hetyja vašy vinšavańni. Tak što ja ŭ vyniku nikoha nie vinšavaŭ».
«Mnie nie padabajecca hałoŭnakamandujučy, i ŭ takim vojsku ja słužyć nie źbirajusia». Papiaredniaja sudzimaść i novaja «kryminałka»
Paśla hetaha Valeryja źmiaścili ŭ IČU i aryštavali pavodle administracyjnaha artykuła ab raspaŭsiudzie «ekstremisckich» materyjałaŭ na 15 dzion.
Pad kaniec administracyjnaha aryštu ŭ kamieru da Valeryja pryjšła śledčaja — paviedamiła pra zaviadzieńnie kryminalnaj spravy. Valeryja pakinuli pad vartaj. Na jaho dumku, rolu adyhrała toje, što raniej jon byŭ sudzimy — za admovu słužyć u vojsku.
«U 2021 hodzie mianie sudzili za ŭchileńnie ad vojska. Choć ja nie ŭchilaŭsia, a prosta skazaŭ, što słužyć nie budu. Mianie vyklikali ŭ sud, u sudzie ja skazaŭ, što mnie nie padabajecca hałoŭnakamandujučy, i ŭ takim vojsku ja słužyć nie źbirajusia. Mnie dali hod umoŭna i 30 bazavych štrafu», — uspaminaje jon.
Navina pra kryminalnuju spravu stała šokam, u pieršuju čarhu Valeryj padumaŭ pra blizkich.
«Tady zrazumieŭ, što ŭsio, budzie termin. Padumaŭ pra mamu — što joj budzie vielmi daloka da mianie jeździć, kali pieradača ci niešta takoje».
Mama pryjazdžała dvojčy — adzin raz zabrać rečy Valeryja ź internata i pieradać jamu pieradaču ŭ SIZA, druhi raz — na sud. Jon prachodziŭ u zakrytym režymie, tamu svajakoŭ puścili tolki na abviaščeńnie prysudu.
«Mnie dali dva hady — paŭtara za abrazu i paŭhoda jašče z taho ŭmoŭnaha terminu. Asudzili litaralna za sutki: było dva pasiadžeńni, bolš im nie spatrebiłasia».
Paśla prysudu Pankratovič pabačyŭsia z rodnymi na spatkańni: kaža, brat trymaŭsia, mama płakała i kazała, što jon darma ŭ «heta» ŭlez.
«Maci ŭ mianie mała razumieje ŭ hetaj palitycy, a ja staju na svaim. Mnie i pra kałoniju kazała, kab ja nikudy nie lez. Ale ja ž nie budu maŭčać — nie mahu. Tamu mianie «katali» potym i ŭ ŠIZA, i ŭ PKT ja byŭ da kanca terminu».
«U nas šmat zastavałasia zekaŭ, hruba kažučy, hołych». Dvoje sutak etapu i karancin
Z Hrodna, dzie ŭtrymlivaŭsia da suda palitviazień, jaho etapavali ŭ PK-2 u Babrujsku. Daroha zaniała dvoje sutak. Asudžanych vieźli na śpiecyjalnym ciahniku z «načleham» u IČU ŭ Baranavičach. Uvieś čas u ciahniku Valeryj jechaŭ u kajdankach:
«Navat zabojcy jechali biez kajdankoŭ, a ja sa svajoj abrazaj i dvuma hadami — hałoŭny teraryst».
U kałonii Valeryj apynuŭsia ŭ pačatku zimy 2022 hoda, niezadoŭha da pačatku poŭnamaštabnaj vajny va Ukrainie. Paśla pryjezdu jaho razam ź inšymi źniavolenymi adpravili nie adrazu ŭ atrad, a ŭ karancin. U hety čas, uspaminaje Pankratovič, było ciažka — z-za nadvorja.
«U kałoniju ty pryjazdžaješ, tam nahała stryhuć. I znoŭ pieratrus. Rečy, jakija ŭ kałoniju nie prachodziać, adpraŭlajuć na skład. I ŭ nas šmat zastavałasia zekaŭ, hruba kažučy, hołych. Adzieńnie, jakoje tam vydajuć — heta vielmi tonkija rečy. A čas — luty, i my ŭ karancinie vielmi šmat času pravodzim na vulicy. Mnohija mocna mierźli».
Zhodna z praviłami ŭnutranaha rasparadku, asudžanyja, jakija niadaŭna trapili ŭ kałoniju i znachodziacca na karancinie, pavinny pracavać, ale asobna ad astatnich źniavolenych. Tamu zvyčajna ich pryciahvajuć da rabot na vulicy. Naprykład, prybrać śnieh, łužyny, padmieści terytoryju i h. d.
«My chłopcy, sabranyja ŭsio ŭ kuču, na niervach, i niama žančyn». Kałonija
Paśla pieravodu ŭ atrad stała krychu lahčej. Tam, uspaminaje Valeryj, dazvalali karystacca čajnikam, źjaŭlałasia bolš volnaha času — možna było čytać, hladzieć televizar ci zajmacca sportam.
U «kačałku» ŭ kałonii, sa słoŭ Valeryja, puskali tolki tych, chto supracoŭničaje z administracyjaj — astatnija zajmalisia na brusach u «sportharadku» ŭ atradzie, i hetaha chapała.
U kałonii, raskazvaje były palitviazień, vostra adčuvajecca niedachop taho, što dastupna ŭ zvyčajnym žyćci.
«Ježy chatniaj nie chapała, napojaŭ niejkich. Tam možna było kupić kołu, ale jana kaštavała amal šeść rubloŭ — za takija hrošy nie stanieš jaje kuplać. Sałodkaha chaciełasia — torta abo pirožnych. Piva. My chłopcy, sabranyja ŭsio ŭ kuču, na niervach, i niama žančyn. Taksama takoje sabie ščaście. Pieršy čas nie chapała telefona: prosta lezieš u kišeniu, a tam niama jaho! Navat prosta asabistaj prastory nie chapała».
Na pracu, pa słovach Valeryja, jon chadziŭ tolki na abaviazkovyja try hadziny ŭ dzień — pracavaŭ na pierapracoŭcy humy. Časam u volny čas spaŭ.
«Spać było zabaroniena, ale ja spaŭ, i mnie było ŭsio roŭna. Ja spaŭ navat u ŠIZA. Što jany mnie zrobiać? Termin u ŠIZA dadaduć? Nu i dobra», — spakojna kaža były palitviazień.
U štrafnym izalatary jon pravioŭ 60 sutak, a na 3 miesiacy pierad vyzvaleńniem jaho pieraviali ŭ PKT. PKT — pamiaškańnie kamiernaha typu, asobnaja kamiera ŭ kałonii, dzie mohuć utrymlivać niekalki źniavolenych. Im vydajuć padušku, koŭdru, matrac i paścielnuju bializnu. Raz u dzień možna vychodzić na paŭhadzinny špacyr.
«Atavarku» ŭ PKT pamianšajuć da 1 bazavaj. Z saboj u kamiery ŭ asudžanych moža być adzieńnie, kipiacilnik, piśmovyja i tualetnyja prynaležnaści, ručnik, hadzińnik. Im dazvolena karystacca biblijatekaj.
Pa słovach Valeryja, u ŠIZA jaho adpraŭlali za son, a jašče — za razmovy pra palityku.
«Heta jak pracuje? Ciabie zaŭvažyli — značyć, treba pasadzić u ŠIZA. I pačynajuć šukać. Sprabujuć złavić za son. Nie śpiš — pojduć na skład, pahladziać, jak rečy tvaje apisanyja. Nie znojduć da čaho pryčapicca — prypišuć. U krajnim vypadku, dziažurny vykliča i skaža myć prybiralni. Tut užo ŭ lubym vypadku admovišsia, i tady ŭžo za heta ŭ ŠIZA».
Ličyŭ dni da kanca terminu i bajaŭsia vychodzić. Vyzvaleńnie
PKT, raskazvaje Valeryj, stała dla jaho takoj «pražarkaj», vyprabavańniem na tryvałaść.
«Heta kab sapsavać tabie žyćcio pierad vyzvaleńniem, kab ty ni z kim raźvitacca nie moh. Atavarka na adnu bazavuju… Ale byli i plusy. U atradzie ciabie vodziać na abaviazkovyja raboty, u kłuby vodziać mazhi pramyvać. A ŭ PKT tabie ŭsio pofih, nijakich kłubaŭ».
Valeryj ličyŭ dni da vyzvaleńnia z samych pieršych dzion u kałonii. Inšyja kazali jamu, što ŭ jaho tak «dach pajedzie», ale samomu chłopcu tak było praściej.
«A ja dakładna viedaŭ — voś, mnie siońnia zastałosia 12 miesiacaŭ i 20 dzion. Mianie možna było kožny dzień pytacca. I pad kaniec terminu ja ŭžo tak asabliva i nie adčuvaŭ, što vychodžu. A kali pryjšoŭ dzień vychadu, užo jak byccam i vychodzić nie chacieŭ. Ja ŭ zonie viedaju svoj raskład dnia, jak i čym mnie zaniacca. A ty vychodziš na volu, i niezrazumieła, kudy tabie siabie padzieć».
Jašče Valeryj bajaŭsia, što na jaho zaviaduć novuju kryminalnuju spravu praź inšyja dopisy ŭ sacyjalnych sietkach i zatrymajuć adrazu na vychadzie kala bramy kałonii. Ale ŭ dzień vyzvaleńnia ŭsio prajšło spakojna — palitviaźnia sustreli blizkija.
Jon pačaŭ rychtavacca da adjezdu ź Biełarusi. Dapamoh były palitviazień — jon pakinuŭ Valeryju svaje kantakty, paabiacaŭ dapamahčy z vyjezdam i strymaŭ abiacańnie.
Ciapier były palitviazień u Varšavie — buduje žyćcio nanoŭ. A dadomu da jaho rodnych u Biełarusi pieryjadyčna prychodziać siłaviki.
«Milicyja dahetul jeździć da mianie dadomu, cikaviacca, jak ja źjechaŭ. Šukajuć, pytajucca, ci nie chaču ja viarnucca. Maci im kaža, što ja źjechaŭ nazaŭždy, niezvarotna».
Čytajcie taksama:
