Maštaby kitajskaha špijanažu ašałamlajuć zachodnija ŭrady — The Wall Street Journal
Jak śćviardžajuć zachodnija ŭrady, Piekin zajmajecca špijanažam u biesprecedentnych maštabach, pryciahvajučy da hetaha śpiecsłužby, pryvatnyja kampanii i hramadzian, kab padarvać pazicyi kankurentnych dziaržaŭ i ŭmacavać ekanomiku Kitaja.
Jak piša The Wall Street Journal, redka prachodzić tydzień biez papiaredžańnia ad zachodnich śpiecsłužbaŭ ab pahrozie, jakuju ŭjaŭlaje Kitaj. Tolki ŭ minułym miesiacy rasśledavańnie FBR vyjaviła, što kitajskaja dziaržaŭnaja kampanija ŭzłamała 260 000 internet-pryład u roznych krainach, uklučajučy ZŠA, Vialikabrytaniju, Francyju, Rumyniju i inšyja.
Daśledavańnie Kanhresa ZŠA pakazała, što kitajskija hruzavyja krany ŭ amierykanskich partach mohuć utrymlivać technałohii dla tajnaha kiravańnia imi z boku Piekina. Urad ZŠA abvinavaciŭ byłoha pamočnika hubiernatara Ńju-Jorka ŭ tym, što jon byŭ kitajskim ahientam.
Kitajskaja dziejnaść varjirujecca ad absurdnaj da tryvožnaj. U vieraśni prakurory ZŠA abvinavacili piaciarych vypusknikoŭ Mičyhanskaha ŭniviersiteta z Kitaja ŭ tym, što jany siarod nočy rabili fatahrafii ŭ niepasrednaj blizkaści ad vajskovaj techniki padčas vučeńniaŭ Nacyjanalnaj hvardyi ZŠA z udziełam tajvańskich vajskoŭcaŭ. Jany śćviardžali, što nazirali za zorkami.
Raniej u hetym hodzie ŭrad Vialikabrytanii paviedamiŭ, što chakiery, źviazanyja z Kitajem, atrymali dostup da vybarčych śpisaŭ krainy, jakija ŭklučajuć chatnija adrasy prykładna 40 miljonaŭ čałaviek.
Urad ZŠA taksama rasśleduje, ci ŭzłamała kitajskaja hrupa, źviazanaja ź dziaržavaj, asnoŭnych pastaŭščykoŭ šyrokapałosnaha internetu ŭ ZŠA, mahčyma, atrymaŭšy dostup da prasłuchoŭvańnia pravaachoŭnych orhanaŭ. Śpiecyjalisty pa raźviedcy turbujucca, što Kitaj kradzie vializnyja abjomy pryvatnych danych dla navučańnia madelaŭ štučnaha intelektu.
Pavodle analitykaŭ, Kitaj ustalavaŭ škodnasnaje prahramnaje zabieśpiačeńnie ŭ indyjskich enierhietyčnych sietkach padčas pamiežnaha kanfliktu ŭ 2021 hodzie i ŭ telekamunikacyjnych sietkach na Huamie, dzie znachodzicca bujnaja baza VPS ZŠA.
U hetym hodzie FBR paviedamiła, što Kitaj atrymaŭ dostup da sotniaŭ maršrutyzataraŭ i vykarystoŭvaŭ ich dla praniknieńnia ŭ amierykanskija vodnyja i enierhietyčnyja sietki.
Kolkaść chakieraŭ, jakija padtrymlivajucca Kitajem, pieravyšaje ŭvieś kibierpiersanał FBR jak minimum u 50 razoŭ. Pa acenkach adnaho jeŭrapiejskaha ahienctva, u kitajskich apieracyjach pa zbory raźviedźviestak i harantavańni biaśpieki moža ŭdzielničać da 600 000 čałaviek. Dyrektar FBR Krystafier Rej adznačyŭ, što chakierskaja prahrama Kitaja pieravyšaje maštaby ŭsich inšych bujnych krain razam uziatych.
Pa słovach jeŭrapiejskich słužboŭcaŭ biaśpieki, kitajskija studenty i zaprošanyja vučonyja taksama stali adnym z hałoŭnych kanałaŭ kitajskaha špijanažu na Zachadzie. U apošni čas špijony, jakija maskirujucca pad daśledčykaŭ, stali lepš chavać svaje ślady. Naprykład, studenty, jakija pieršapačatkova zapisvajucca na moŭnyja ci litaraturnyja kursy, zatym pieraklučajucca na kvantavyja vyličeńni ci inšyja adčuvalnyja haliny.
Pavodle danych MI5, z 2022 hoda kitajskija ahienty źviarnulisia da bolš za 20 000 čałaviek tolki ŭ Vialikabrytanii, sprabujučy prymusić ich pieradać kanfidencyjnuju infarmacyju.
Zachodnija śpiecsłužby, jakija nie ŭ stanie strymać aktyŭnaść Piekina, publična bjuć tryvohu, zaklikajučy biznesy i ludziej być aściarožnymi ŭ znosinach z Kitajem. Naprykład, MI5 ciapier papiaredžvaje ŭniviersitety adnosna ryzyk supracoŭnictva z kitajskimi kansałtynhavymi kampanijami ci ŭniviersitetami, jakija mohuć nieśviadoma pieradać kaštoŭnuju intelektualnuju ŭłasnaść.
Adnak, uličvajučy hłybokuju intehracyju Kitaja ŭ suśvietnuju ekanomiku, heta stanovicca składanaj zadačaj. Ekśpiert pa nacyjanalnaj biaśpiecy z Harvarda Kałder Uołtan (Calder Walton) adznačaje, što zachodnija ŭrady časta reahujuć tolki paśla taho, jak padziei ŭžo adbylisia.
Reakcyja Zachadu ŭskładniajecca tym, što, u adroźnieńnie ad takich aŭtakratyj, jak Iran ci Rasija, handal z Kitajem na praciahu dziesiacihodździaŭ padtrymlivaŭ ekanamičny rost hetych krain, što ŭ svaju čarhu źjaŭlajecca asnovaj ich doŭhaterminovaj biaśpieki. Bolšaść krain nie moža sabie dazvolić uvieści sankcyi suprać Kitaja i vydalić jaho dypłamataŭ.
«Kitaj — heta inšaje», — cytuje WSJ kiraŭnika brytanskaj unutranaj raźviedki MI5 Kiena Makkałuma.
Akramia hetaha, Kitaj, pavodle słoŭ pradstaŭnikoŭ raźviedki, nie hulaje pa tradycyjnych špijonskich praviłach. Jon, zdajecca, nie chvalujecca, kali jaho łoviać na miescy złačynstva, i, u adroźnieńnie ad Rasii, redka sprabuje abmieńvać svaich špijonaŭ paśla ich aryštu.
Jašče adna prablema dla zachodnich śpiecsłužbaŭ — heta składanaść špijonić za Kitajem. Raźviedvalnaja dziejnaść Piekina decentralizavanaja i achoplivaje mnostva ahienctvaŭ i pryvatnych kampanij. Hetyja struktury ŭ asnoŭnym dziejničajuć aŭtanomna, što ŭskładniaje praniknieńnie ŭ ich sistemu.
Ich mietady zdajucca niazładžanymi, pakolki spałučajuć dziaržaŭnyja i pryvatnyja subjekty, jakija, mabyć, svabodna dziejničajuć u adpaviednaści z ahulnymi metami, vyznačanymi vysokapastaŭlenymi čynoŭnikami. Akramia taho, dziesiać hadoŭ tamu Kitaj pravioŭ čystku siarod čynoŭnikaŭ, jakija pracavali na amierykanskuju raźviedku.
Jak piša vydańnie, u asnovie dziejnaści Kitaja lažyć žadańnie Si Czińpina ŭmacavać svaju ŭładu. Ryzyki škodnaj dziejnaści mohuć uzmacnicca, bo ekanamičny rost Kitaja zapavolvajecca pad aŭtarytarnym kiraŭnictvam Si. Pa słovach aficyjnych asobaŭ, raźviedka Piekina apyniecca pad ciskam, kab kraści inavacyi dla padtrymki ekanomiki i dušyć krytyku ŭ krainie i za miažoj.
«Usio zvodzicca da biaśpieki režymu», — skazaŭ vydańniu Najdžeł Inkster (Nigel Inkster), były dyrektar apieracyj brytanskaj źniešniaj raźviedki MI6.
Vydańnie adznačaje, što pres-słužba ŭrada Kitaja i ministerstvy dziaržaŭnaj biaśpieki, hramadskaj biaśpieki i abarony nie adkazali na zapyty adnosna kamientaryjaŭ. Raniej Piekin admaŭlaŭ abvinavačvańni ŭ špijanažy suprać zachodnich krain, zajaŭlajučy, što sam časta robicca achviaraj zamiežnych chakierskich atak i raźviedvalnych apieracyj.
Kamientary