Ci źmienicca situacyja ź vizami i jak jašče možna budzie karać siłavikoŭ, što zapeckalisia katavańniami — raskazvaje Łatuška
Pa vynikach sustreč Paŭła Łatuški z zamiežnymi čynoŭnikami, raspytali jaho pra toje, jakich pieramienaŭ biełarusam čakać u vizavaj palitycy, ci jość naviny pa pryciahnieńni siłavikoŭ da adkaznaści za katavańni i ci adznačyć Kupałaŭski navasielle ŭ hetym hodzie.
Jakija pierśpiektyvy raźvićcia vizavaj palityki Polščy ŭ adnosinach da biełarusaŭ?
U minułym hodzie ŭ Polščy vybuchnuŭ vizavy skandał, u tym liku na heta paŭpłyvała na pracu ahienctvaŭ u Biełarusi. Była zaviedzienaja kryminalnaja sprava za złoŭžyvańnie vydačaj viz konsulskimi ŭstanovami i papiarednim kiraŭnictvam MZS Polščy. I ciapier viadziecca hłabalnaja praca pa vypraŭleńni pamyłak, kab vizavaje zakanadaŭstva vykonvałasia ŭsimi biez vyklučeńnia.
«Dyrektarka konsulskaha departamienta MZS Justyna Chšanovska prainfarmavała, što ŭ červieni 2024 jany płanujuć prystupić da źmienaŭ u vizavym zakanadaŭstvie Polščy. Spadziajucca, što ŭ žniŭni va ŭradavym rejestry budzie apublikavany prajekt źmienaŭ u zakon, jaki rehuluje vizavuju palityku Polščy.
Pry hetym ja atrymaŭ zapeŭnivańnie z boku MZS Polščy, što niahledziačy na dziejnaść polskaha ŭradu, skiravanuju na ŭzmacnieńnie pytańniaŭ źniešniaj biaśpieki, u tym liku na miažy ź Biełaruśsiu, a taksama — unutranaj biaśpieki, dapamoha hramadzianskaj biełaruskaj supolnaści zastaniecca niaźmiennaj», — raskazvaje Pavieł Łatuška pra vyniki sustrečy ŭ konsulskim departamiencie.
To-bok prablem z humanitarnymi vizami dla tych, kamu treba terminova pakinuć Biełaruś pad pahrozaj aryštu, być nie pavinna. Tym bolš, što pa hetych kirunkach pracujuć i inšyja słužby — toj ža BYSOL.
«My vypracavali davoli efiektyŭnuju rabočuju kamunikacyju z MZS i konsulstvami Polščy, u tym liku ŭ trecich krainach, kab dapamahać biełarusam, jakim patrebnaja evakuacyja», — kamientuje palityk.
U vypadku losavyznačalnaj patreby polskaj vizy jon raić pa mahčymaści adrazu źviazvacca z konsułami, padrabiazna abhruntoŭvajučy nieabchodnaść atrymańnia humanitarnaj vizy, a ŭ krajnim vypadku — źviartacca da asacyjacyi palitviaźniaŭ «Da voli» ci ŭ čat-bot NAU.
«My budziem staracca dać paradu ŭ asabliva składanych kiejsach, ale našy resursy abmiežavanyja. Niapravilna było b, kab my stali pasiarednikami ŭ vyrašeńni takich pytańniaŭ. Tamu najpierš čałaviek samastojna pavinien sprabavać źviarnucca da adpaviednaj słužbovaj asoby».
Na siońnia palityk nazyvaje ličbu «bolš za 100», raskazvajučy, kolkim siemjam jany dapamahli vyjechać ź Biełarusi razam z asacyjacyjaj palitviaźniaŭ «Da voli».
A z turystyčnymi vizami praściej nie budzie?
Pavieł Łatuška adznačaje, što polski bok pracuje nad tym, kab palepšyć pracu vizavych apierataraŭ i centraŭ u Biełarusi.
«Na maju dumku, tut taksama resursy abmiežavanyja, i kolkaść zvarotaŭ časta nie adpaviadaje mahčymaściam ustanovaŭ».
Palityk padkreślivaje, što prablemnaja situacyja ź vizami — najpierš, vina Łukašenki.
«Heta režym zrabiŭ tak, što atrymańnie vizaŭ na asnovie pahadnieńnia ES i Biełarusi znoŭ uskładniłasia. Režym Łukašenki vycisnuŭ z terytoryi Biełarusi vialikuju kolkaść polskich dypłamataŭ i konsułaŭ, i heta taksama źmienšyła mahčymaści dla vydačy vizaŭ.
Mienavita režym Łukašenki ažyćciaŭlaje dziejnaść, nakiravanuju na toje, kab mienšaja kolkaść biełarusaŭ mahła trapić za miažu. Tak ci inakš my budziem praciahvać danosić da zamiežnych palitykaŭ, što vielmi važna nie zakryvać biełarusam mahčymaść naviedvać jeŭrapiejskija krainy. Kab nie pieratvaryć Biełaruś u Paŭnočnuju Kareju i nie zbudavać na miažy Bierlinskuju ścianu».
A što z prahramaj Poland.Business Harbour?
Vydača vizaŭ pa prahramie Poland.Business Harbour dla IT-śpiecyjalistaŭ i biznesaŭ na siońnia taksama prypynienaja ŭ suviazi sa skandałam, źviazanym z vykarystańniem prefierencyj nie pa pryznačeńni.
Pavieł Łatuška raspavioŭ, što na sustrečy ŭ konsulskim departamiencie hetaj temie jany nadali asablivuju ŭvahu:
«Ja pieradadaŭ prapanovy z boku biełaruskich biznes-asacyjacyj, pradprymalnikaŭ, kab adnavić prahramu. Ale pakul idzie pravierka — uvohule pa vizavaj praktycy konsulstvaŭ i MZS, i da jaje zaviaršeńnia nijakija rašeńni nie mohuć być pryniatyja. Ale my źviarnulisia z prośbaj paskoryć vyrašeńnie hetaha pytańnia, tamu što heta ŭsio ž źviazana ź dziejnaściu haspadarańnia na terytoryi Polščy subjektaŭ ź biełaruskim kapitałam».
Dadatkovyja harantyi dla tych, chto maje mižnarodnuju abaronu
Asobnaje pytańnie tyčyłasia biełarusaŭ pad mižnarodnaj abaronaj. Navat u vypadku straty dakumienta za miažoj taki čałaviek budzie mieć usie harantyi na ich adnaŭleńnie i viartańnie ŭ krainu.
«Padčas abmierkavańnia ŭ MZS Polščy hetaha pytańnia ja atrymaŭ nastupnuju infarmacyju: hramadzianin Biełarusi, kali ŭ jaho skončycca termin dakumienta, jaki paćviardžaje mižnarodnuju abaronu (albo jon jaho zhubić ci sapsuje), moža źviarnucca da polskaha konsuła va ŭsich krainach śvietu dla atrymańnia časovaha dakumienta na viartańnie na terytoryju Polščy, jaki dziejničaje siem dzion», — udakładniaje Pavieł Łatuška.
A voś ź vizami dla svajakoŭ situacyja bolš składanaja: navat kali ŭ vas mižnarodnaja abarona, polskaje dziejsnaje zakanadaŭstva patrabuje pražyć na terytoryi krainy nie mienš za piać hod, pierš čym vy zmožacie aformić zaprašeńnie dla blizkich. Tak što varta źviartacca pa šenhien na ahulnych padstavach.
Novamu adrasu prapiski Kupałaŭskaha być?
Jak u byłoha ministra kultury i dyrektara Kupałaŭskaha teatra my nie mahli nie spytać ŭ Paŭła Łatuški pra los «Volnych Kupałaŭcaŭ» za miažoj: razmovy pra ŭłasny budynak dla trupy išli daŭno, ale pakul akcioram prychodzicca tulicca dzie daviadziecca. Ci jość tut nadzieja na vyrašeńnie situacyi?
«Jašče ŭ 2020-m paśla sustrečy ź ministram kultury i vice-premjeram Polščy Kupałaŭcam prapanoŭvali i placoŭku, i finansavańnie. Ale na toj momant nie ŭsie mieli kančatkovaje rašeńnie pa budučyni: bolšaść ličyła, što treba praciahvać baraćbu ŭnutry krainy. Čas minuŭ i, zrazumieła, fokus taksama źmianiŭsia, što nie spryjaje vyrašeńniu prablemy. Ale heta nie značyć, što my joj nie zajmajemsia. U studzieni ja padymaŭ temu ź miascovymi ŭładami. My navat naviedali niekalki abjektaŭ, ale, na žal, nivodny ź ich nie moža być dastasavany da patreb Kupałaŭskaha.
Nieŭzabavie ŭ mianie adbudziecca sustreča z namieśnikam ministra kultury Polščy, i tam, siarod inšaha, ja znoŭ płanuju padniać pytańnie Kupałaŭskaha, bo ŭsio ž heta nacyjanalny simvał, elita biełaruskaha teatralnaha mastactva. Plus praz vyrašeńnie spravy Kupałaŭskaha my možam adčynić dźviery dla ŭsich teatralnych kalektyvaŭ, jakija pracujuć siońnia u Polščy.
Taksama my šukajem sponsaraŭ. Staralisia dapamahać Kupałaŭskamu teatru z kamandaj NAU — praz Muziej Volnaj Biełarusi toj ža, kudy my źbirajem sponsarskija srodki. I pakul ja nie zdamsia pa hetaj zvyšzadačy».
Jašče adna opcyja pakarańnia dla biełaruskich siłavikoŭ: zakanadaŭstva Polščy moža dać prava vynosić zavočnyja prysudy
Kamanda Łatuški — adny z tych, chto aktyŭna prasoŭvaje temu pakarańnia datyčnych da katavańniaŭ biełarusaŭ.
«Vajennyja złačynstvy, 136 tysiač achviaraŭ złačynstvaŭ suprać čałaviečnaści ŭ pieryjad z maja 2020 pa maj 2023 hoda — materyjały pieradajucca ŭ Mižnarodny kryminalny sud. Spravy ŭ nacyjanalnych jurysdykcyjach pa faktach hvałtu ŭ adnosinaŭ da biełarusaŭ. Što pieraškadžaje pryciahnieńniu da adkaznaści? Na moj punkt hledžańnia jak jurysta — ničoha. Patrebna palityčnaja vola. Zrabicie adzin krok», — zaklikaŭ jon mižnarodnuju supolnaść jašče hod tamu.
Niahledziačy na toje, što ŭ dačynieńni niekatorych asobaŭ užo vydadzieny jeŭrapiejski ordar na aryšt, ci nie zastaniecca hetaje pakarańnie i dalej tolki na papierach?
«Ja juryst pa adukacyi, mianie zaŭsiody vučyli tamu, što prava pavinna być padstavaj dla ŭsiaho, — kamientuje Łatuška. — I demakratyja ŭ Biełarusi nie pieramoža, pakul nie nastupić adkaznaść.
Z navinaŭ: ministr justycyi Polščy Adam Bodnar raskazaŭ mnie, što bližejšymi miesiacami ŭniasie źmieny ŭ zakanadaŭstva, jakija daduć prava vynosić zavočnyja prysudy — tady adčyniacca dadatkovyja dźviery dla pakarańnia tych, chto katavaŭ i katuje biełarusaŭ u Biełarusi. Jak pojdzie na spravie, my nie viedajem. My nie parłamient Polščy. Ale my praciahvajem padymać biełaruskuju temu ŭžo niekalki hadoŭ. I budziem praciahvać, niahledziačy na tyja ryzyki i pahrozy, jakija stvaraje nam i našym siemjam u adkaz Łukašenka.
Za apošni čas ludzi, jakija sočać za majoj biaśpiekaj, prainfarmavali, što byli likvidavanyja dźvie pahrozy ŭ dačynieńni da mianie. My praciahvajem zajmacca palitykaj z ryzykaj dla zdaroŭja i prosim biełarusaŭ dapamahčy nam, prahałasavaŭšy na vybarach u KR. Tady my budziem vystupać na mižnarodnaj arenie ad imia častki nasielnictva. Kali nie budzie padobnych instytutaŭ, ja nie baču instrumientaru, jakim čynam nam dabivacca zabieśpiačeńnia našych nacyjanalnych intaresaŭ».
Łatuška raskazaŭ, jak sprabavali vyzvalić palitviaźniaŭ u abmien na dopusk Biełarusi da Alimpijady
Apublikavany mabilny dadatak dla ŭdziełu ŭ hałasavańni ŭ Kaardynacyjnuju radu
NAU pieradało ŭ Mižnarodny kryminalny sud dadatkovyja dakumienty, datyčnyja vyvazu ŭ Biełaruś ukrainskich dziaciej
«Usie srodki apraŭdanyja, kali chočam zachavać dom». Były supracoŭnik kałonii idzie ŭ palityku
Kamientary