U biełarusach uražvaje ščyraść, viera i adsutnaść strachu
Repartaž ukraincaŭ ź Miensku.
Do biłoruśkoji rievoluciji lišajeťsia dva dni. Minśkij Majdan rozpočnieťsia z priezidientśkoji kovzanki.
Katatisia na kovzanach – ulublena sprava miścievoho priezidienta, jakij riehularno vihraje konkursi na lodu i sam siebie nahorodžuje. Žovtnieva (Kastričnićka) płoŝa, die maje rozpočatiś minśkij Majdan vidrazu piśla zakinčieńnia hołosuvańnia na viborach novoho hłavi Biłorusi (19 bierieźnia o 20.00), podibno do našoho majdanu Niezaležnosti pid čas akciji «Ukrajina biez Kučmi», vžie pieriekrita. Tut, niezvažajuči na plusovu pohodu, dosi zalita kovzanka.
Tim časom pidhotovka do biłoruśkoji «kolorovoji» rievoluciji nabiraje obiertiv. V intierniet-forumach ta čatach vidbuvajeťsia pieriełom – usie bilšie ludiej počinaje idientifikuvati siebie z opozicijeiu. Kandidat vid objednanoji opoziciji Milinkievič źbiraje na riealnich mitinhach diedali bilšie ludiej. Naprikład, na odnomu z ostańnich – u pivdienno-schidnomu Homieli, «biłoruśkomu Doniećku», – buło šisť tisiač hromadian, i cie popri riepriesiji ta zahrozu potrapiti za hrati prosto za učasť u zustriči z suprotivnikom Łukašienka.
Samie za cie ta za vihukuvańnia hasła «Biełaruś v Jevropu» i vidbuvajuť tiermin uvjaźnieńnia aktivisti VMHO «Studientśkie bratstvo». Łžieśvidok z čisła OMONivciv u sudi, koli ukrajinci otrimali po 10 dib, vitłumačiv hasło za jevropiejśku intiehraciju Biłorusi jak antidieržavnie, bo supieriečiť politici Łukašienka.
Biłorusam, jakich zatrimali odnočasno z našimi «bratčikami», zamisť arieštiv prisudžuvali štrafi. Vtim zatrimanich biłoruśkich aktivistiv tiež dostatńo, ŝob prodiemonstruvati: riežim bojiťsia svoho narodu nie na žart.
Bila «śpiecprijomnika-rozpodilnika» – hrupa z druziv i rodičiv novitnich politvjaźniv. Čiekajuči svojeji čierhi dla pieriedači, poznajomivsia z pani Tietianoju – miścievoju ukrajinkoju, jaka očoluje štab Milinkieviča v Partizanśkomu rajoni Minśka. Vona priniesła pieriedaču dla svoho sina, jakij sidiť za orhanizaciju ukrajinśko-biłoruśkoho kulturnoho tovaristva.
Kožna ludina, ŝo v čierzi, – to okriema dola, okriema storinka ź litopisu paniki ninišńoho riežimu. Usich zatrimano za absurdnimi obvinuvačieńniami, na osnovi śvidčień łžieśvidkiv. Tipova istorija: troje aktivistiv stojali na zupinci avtobusa. Pid'jichav novitnij anałoh «čornoho vorona», vsich zapchali do avto i vidvieźli do sudu z obvinuvačieńniam u dribnomu chulihanstvi. Za ostańniu dobu zaarieštovano j vidpravleno do tiuriem bilšie niž 30 dovirienich osib ta pracivnikiv štabu Milinkieviča. U sieriedu vviečieri buv zatrimanij i kierivnik cientralnoho opozicijnoho vikonkomu Anatolij Lebied́ko – za źbierihańnia 50 tisiač listivok «antidieržavnoho» źmistu. Piźnišie joho vidpustili ź miliciji.
Vodnočas diktatura sama daje prohalini i na dień viboriv možie «pośliznutisia». U pravoochorońnich orhanach źjavlajuťsia ludi, jaki povidomlajuť opozicionieram, die stojať «žučki» v jichnich ofisach, rozkrivajuť płani protidiji minśkomu Majdanu. Mieni samomu takož doviełosia pročitati odin takij jemiejł.
* * *
Je v opoziciji j orhproblemi: na akcijach u Biłorusi mienšie diściplini, niž cie buło v Ukrajini. Dochodiť do śmišnoho, ŝo možie obiernutisia čierhovimi arieštami: skažimo, źvičajni biłoruśki studienti – aktivisti opoziciji – sami počinajuť kidati śnižki v učaśnikiv sumižnoho prołukašienkivśkoho mitinhu. Voni roblať tie, za ŝo v nas u Kijevi vidrazu b obizvali provokatorom i vihnali z čisła diemonstrantiv, a možie, j załamali ruki inši učaśniki antikučmivśkoho mitinhu. Pri ćomu, zaźvičaj, cich biłorusiv nam vdavałosia pieriekonati roztoptati vsi zahotovleni śnižki.
Buv ŝie odin prikoł. Prijizdiła čierhova hrupi aktivistiv «Studientśkoho bratstva», i ja poprosiv kierivnika odnijeji z osnovnich mołodižnich orhanizacij orhanizuvati jichniu zustrič na vokzali ta priviesti za adriesoju našoji minśkoji «javočnoji kvartiri». Vodnočas sam pišov pierieviriti, či nie zatrimajuť našich ludiej pri vichodi z vahonu, stav okriemo. Oś užie skoro maje pributi pojizd. Na pieroni źjavlajeťsia mołodij chłopieć u biercach, obvišanij značkami iz zaboronienoju simvolikoju (za jaku sadiať!). Vin, jak potim vijaviłosia, odin iz koordinatoriv vuličnich akcij svojeji orhanizaciji, hołosno pitaje po-biłoruśki: «Či tut pribuvaje pojizd zi Lvova?». Odin iz našich «bratčikiv» z «altiernativnoji hrupi zustriči» vidklikaje joho ubik, zmušuje źniati simvoliku i pieriejti na rosijśku movu. Pribuvaje pojizd, i z riźnich vahoniv mi uśpišno zustričajemo «zakonśpirovanich bratčikiv», jaki primudrilisia proviezti nie lišie značnu kilkisť biło-čiervonich praporiv, a j čotiri vudki dla dieržakiv, ŝo rozkładajuťsia na šisť mietriv...
A ŝo vražaje, tak cie ŝirisť biłorusiv, vidsutnisť strachu pieried možlivimi arieštami j vira v zdijśnieńnisť minśkoho Majdanu.
Oleh JACIENKO, hołova «Studientśkoho bratstva», śpiecialno dla «UM» iz Minśka.
Kamientary