Ale admoviŭsia ad idei z pačatkam poŭnamaštabnaj vajny Rasii suprać Ukrainy.
Olivieru Stoŭnu prapanoŭvali źniać film pra Alaksandra Łukašenku. Pra heta havorycca ŭ rasśledavańni kazachstanskaha vydańnia «Vłasť» i Centra pa baraćbie z karupcyjaj i arhanizavanaj złačynnaściu (OCCRP). Žurnalisty atrymali dakumienty z płanami dakumientalista Ihara Łapacionka, jaki razam sa Stoŭnam vypuściŭ film pra Nursułtana Nazarbajeva.
Kamanda Łapacionka taksama padrychtavała scenary dla karcin pra Ilchama Alijeva i Alaksandra Łukašenku i inšych aŭtarytarnych lidaraŭ. Meta filmaŭ — «admyvańnie» ich reputacyi, ličać rasśledavalniki.
Što da Łukašenki, to prapanoŭvałasia «pakazać šyrokaj aŭdytoryi dramatyčnuju historyju sučasnaj Biełarusi i jaje lidara» ŭ momant, kali «ŭvaha ŭsiaho śvietu była zasiarodžana» na krainie.
«My, stvaralniki filma, vierym u mudraść i paśladoŭnaść dziejańniaŭ Alaksandra Ryhoraviča Łukašenki», — abviaščaje dakumient, na vokładcy jakoha čorna-biełaja vyjava — sumieščanyja partrety Łukašenki i Stoŭna.
U dakumiencie nie ŭkazanaja data, i niezrazumieła, pra jakija «dziejańni» idzie havorka — imavierna, pra masavyja antyŭradavyja pratesty 2020 hoda, jakija žorstka zdušyŭ režym Łukašenki. Taksama nieviadoma, ci viedaŭ Stoŭn ab prajekcie.
Miarkujučy pa pierapiscy kamandy Łapacionka, Stoŭn pahadziŭsia paŭdzielničać jak minimum u adnym prajekcie — u filmie pra Łukašenku.
Vidać, jahonyja płany źmianilisia paśla pačatku poŭnamaštabnaha rasiejskaha ŭvarvańnia va Ukrainu ŭ lutym 2022 hoda (u sakaviku 2022 Stoŭn publična asudziŭ vajnu i skazaŭ, što Rasija ździejśniła «pamyłku», adznačyŭšy pry hetym, što ZŠA «spravakavali» Pucina).
«Na žal, [biełaruski] prajekt na paŭzie z-za admovy Oliviera, — napisaŭ pradziusar Ihar Kobzieŭ členu kamandy ŭ červieni taho hoda. — Usie sproby znajści novaha intervjujera pravalilisia praz vajnu va Ukrainie (nichto nie zhadžajecca). Ja ŭ vielmi ciažkim stanoviščy».
Da hetaha momantu zdavałasia, što Łapacionak znajšoŭ ułasnuju formułu pośpiechu. Jon sabraŭ nievialikuju kamandu scenarystaŭ i pradziusaraŭ, jakija štampavali dla dyktataraŭ prezientacyi z pryvabnaj prapanovaj — atrymać ekranny čas z suśvietna viadomym režysioram.
Člen jaho kamandy raspavioŭ žurnalistam na ŭmovach ananimnaści ab «manietyzacyi» pracesu. Pa sutnaści, Łapacionak prapanoŭvaŭ upłyvovym asobam toje, pierad čym jany nie mohuć vystajać: lehitymnaść na mižnarodnaj arenie.
«U jaho była pradavanaja zorka — Stoŭn. Voś i ŭsio, — skazaŭ jon. — Ludzi zaŭsiody viaducca na jarkija abiacanki, tolki ŭ hetym vypadku ŭ roli załatoj cacki byŭ Olivier Stoŭn. Jon dasiahaŭ žadanaha efiektu: «Och, intervju z Olivieram Stoŭnam! Mianie pa ŭsim śviecie buduć pakazvać!»»
Adnak mierkavańnie, što Stoŭn — kvitok da suśvietnaj słavy, užo daŭno nie aktualnaje. Niekali ŭlubioniec krytykaŭ, kasavaha pośpiechu i ŭładalnik «Oskaraŭ» nie tak daŭno byŭ nazvany ŭ časopisie Variety stvaralnikam «sumniŭnych karcin».
***
Olivieru Stoŭnu — 77 hadoŭ. Pieršuju premiju «Oskar» jon atrymaŭ jak za «najlepšy adaptavany scenar», film «Paŭnočny ekspres» (1978). Viadomaść jamu pryniesła vajennaja drama «Uzvod» (1986), u jakoj jon byŭ scenarystam i režysioram i za jakuju jon atrymaŭ treciuju premiju «Oskar» — za najlepšuju režysuru (taksama ŭ aktyvie stužki statuetka za najlepšy film). «Uzvod» staŭ pieršaj karcinaj z tryłohii pra vajnu ŭ Vjetnamie, na jakoj Stoŭn słužyŭ sałdatam piachoty.
Siarod inšych rabot Oliviera Stoŭna — drama «Salvador» ab hramadzianskaj vajnie ŭ Salvadory (1986); finansavaja drama «Uoł-stryt» (1987) i jaje praciah «Uoł-stryt: hrošy nie śpiać» (2010); bijahrafičny film pra Džyma Morysana «Dorz» (1991), «Pryrodžanyja zabojcy» (1994).
Taksama jon źniaŭ tryłohiju z časam kanśpirałahičnymi viersijami pra amierykanskich prezidentaŭ: «Džon F.Kenedzi. Streły ŭ Dałasie» (1991), «Niksan» (1995), «Buš» (2008); a taksama «Snoŭden» (2016).
Kamientary