«Maja daŭniaja mara — žyć u Ispanii — akazałasia rasčaravańniem». Saliharčanka try hady pažyła ŭ Alikante i viarnułasia ŭ Biełaruś
U 2021 hodzie Alena Padłoznaja ź siamjoj źjechała ŭ kurortny ispanski horad Alikante. Žančyna maryła ab žyćci kala mora, ale zusim niadaŭna pakinuła soniečnuju krainu i viarnułasia dadomu. U Instagram jana raskazvaje, čym joj nie spadabałasia Ispanija, i nachvalvaje Biełaruś. Miarkujučy pa ŭsim, za try hady mierkavańnie Aleny kardynalna źmianiłasia, zaŭvažyła «Lusterka».
«Ja tut pavolna pamiraju, tak i nie pryniała hetuju krainu, jana zastałasia dla mianie čužoj»
Hetym letam siamja Aleny raźvitałasia z soniečnaj Ispanijaj, padziakavała hetaj krainie za vopyt. Biełaruska padzialiłasia, što ich adnosiny z mužam stali macniejšymi, sami jany navučylisia pracavać u svabodnym hrafiku, a nie ŭ najmie, i ŭ cełym ciažkaści pierajezdu i naładžvańnia žyćcia z nula ŭ inšaj krainie ich zrabili macniej.
Za try hady, pavodle słoŭ Aleny, jany z mužam i dziećmi ŭ Ispanii poŭnaściu adaptavalisia. Jany z mužam znajšli pracu, kłasnych siabroŭ, vyvučyli movu, starejšaja dačka navat skončyła miascovuju škołu i atrymała dypłom. Ale, niahledziačy na sonca i mora, kraina chamona i vina «nie zajšła dla žyćcia».
Žančyna piša, što za try hady zrazumieła, što nie choča žyć «biez svaich rodnych, svajoj kultury, tradycyj i ježy», bolš lubić Biełaruś i nie budzie «žyć u iluzijach, što Ispanija — heta raj».
— Za ŭvieś hety čas ja piać razoŭ lotała ŭ Biełaruś, tamu što mianie ciahnie dadomu, u «rodny kraj». I ŭvosień zadumałasia: a ci chaču ja pražyć tut usio žyćcio, ci sapraŭdy chaču mieć tut svajo žyllo i sustreć staraść? Ci sapraŭdy tut lepiej, čym na radzimie? I ci vartaja Ispanija taho, kab tak napružvacca, bo žyć tut nie tak sałodka i tanna? Kaniečnie nie. Dla našaj siamji bolš kamfortna žyć u Biełarusi.
Jašče viasnoj biełaruska pisała ab ciažkaściach emihracyi. Na sabie jana adčuła, što pierajezd u inšuju krainu — heta vializny stres, choć pryznałasia, što raniej tak nie dumała.
— Maja daŭniaja mara — žyć u Ispanii — praz try hady akazałasia rasčaravańniem … Ja tut pavolna pamiraju, tak i nie pryniała hetuju krainu, jana tak i zastałasia dla mianie čužoj. Ja ŭ joj jak zakvitnieła, tak i zaviała… Dziŭna, tak, zdavałasia b, soniečnaja Ispanija, žyvi i radujsia, ale serca nie padmanieš, duša prosicca dadomu, u Biełaruś, — raspaviała jana i padzialiłasia svaimi vysnovami: — Mnie škada, što mianie raniej nichto nie papiaredziŭ, što nuda pa domie nie prachodzić, a z časam tolki ŭzmacniajecca. Bolšaść emihrantaŭ tak i budzie ŭsio žyćcio žyć na zdymnaj kvatery. Depresija — heta nie vydumka, jana nie lečycca prahułkami, sustrečami ź siabrami. Ty nie stanieš paśpiachovym i krutym u pieršy i navat druhi hod u emihracyi. Psichicy patrebny čas dla adaptacyi. Prybytak u jeŭra nie zrobić ciabie ščaślivym.
«U Soliku apošnija 10 hadoŭ nie radavała ničoha»
U sacsietkach Alena raskazvaje, što zjechała ź Biełarusi ŭ pieršuju čarhu z-za klimatu — chacieła «viečnaha sonca i mora, vina, fijesty», stamiłasia ad šeraści, słoty i brudu.
Da emihracyi jany z mužam i dziećmi žyli ŭ Salihorsku, a sama žančyna pracavała na «Biełaruśkalii».
Pavodle jaje słoŭ, dla dobraha žyćcia ŭsio było: kvatera ŭ centry, dom za horadam, mašyna z sałona. Ale ŭ rańnich pastach, u 2021-m, Alena pryznavałasia: jašče adna pryčyna pierajezdu — sam horad. U rajonnym centry žančynie stała ciesna.
— My kožnyja dva tydni jeździli ŭ Minsk ci jašče kudyści, bo pierśpiektyva pravieści vychodnyja ŭ horadzie mianie zusim nie radavała. I ŭvohule ŭ Soliku apošnija 10 hadoŭ nie radavała ničoha. A statystyka pa ankałahičnych zachvorvańniach — heta samaje sumnaje. Navat dom, pabudavany za horadam, nie vyratavaŭ situacyju. Tak, tam było pryhoža: les nasuprać, ptuški, pryroda. Ale nuda… Ja chacieła, kab karcinka mianiałasia pierad vačyma, a tam adzin i toj ža vyhlad z bałkona, — pisała jana ŭ adnym z pastoŭ i kazała, što vielmi lubić Miensk, ale jon «taki ž chałodny i słotna-brudny». Zastavacca žyć i chadzić na pracu da piensii, kab potym atrymlivać nievialikija hrošy na žyćcio, mianie nie zadavalniała naohuł. Ja kožny dzień nyła, jak mnie heta ŭsio nadakučyła, što pracavać jašče 20 hod u takim režymie ja nie zmahu. Usio nastolki ŭpała ŭ kuču, što my vyrašyli pasprabavać źmianić žyćcio.
Tady Alena nie čakała, što «Ispanija apyniecca idealnaj krainaj», była hatova da jaje minusaŭ. Jana škadavała, što nie pierajechała raniej, što «bajałasia kinuć usiu hetuju hrobanuju stabilnaść i stolki hadoŭ pracavała ad zary da zary na škodnaj vytvorčaści».
— Ščyra, na ciapierašni momant, niahledziačy na abmiežavańni i minusy ŭ Ispanii, nazad u Biełaruś nie chočacca, ad słova «zusim», — dzialiłasia žančyna ŭ pačatku svajoj emihracyi. — Tut taja ž biurakratyja (a moža i horš), jak i ŭ Biełarusi. Tut usio «mańjana» (zaŭtra). Tut tupyja abmiežavańni, jakija nie paddajucca nijakaj łohicy. Vielizarnyja rachunki za śviatło, vadu, internet. A adsutnaść centralnaha haračaha vodazabieśpiačeńnia i hazu — heta ŭvohule minułaje stahodździe. Ja mahu doŭha jašče pieraličvać… Usio heta ja viedała jašče da pryjezdu, i mianie heta nie šakuje.
Spačatku Alikante, dzie ŭładkavałasia siamja, Alenie nie padabaŭsia — padałosia, što ŭ horadzie pryhožyja turystyčnyja miescy, a ŭ cełym jon zvyčajny. Praz hod biełaruska apisvała jaho bolš pazityŭna — «ci to pryvykła, ci to razhledzieła».
— Što mahu skazać: hrošaj mała — jość rajony niedarahija, hrošaj šmat — jość vydatnyja ŭrbanizacyi z basiejnam, viły, taŭnchausy. Žylla chapaje ŭsiakaha. Možna kupić kvateru ad 20 tysiač jeŭra da troch-čatyroch miljonaŭ, — kazała biełaruska. — Infrastruktura mnie vielmi padabajecca: aeraport u 20 chvilin ad centra horada, renfie (Renfe — apieratar čyhunačnych pieravozak u Ispanii. — Zaŭvaha. red.) — dźvie hadziny na chutkasnym ciahniku — i vy ŭ Madrydzie. Tramvajnaja, aŭtobusnaja stancyja, haradskija aŭtobusy — usio vydatna. Škoły jość roznyja. Biaspłatnyja, atrymalnyja, całkam pryvatnyja — vybar vialikaj. Kram z mas-markiet adzieńniem taksama poŭna. I samy hałoŭny plus — blizkaść mora. Heta važna dla mianie. Mnie padabajecca adčuvańnie, što žyvu «ŭ viečnym adpačynku».
Pražyŭšy ŭ soniečnaj krainie try hady, Alena ŭśviadomiła, što mižziemnamorski klimat i sonca, ab jakim maryła, usio ž joj nie padychodzić.
Kamfortnych dla jaje miesiacaŭ usiaho piać u hodzie — ź listapada pa maj. Uletku zanadta horača, a ŭzimku ŭnačy da vaśmi hradusaŭ i «prychodzicca apranać kurtačku z načosam». Pastupova saliharčanka pryjšła da vysnovy, što Ispanija — «usiaho tolki pryhožaja karcinka».
— Z-za vysokaj vilhotnaści i nievynosnaj śpiakoty letam ja nie mahu ni spać, ni narmalna isnavać. Ja ŭvieś čas z čyrvonym tvaram i ŭ lipkim stanie. Zimoj, znoŭ ža z-za vilhotnaści, u kvaterach vielmi choładna i syra, — kazała jana i dadavała: — Mora vyhravajecca tolki pad červień, choć mnohija płavajuć i kruhły hod. U minułym hodzie kupalny siezon ja skončyła ŭ kancy vieraśnia. Atrymlivajecca, ciopłaja vadzica ŭsiaho čatyry miesiacy. Tamu nie dumajcie, što, pierajechaŭšy na poŭdzień Ispanii, vy budziecie kruhły hod chadzić u šorcikach. Byvajuć i zaciažnyja daždžy pa dva tydni. Tamu, u kaho jość mahčymaść, lepš pryjazdžajcie i pažyvicie ŭ zimovyja miesiacy, kab pahladzieć nadvorje na svaje vočy.
«Ja narešcie narmalna vymyłasia. I hałoŭnaje — jak u Biełarusi dobra śpicca»
U Biełaruś siamja viarnułasia sioleta ŭ červieni. Niadaŭna Alena vykłała ŭ Instagram ryłs, u jakim padzialiłasia, čaho joj tak nie chapała ŭ jeŭrapiejskaj krainie i jakija ŭražańni ad doma ŭ jaje praz dva tydni:
— Usiudy čysta, vielmi zialona. Chaładnavata i ciopła adnačasova. Vielmi smačnaja ježa, usio pracuje i pa niadzielach, usio pracujuć dobra i dakładna viedajuć svaju pracu. Chutka vyrašajucca pytańni — biez usialakich čakańniaŭ: prosta zajšoŭ — prosta vyrašyŭ. Ja narešcie narmalna vymyłasia i atrymlivaju asałodu kožny dzień biaskonca haračaj vady. I hałoŭnaje — jak dobra śpicca ŭ Biełarusi. Uvohule, pakul ja prosta kajfuju i daju sabie čas na adnaŭleńnie.
Hetaje videa i paraŭnańni biełaruskaj dźviuch krain uźniali chvalu abmierkavańnia:
«Ja 18 hadoŭ žyvu ŭ Ispanii, i ŭ mianie zaŭsiody jość haračaja vada, splu zaŭsiody vydatna».
«Aha, i ŭ mianie jość haračaja — idzie z kałonki, jakaja zajmaje paŭkuchni. Jeŭropa, blin».
«Ja zjechała z Aŭstryi, zaraz žyvu ŭ Miensku. Mahu skazać, što tut mnie vielmi dobra, ale bačna, što vy idealizujecie Biełaruś. Tut vielmi mocna vyraśli košty, uletku vielmi horača, miedycyna stanovicca horš, bo daktary stali biznesmienami (treba ž niejak vyžyvać)».
«Čamu ludziej tak napružvaje, što ŭ Jeŭropie pa niadzielach ničoha nie pracuje ci amal ničoha? Nu, typu vy chočacie chadzić pa supiermarkietach, HC, poštach, heta značyć adpačyvać, a inšyja buduć pracavać. Jany što — raby vašyja?
«Ja žyvu ŭ Biełarusi. I jak chaču žyć u toj krainie, pra jakuju vy raskazvajecie jak pra čystuju i ŭtulnuju. U dvarach asfalt ź jamami, ad tratuara zastałosia krychu taho, što było zroblena 40 hadoŭ tamu, kali dom zdavaŭsia, a dom zvonku ablezły. Dy i drevy praktyčna zhnili za 42 hady — i takija damy praktyčna va ŭsich starych spalnych rajonach».
«Paśla 10 hod nie viarnulisia b. U mianie doma panika — niama i bolšaj častki taho, što jość u Jeŭropie. Nu i, viadoma ž, košty i zarobki zusim nie toje ž samaje. Ja ŭ Biełarusi vydatkoŭvaju bolš, čym u Ispanii. Jašče, kali niešta treba, — novaje kresła, stoł, kanapa ci televizar, tam jedzieš i kuplaješ, a ŭ Biełarusi idzieš i biareš kredyt».
«Nie chaču ŭ Biełaruś! Ispanija — kazka, raj: smačnaja ježa, mora, kłasna kruhły hod, akramia žniŭnia. U jakoj dzircy ŭ Ispanii vy žyli, što nie mylisia? Navat u chostele jość duš i na plažach».
Alena patłumačyła, što jaje siamja žyła ŭ kvatery ź vidam na mora ŭ dobrym rajonie Alikante — San Chuan Płaja.
— U vielmi pryhožaj i zialonaj urbanizacyi z dvuma basiejnami. Ale navat u takich dobrych rajonach u kvaterach usiaho tolki vodanahravalnik. A mnie niedastatkova prosta pryniać duš — ja chaču napaŭniać vannu, chaču lić vadu, nie bajučysia, što jana skončycca, i potym znoŭ čakać, pakul vodanahravalnik jaje nahreje, — pažaliłasia jana.
«Škada, što vy dumajecie tolki palitykaj»
Karystalniki pad videa Padłoznaj nahadvali joj pra situacyju z sacyjalnaj śfieraj — pra zarobki nastaŭnikaŭ i pracoŭnych u Biełarusi i Jeŭropie, pra toje, što ŭ našaj krainy bolš za try hady niama avijaznosin z mnohimi dziaržavami. Kazali pra situacyju z rynkam pracy i svabodaj słova: «Pasprabujcie vykazać niejkuju niezadavolenaść choć niečym».
«Vy vielmi pazityŭny čałaviek. Ja, kali pryjazdžaju sa Šviejcaryi ŭ Biełaruś, nie znachodžu ŭsich hetych pazityŭnych momantaŭ, užo navat apynuŭšysia na miažy», — reziumavała adna z čytačak.
«Jak udychnu śviežaje pavietra na miažy, jak ubaču biarozki rodnyja — prosty ślozy radaści na vačach», — adkazała joj Alena.
U kamientarach taksama zakranuli temu palityki i represij: «U mianie siabry nie mohuć navat baćkoŭ praviedać u Biełarusi, bo jany aktyŭna padtrymlivajuć Ukrainu. Viartacca ŭ krainu z tysiačami palityčnych źniavolenych — heta asablivy typ skryŭleńnia».
«A vy žyli ŭ Biełarusi? U vas niejkaje myśleńnie pierakručanaje», — prakamientavała aŭtarka videa hetuju zaŭvahu.
Na padobnyja temy žančyna padrabiazna kazać nie chacieła: «Škada, što vy dumajecie tolki palitykaj. Mnie važna maja siamja, maja kultura i tradycyi». A na frazu jašče adnoj karystalnicy «hałoŭnaje, kab da vas «ruski śviet« nie pryjšoŭ», jana adkazała, što dla jaje «hałoŭnaje — być zdarovym i ščaślivym».
Byli i tyja, chto ŭ hetaj pazicyi padtrymaŭ saliharčanku, jakaja viarnułasia z Alikante. I ŭspryniaŭ jaje vodhuki niejtralna, a siamji pažadaŭ ščaślivaha i spakojnaha žyćcia, niezaležna ad taho, u jakoj krainie jaho buduć budavać.
«Ja liču, što heta vydatna — što vy raskazvajecie. Sapraŭdy, nie ŭsim moža zajści toje, kudy jany chacieli pierajechać, tamu što tolki pasprabavaŭšy, možna zrazumieć, ci padychodzić miesca dla žyćcia nie na dva-try hady, a nazusim. Viedaju šmat kaho, chto viarnuŭsia nazad na radzimu. Hałoŭnaje, kab ludziam było kamfortna».
«Ja taksama ź Biełarusi i ŭžo amal try hady žyvu ŭ Ispanii. Da hetaha jašče ŭ Litvie žyła. Dakładna nie viarnusia ŭ Biełaruś i navat nie chaču. Ciapier maju značna bolš mahčymaściej u raźvićci, jak minimum padarožža pa śviecie. Ź Biełarusi ŭ mianie heta nie atrymlivałasia. Ale i tyja, chto viartajecca, — nie skazać, što heta drenna. U kožnaha svajo žyćcio i svaje krytery».
Andrej Dźmitryjeŭ źjeździŭ u Bundestah, kab davieści nieabchodnaść udziełu Łukašenki ŭ mirnych pieramovach10
Kamientary