Ci zmohuć «Asudžanyja na słavu» zavajavać sabie słavu hetym letam i nie zhinuć u patoku inšych histaryčnych dram? Pahladzieli hety epičny sieryjał, i voś čym jon admietny.
18 lipienia adbyłasia premjera maštabnaha sieryjała «Asudžanyja na słavu» pra časy Rymskaj impieryi, stvorany šouranieram Robiertam Rodetam. Ahulny biudžet sieryjała ad NBCUniversal skłaŭ 140 młn dalaraŭ.
Rodet viadomy jak scenaryst filmaŭ «Vyratavać radavoha Rajana» i «Patryjot». Režysior apošniaha, Rołand Emierych, vystupiŭ taksama režysioram pieršych i apošnich sieryj sieryjała, a Rodet u ich ža ŭ zvykłaj roli scenarysta. Inšyja epizody źniaŭ niemiec Marka Krojcpajntnier, čyj fantastyčny detektyŭ «Cieły» letaś atrymaŭ vysokuju acenku ad hledačoŭ.
Na stryminhavych płatformach, dastupnych u Biełarusi, hety sieryjał nazyvajecca «Asudžanyja na słavu» (Obriečionnyje na słavu), choć u aryhinale havorycca pra «śmierć» (Those About to Die). Vielmi dziŭna, što łakalizatary nie zmahli zrazumieć, što anhlijskaja nazva — heta dasłoŭny pierakład častki łacinskaha vyrazu Ave, Caesar, morituri te salutant, jaki niekalki razoŭ hučyć sieryjale. Hetym vyrazam, jaki možna pierakłaści jak «Słaŭsia, Cezar, tyja, chto idzie na śmierć, vitajuć ciabie», vitali impieratara hładyjatary, jakija adpraŭlalisia na arenu.
Kali ŭ vas źjaviłasia dumka, što hety sieryjał — niejki razahreŭ pierad zapłanavanym na vosień 2024 vychadam sikvieła kultavaha filma «Hładyjatar» Rydli Skota, to častkova vy majecie racyju.
Sieryjał źjaŭlajecca volnaj ekranizacyjaj adnajmiennaj knihi amierykanskaha piśmieńnika Denieła P. Meniksa pra hładyjatarskija bai ŭ Staražytnym Rymie, jakaja była vydadziena jašče ŭ 1958 hodzie. I joj ža natchniaŭsia scenaryst «Hładyjatara». Ale pamiž dziejańniem u sieryjale i ŭ filmie kala 100 hadoŭ.
Padziei sieryjała adbyvajucca ŭ časy dynastyi Fłavijaŭ, na čale jakoj staić impieratar Viespasijan, jaki pryjšoŭ da ŭłady ŭ vyniku hramadzianskaj vajny paśla śmierci nienavisnaha Nierona, viadomaj jak «Hod čatyroch impierataraŭ». Rola staroha Viespasijana dastałasia askaranosnamu Entani Chopkinsu, jaki byccam stvorany dla roli mudraha starca ŭ załatym vianku słavy. Chopkins hałoŭnaja zorka karciny, mienavita jaho asoba stała pryčynaj uvahi da sieryjała, jaki mnohija mahli b paprostu nie zaŭvažyć.
Stary Viespasijan razumieje, što znachodzicca na parozie śmierci, i dumaje pra toje, chto ź jaho synoŭ, upieršyniu ŭ historyi Ryma, atrymaje ŭ spadčynu impieryju — starejšy Cit (Tom Chjuz, raniej hulaŭ prynca Albierta ŭ histaryčnym sieryjale «Viktoryja»), słavuty pałkavodziec, jaki skaryŭ iŭdziejaŭ i razburyŭ Jerusalim, ci małodšy Damicyjan (Džodža Makary, jakoha vy mahli bačyć u «Pałavym vychavańni»), arhanizatar narodnych vidoviščaŭ u stalicy.
Vybar nasamreč nie samy vidavočny, bo ŭtrymacca ŭ Rymie na adnoj sile niemahčyma, patrebny palityk, jaki budzie bałansavać pamiž roznymi hrupoŭkami ŭ Sienacie i narodam Ryma.
Cit statny voin, vaładarny i litaścivy, a jahony brat poŭnaja supraćlehłaść jaho — vykrutlivy, chitry i pomślivy. Ale ŭ Cita jość niedachopy — jon zanadta spadziajecca na viernaść svaich lehijonaŭ i zanadta kachaje iŭdziejskuju carycu Biereniku (Łara Vulf), praŭnučku Irada Vialikaha, jakuju jon pryvioz u Rym jak trafiej.
Hetaja suviaź ź iŭdziejkaj vielmi razdražniaje vysakarodnych rymskim patrycyjaŭ, jakija i tak ličać rod Viespasijana, čyj baćka byŭ zvyčajnym pahaniatym mułaŭ, niavartym honaru zajmać prastoł, a ciapier jašče i jahony syn hrebuje rymlankami dziela inšaziemki — mnohija pryhadvajuć Kleapatru, jakaja adurmaniła rozum Marka Antonija.
Vielizarny horad patrabuje chleba i vidoviščaŭ, vielmi šmat chleba i vidoviščaŭ. I kali čahości z hetaha niama, to pačynajucca bunty. Damicyjan ža zdolny chutčej spynić hetyja natoŭpy, čym žalezny kułak brata Cita. Ale jahonaja zapalčyvaść i žorstkaść mohuć pryvieści i da krachu dynastyi.
Kab umacavać pazicyi Fłavijaŭ u Viečnym horadzie, Viespasijan uzvodzić vieličny amfiteatr na miescy Załatoha doma tyrana Nierona, dzie buduć pravodzicca bai hładyjataraŭ. Uzvodzić jaho dla naroda, kab pierachapić upłyŭ u čatyroch patrycyjanskich frakcyj Vialikaha cyrka, jakija niečuvana razbahacieli na honkach na kalaśnicach (časta damoŭnych).
Najbolš ambicyjnyja pradstaŭniki frakcyj, jak to sienatar Mars (Rupiert Pienry-Džons) i jahonaja žonka Antonija Siervilija (Habryeła Piesijon) z «siniaj» frakcyi, marać sami sieści na stalec Ryma zamiest biazrodnych Fłavijaŭ.
Kaliziej budujuć pryhnanyja ŭ pałon iŭdziei z razburanaha Jerusalima, jakich sprabuje praź Cita vyzvalić Bierenika. Ale nie ŭsie iŭdziei zadavoleny, što ichniaja caryca rassoŭvaje nohi pierad zavajoŭnikam-rymlaninam.
Na inšym kancy impieryi, u afrykanskaj Numidyi, dźvie dački handlarki Kały (Sara Marcins) traplajuć u rymskaje rabstva praz sprobu abaranicca ad lehijaniera. Ichni brat Kvame (Mae Chašym), jaki paluje na dzikich žyvioł dla rymskich vidoviščaŭ, sprabujučy ich vyratavać, sam traplaje ŭ rabstva. Ale jamu ŭdajecca dakazać, što zamiest pahibielnych rudniaŭ jaho lepš zrabić hładyjataram na paciechu rymskaha plebsu.
Kała jedzie za dziećmi ŭ Rym, kab vyzvalić ich z rabstva, ale heta nie tak prosta, navat kali ty maješ hrošy. Kvame traplaje ŭ škołu hładyjataraŭ, dzie adrazu vyklikaje niepryjaznaść u Damicyjana, jaki moža vyrašać, suprać kaho toj budzie zmahacca i ci paškadujuć jaho na arenie.
Na svaim šlachu Kała sustrakajecca z Tenaksam, jakoha ihraje jašče adna zorka Ivan Rean, viadomy pa telesieryjałach «Adkidy» i «Hulnia tronaŭ». Tenaks trymaje kantoru, dzie hledačy robiać staŭki na honkach, i žadaje razburyć sistemu čatyroch frakcyj patrycyjaŭ, stvaryŭšy svaju ŭłasnuju. U hetaj spravie jon spadziajecca na svaju pryrodžanuju vynachodlivaść, dobraje viedańnie čužych zahan i siabra Skorpa (Dymitry Leanidas), śpisanaha z realnaj histaryčnaj asoby najlepšaha honščyka Ryma.
Valavaja i razumnaja Kała moža stać niebłahoj pamočnicaj u hetaj spravie, ale adnaho hetaha ŭ Viečnym horadzie mała — treba adšukać sajuźnikaŭ na samym viersie, jakim taksama zaminaje manapolija frakcyj. U minuŭščynie Tenaksa bahata ciomnych tajamnic, jakija mohuć pastavić usich saŭdzielnikaŭ pad pahrozu.
Kožnaja sieryja raspačynajecca z pryhožaj zastaŭki: bliskučy Rym ź biełaha marmuru zalivaje mora kryvi pad epičnuju muzyku viadomaha muzyki Woodkid. I sapraŭdy, kryvi praljecca niamała.
Darečy zastaŭka vielmi padobnaja da zastaŭki pieršaha siezona «Doma Cmoka», dzie kroŭ ciače pa makiecie staroj Valiryi. Uvohule pry prahladzie ciažka ŭstrymacca ad paraŭnańnia z prykviełam kultavaj «Hulni tronaŭ».
Tut taksama šmat fizičnaha hvałtu, intryh i seksualnaj raspusty, a piersanažy kudy bolš składanyja i nieadnaznačnyja, čym spačatku padajecca. «Asudžanyja na słavu» hetak ža niaśpiešna znajomić hledača z realijami Ryma, składanymi ŭzajemaadnosinami pamiž roznymi piersanažami, kab epična vystralić u samym kancy — ščylnaść, značnaść i jaskravaść padziej sapraŭdy ŭražvaje.
Ci možna kupić usio za zołata, ci jość niešta vyšej za heta? Chto zastaniecca ŭ žyvych, a chto stracić usio da apošniaha? Šouraniery łoŭka hulajuć z čakańniami hledačoŭ, pakidajučy adkazy na desiert.
Sieryjał atrymaŭsia vielmi sakavitym vizualna, z nadzvyčaj raznastajnymi i bahatymi dekaracyjami, načyńniem i kaściumami, jakija dazvalajuć pahruzicca ŭ śviet impierskaha Ryma i pavieryć u jaho sapraŭdnaść. Nievierahodnaja raskoša Pałacina, damoŭ patrycyjaŭ, chramaŭ i hramadskich pabudoŭ kantrastuje z kryminalnymi rajonami rymskaj biednaty i ciesnymi pakojami ŭ rymskich šmatpaviarchovikach — insułach.
Uznoŭlenyja krajavidy Ryma, jakija siońnia možna pabačyć tolki ŭ słabapaznavalnych ruinach, akramia amfiteatra Fłavijaŭ, vakoł uźviadzieńnia jakoha razyhryvajecca drama ŭ sieryjale, dajuć cudoŭnaje ŭjaŭleńnie pra maštaby i vielič horada ŭ staražytnaści. Adyhraje svaju rolu ŭ sieryjale i vyviaržeńnie Viezuvija, jakoje vypała na časy Fłavijaŭ i źniščyła rymskija harady Pampiei i Hierkułanum.
Usio heta sapraŭdny padarunak usim, chto jak i ja, pa niekalki razoŭ na dzień dumaje pra Rymskuju impieryju.
Naturnyja dekaracyja ŭ sieryjale atrymalisia bolš pierakanaŭčymi za kampjutarnuju hrafiku — miescami prydzirlivamu hledaču jana moža pakazacca maralna sastarełaj, što, praŭda, nie nadta źmianšaje mastackuju vartaść sieryjała.
U «Asudžanych na słavu» niamała histaryčnych dapuščeńniaŭ vakoł ćmianych miescaŭ u bijahrafijach Fłavijaŭ, jakija vy možacie pračytać u Vikipiedyi, ale heta mastacki tvor, a nie histaryčnaja rekanstrukcyja, i hetyja dapuščeńni robiać historyju niepradkazalnaj da apošniaha.
Akciorskaja ihra dla, zdavałasia b, šarahovaha histaryčnaha sieryjała na vysokim uzroŭni. Kast nadzvyčaj udały, akciory dobra i praŭdziva ŭvasablajucca ŭ svaje roli. Moža być tolki pamiž vizualnymi vobrazami bratoŭ Cita i Damicyjana adroźnieńnie było padadziena zanadta hrateskna, kab pakazać ichniuju sutnaść.
A voś Entani Chopkins u roli impieratara, italjanskaja aktrysa Habryeła Piesijon, jakaja vykanała rolu rudavałosaj rymskaj matrony, i aktrysa iranskaha pachodžańnia Łara Vulf, jakaja vykanała rolu iŭdziejskaj carycy, byccam vyjšli sa staronak padručnikaŭ, rańniechryścijanskich krynic i histaryčnych karcin sera Łoŭrensa Alma-Tademy. Niemałuju rolu ŭ hłybini prapracoŭki vobrazaŭ akazali mastaki pa kaściumach i hrymie — ichniaja praca dakładna čakaje ŭznaharod.
Adzinaja parada tym, chto zachoča pahladzieć sieryjał: kali jość mahčymaść, hladzicie jaho nie na rasijskich stryminhavych płatformach — praź dziejańnie zakona ab «ŁHBT-prapahandzie» dla adčuvalnaha rasijskaha hledača ź sieryjała pavyrazali ŭsie homaseksualnyja sceny. Bieź ich mnohija dziejańni piersanažaŭ sieryjała hublajuć usialaki sens, a celnaść apaviadańnia parušajecca: u adnoj scenie Damicyjan šukaje pa pałacy svajho słuhu, pryhožaha maładoha hreka, a ŭžo ŭ nastupnym kadry jahonyja sałdaty pierarazajuć horła niejkamu hołamu mužyku, jakoha my ŭpieršyniu bačym — što adbyłosia nichto nie tłumačyć.
Hety raskošny piepłum abjadnoŭvaje ŭ sabie spartyŭnuju dramu i palityčny tryler, prypraŭlenyja mieładramatyčnymi siužetami i historyjami mocnych žančyn. Heta nasyčanaje, jaskravaje, miescami kryvavaje i niepryjemnaje vidovišča taho ž kštałtu, što i vidoviščy, jakimi Rym zabaŭlaje svoj narod. Miascovaja łakalizacyja sieryjała, «Asudžanyja na słavu», nie zusim adpaviadaje aryhinalnaj naźvie, ale adpaviadaje tamu pośpiechu, jaki sieryjał moža zajmieć hetym letam.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆU ZŠA źniali kłasny sieryjał pra vjetnamskaha špijona. Biełarusam heta historyja moža padacca blizkaj
Biełarus u Ńju-Jorku źniaŭsia ŭ cełym siezonie sieryjała. Kolki ž atrymałasia zarabić?
Vieniecyjanski kinafiestyval adkryjecca praciaham chita 1980-ch «Bitłdžus Bitłdžus»
Skarlet Jochansan nazvała kiraŭnika OpenAI Altmana vydatnym pratatypam dla złydnia Marvel
U Biełaruskaj pravasłaŭnaj carkvie abnavili ceńnik? Voś jakija buduć rekamiendavanyja taryfy1
Kamientary