Jon pamieram ź siniaha kita — samaj vialikaj sučasnaj žyvioły.
Hihancki karał dasiahaje 34 mietry ŭ šyryniu, jaho dyjamietr składaje 32 mietry, a vyšynia — 5,5 mietra. Pa mierkavańniach navukoŭcaŭ, uzrost karała moža pieravyšać 300 hadoŭ, piša Bi-bi-si.
Daśledčyki kažuć, što karał vyhladaje zdarovym i litaralna staŭ dla ich «majakom nadziei», bo stan mnohich bujnych karałaŭ, jakija znachodziacca pobač, pakidaje žadać lepšaha z-za źmieny klimatu i pavyšeńnia tempieratury vod Suśvietnaha akijana.
Karał znajšoŭ apieratar, jaki pracavaŭ na sudnie National Geographic padčas ekśpiedycyi, pryśviečanaj vyvučeńniu ŭpłyvu hłabalnaha paciapleńnia na Cichi akijan.
«Ja płyŭ pad vadoj u tym miescy, dzie na karcie byli pakazany astanki karabla, i tut zaŭvažyŭ niešta», — raspaviadaje Manu San Fieliks.
Apieratar paklikaŭ svajho naparnika, jakim byŭ jaho syn Iniha, i jany papłyli ŭ bok nieviadomaha abjekta.
Ubačyć taki karał — heta amal toje ž samaje, jak niečakana ŭbačyć vializny sabor pad vadoj, kaža Manu San Fieliks.
Daśledčyk z kamandy National Geographic Enryk Sała ŭ intervju ABC News paraŭnaŭ znachodku z adkryćciom «najvyšejšaha dreva ŭ śviecie».
«Kali my ŭžo možam abśledavać kožny santymietr ziamli z dapamohaj spadarožnikaŭ i dronaŭ, vody akijana praciahvajuć chavać ad našych vačej takija tajamnicy, jak heta», — kaža Enryk Sała. Jak padkreślivaje navukoviec, adkryćcio takoha karała maje vialikaje navukovaje značeńnie.
Da hetaj znachodki samym vialikim karałam u śviecie ličyłasia asobna rastučaja masiŭnaja kałonija Nacyjanalnaha marskoha zapaviednika Amierykanskaha Samoa, jakaja atrymała imia Big Momma (Vialikaja Mama). U šyryniu Big Momma dasiahaje 22,2 m, u vyšyniu — 6 m, a akružnaść składaje 41 m. Uzrost hetaha karała, pa acenkach navukoŭcaŭ, pieravyšaje 500 hadoŭ.
Viadučy śpiecyjalist kamandy prajekta National Geographic «Pristine Seas» («Zapaviednyja mory») Moli Tymiers u intervju ABC News paraŭnoŭvaje formu Big Momma i novaha karała.
«Tam, dzie Big Momma nahadvaje vializny šaryk marožanaha, jakoje ŭpała na ryf, novy karał bolš nahadvaje marožanaje, jakoje rastaje i raspłyvajecca pa dnie», — raspaviadaje Moli Tymmiers.
Tolki što adkryty karał maje chvalistuju formu, jaho asnoŭny koler karyčnievy z urezkami jarka-žoŭtaha, siniaha i čyrvonaha koleraŭ.
Karały pa ŭsim śviecie, asabliva na miełkavodździach, znachodziacca pad pahrozaj źniščeńnia z-za hłabalnaha paciapleńnia. Zhodna z dadzienymi Mižnarodnaha sajuza achovy pryrody, 44% karałaŭ, jakija žyvuć u bolš ciopłych vodach akijana, znachodziacca pad pahrozaj źniknieńnia.
Karały, zrastajučysia, utvarajuć vialikija ryfy, u jakich chavajucca maleńkija ryby i inšyja marskija istoty.
Pa danych Suśvietnaha ekanamičnaha foruma, karałavyja ryfy taksama zabiaśpiečvajuć zarobak dla miljarda ludziej — pierš za ŭsio rybakoŭ i rabotnikaŭ turystyčnaj industryi.
Na vialikaj hłybini i daloka ad pojasa tajfunaŭ
Hety hihancki karał znachodzicca na bolšaj hłybini, čym mnohija karałavyja ryfy, što, mahčyma, tłumačyć jaho dobry stan i toje, što jon pakul nie paciarpieŭ ad pavyšeńnia tempieratury vady Suśvietnaha akijana.
Piter Mambi z Univiersiteta Kvinślenda ŭ intervju ABC News kaža, što karał vyratavaŭsia dziakujučy svajmu miescaznachodžańniu — jon znachodzicca daloka ad paŭnočna-zachodniaj častki Cichaha akijana, dzie časta ŭźnikajuć tajfuny i ŭrahany.
«Ja mahu dapuścić, što hety karał isnavaŭ i praciahvaje isnavać u vielmi spryjalnym asiarodździ, uchilajučysia ad bujnych paškodžańniaŭ. U akijanie pobač z Sałamonavymi vyspami amal nie byvaje mocnych štormaŭ», — kaža jon.
Pra znachodku stała viadoma padčas klimatyčnaha samitu ŭ Baku COP29.
Ułady Sałamonavych vyspaŭ zajavili, što jany zacikaŭleny ŭ zabieśpiačeńni dabrabytu hetaha karała. U Ministerstvie rybałoŭstva i marskich resursaŭ Sałamonavych vyspaŭ znachodku nazvali «manumientalnaj».
Karał adnosicca da vidu Pavona clavus i słužyć miescam pražyvańnia dla krevietak, krabaŭ, rybaŭ i inšych marskich istot.
Adam Śmit z aŭstralijskaha Univiersiteta Džejmsa Kuka, jaki nie ŭdzielničaŭ u ekśpiedycyi, adznačaje, što karały Pavona clavus źjaŭlajucca «hihantami» sučasnaha suśvietnaha akijana i mohuć isnavać sotni hadoŭ.
«Heta jak Sidnejski Charbor-Brydž ci Sidnejski opierny teatr dla horada [Sidneja]. Karał dla marskich žycharoŭ pobač z Sałamonaymi vyspami źjaŭlajecca takim ža važnym aryjenciram», — kaža Adam Śmit.
Kamientary