На другім паверсе «Белэкспа» ідзе лекцыя аб правах дзяцей. На першым гэта вельмі добра чутно: часам словы лектара далятаюць уніз. Прамаўляе аб праблемах «так званай» ювенальнай юстыцыі. І са словамі «вось як з ёй змагаюцца ў Расіі» гучна ставіць песню, якую слухае адразу палова кірмаша. Прыпеў: «И реет хищною птицею ювенальная юстиция».
Праханаў і настальгія
Пад гэты псіхадэлічны акампанемент, што даносіцца аднекуль зверху, на стэндзе Расіі пачынаецца установачнае мерапрыемства выставы — сустрэча з чытачамі Аляксандра Праханава, галоўнага аматара цяперашняй беларускай улады сярод расійскіх пісьменнікаў, які «закукарэкаў» у прамым сэнсе слова Мікалая Халезіна ў эфіры НТВ.
Праханаў выбраў сабе вобраз мудрага старога. Ён спакойна, неяк стомлена прамаўляе ў мікрафон, які ледзь чутно — на выступ Праханава сабралася болей за сто чалавек, і слабенькае гукаўзмацненне не можа перамагчы гукі кірмаша. У асноўным прыйшлі пенсіянеры, некаторыя з кветкамі. Некаторыя здымаюць Праханава на мабільны тэлефон: на памяць.
Бабулька таго тыпу, які не сустрэнеш на кніжных выставах — у яшчэ савецкім чырвоным паліто і ў касынцы — праціснулася паміж калонай і калонкай: толькі тут хоць нешта можна пачуць.
«У савецкі час, якім бы галодным ён ні быў, у цэнтры ідэалогіі быў герой і творца. — кажа Праханаў. — А пасля ўсё перакулілася, і на месца героя прыйшоў купец, якога цікавіць толькі нажыва, толькі грошы, толькі як спаіць людзей і нешта прадаць».
Гэтая рыторыка паказвае асноўную лінію сустрэчы з чытачамі: «Раней людзі запускалі ракеты і бараздзілі палярныя льды, а цяпер навокал суцэльны
«Раней, за савецкім часам я пісаў пра магчымасць рускага рая, а цяпер пішу рускае пекла, — горка ўздыхае Праханаў тым тонам, якім камсамольцы на сходах «спачувалі» таварышам, якія «аступіліся».
Аднак цяпер, па славах Праханава, Расія пакрысе адраджаецца. «Я ездзіў да кадэтаў у карпусы, бачыў, як ім выкладаюць літаратуру найлепшыя прафесары яшчэ савецкага часу, як яны ходзяць у царкву, і я дакладна бачыў будучых нобелеўскіх лаўрэатаў».
Любоў да царквы спалучаецца ў Праханава з любоўю да Сталіна, які паставіў на ногі «рускую нацыю», а «нелюдзі ў
Не абышлося без узгадкі «Бацькі, Аляксандра Лукашэнкі, якога я лічу эталонам палітыка».
Збор твораў Праханава выйшаў у 15 тамах, цяпер дадалося яшчэ дзесяць — прысутныя на прэзентацыі кажуць, што прачыталі ўсё. Верыцца.
Тамара Лісіцкая і яе чытачы
«Нешта Праханава зусім не чутно, а я хацела паслухаць, — кажа супрацоўніца расійскага стэнда. — Увогуле, выстава для нас няўдалая, людзі амаль нічога не купляюць, наўрад ці мы да вас яшчэ прыедзем».
З гэтымі словамі яна паварочваецца да вялікага стэнда «Кнігі Беларусі», дзе цяпер прэзентуецца Тамара Лісіцкая. Былая дыджэйка
Стылістычна кнігі Лісіцкай слабыя, аднак чытачы нешта ў іх знаходзяць. Цяпер яна напісала кнігу «Пацалунак бусла» пра тое, як цікава ляжаць у радзільні.
Разам з Лісіцкай натоўп прыхільнікаў перамяшчаецца да стэнда выдавецтва «Рэгістр», аформленага пад палату радзільні — нават супрацоўнікі выдавецтва апрануліся санітарамі. Лісіцкая паказвае на маніторы кадры УЗІ і прапануе здагадацца, што гэта такое. На маніторы вялікая налепка «УЗІ».
Па Лісіцкай бачна, што яна былая дыджэй — калі яна пачынае размаўляць, то падаецца, што гэта дыджэйская размова «ні пра што» на камерцыйным радыё. З кнігамі тое самае. Яна ўсміхаецца і запрашае да мікрафона выкладчыка
Глобус і Рублеўская — працяг Гедройца
На стэндзе амбасады Польшчы працягваецца прэзентацыя кніг з
Першы з трох дзён, калі літаратурныя прэзентацыі падобны на звычайныя — сёння няма «адменаў», як з Някляевым ці Пашкевічам.
Адам Глобус тлумачыць, чаму ён крыўдзіць людзей.
«Яшчэ Янка Купала казаў, што беларусы нясуць сваю крыўду. Я падумаў, што людзі любяць, калі іх крыўдзяць. Я ніколі нікога не абражаю». — кажа Глобус.
«Сказы» — гэта, калі можна сказаць, зборнік зборнікаў — у яго трапілі тэксты для «Навінаў.бай», блогавыя і газетныя тэксты, а таксама апавяданні, напісаныя для часопіса «Бярозка».Паглядзець на Глобуса сабраліся 30 чалавек — болей, чым на астатніх
лонг-лістараў .
«Я не люблю жанра „фіга ў кішэні“, — кажа Глобус пасля таго, як Андрэй Хадановіч зачытвае ягоную казку „Чарнавокі хлопчык“ пра выбух 3 ліпеня 2008 года. — Я адкрыта трымаю гэтую фігу, узняўшы яе ўверх».
Глобус лічыць свае дробныя тэксты цаглінамі, з якіх пасля будуюцца кнігі. Ягоны ідэальны чытач — «школьнік, які трымае кнігу пад сталом». Узгадвае пра жанчыну, якая калісьці хацела адвезці яго ў Маскву і зрабіць «сталічнай штучкай», але ёй не ўдалося. І прапануе ўсталяваць на вуліцы Кірава шыльду ў гонар вялікай расейскай перакладчыцы Веры Маркавай, якую паважаў японскі імператар.
На прэзентацыю Людмілы Рублеўскай застаецца чалавек дзесяць — пісьменніца толькі што вярнулася з украінскага стэнда, дзе трохі сарвала голас. Тым не менш, яна ахвотна расказвае пра раман «Авантуры Пранціша Вырвіча», які, па ўласных словах, пісала для задавальнення, каб адпачыць пасля папярэдніх цяжкіх кніг.
«У мяне пытаюцца, адкуль у ХVIII стагоддзі ўзяўся паравы танк, але ж гэта выдумка, чаму б і не? Няўжо Радзівілы не маглі замовіць сабе нешта гэтакае», — усміхаецца Рублеўская.
«Пранціш Вырвіч» насамрэч успрымаецца як альтэрнатыва Аляксандру Дзюма — поўны прыгодаў раман дя падлеткаў, які, што важна, і на дарослых робіць уражанне — ад яго, па словах Хадановіча, у захапленне прыйшоў філосаф Валянцін Акудовіч.
Людміла Рублеўская кажа, што ў «Вырвіча» будзе працяг і што для яе нечакана, што на прэмію Гедройца абралі менавіта яго, раман «лёгкі». «Аднак Пранціша я люблю не меней, чым іншыя кнігі, — кажа спадарыня Рублеўская. — Хай будзе ён».
