«Дзюсельдорфскі пацыент» стаў пятым у свеце чалавекам, які цалкам вылечыўся ад ВІЧ дзякуючы перасадцы ствалавых клетак і трэцім — калі лічыць толькі выпадкі перасадкі касцявога мозгу. Пра гэтае дасягненне паведаміў навуковы артыкул, апублікаваны ў часопісе Nature Medicine.
Мужчыну, чыё імя не называецца з этычных меркаванняў, 53 гады. ВІЧ-інфекцыя была дыягнаставаная ў яго ў 2008 годзе, а неўзабаве выявілася яшчэ і лейкемія. У 2013-м пацыенту дзеля гэтага быў перасаджаны касцявы мозг ад донара з мутацыяй у гене CCR5.
І вось ужо праз амаль 10 гадоў пасля аперацыі ў арганізме гэтага чалавека не выяўлена значных слядоў віруса, нягледзячы на тое, што паддоследны ўжо больш за чатыры гады не прымае антывірусных прэпаратаў.
Першы выпадак выздараўлення ад ВІЧ адбыўся ў 2009 годзе з «берлінскім пацыентам». Пазней ён раскрыў сваё імя — Цімаці Рэй Браўн — і нават заснаваў фонд для вывучэння ВІЧ.
Браўну таксама «пашанцавала» падхапіць не толькі ВІЧ-інфекцыю, але і захварэць на лейкемію. Лячэнне ад апошняй патрабуе перасадкі касцявога мозгу з яго ствалавымі клеткамі. З іх у арганізме прадукуюцца новыя клеткі крыві замест закранутых ракам.
Сапраўдным шанцаваннем было тое, што лячыць Браўна ўзяўся лекар, які ведаў пра мутацыі, што сустракаюцца ў 1% прадстаўнікоў еўрапеоіднай расы. ВІЧ выкарыстоўвае для пранікнення ў чалавечую клетку бялок CCR5, і мутацыя ў адпаведным гене робіць бялок непрыдатным для стыкоўкі з вірусам.
Яшчэ большай удачай стала тое, што сярод патэнцыйных донараў, якія падыходзілі Браўну па ўсіх шматлікіх паказчыках, знайшоўся носьбіт гэтай мутацыі. Пацыенту перасадзілі касцявы мозг. У ствалавых клетках донарскага мозгу не было генаў віруса, новыя лімфацыты не паддаваліся заражэнню, а старыя заражаныя лімфацыты паступова разбурыліся. Ланцужок перадачы інфекцыі ў арганізме перапыніўся. Праз некалькі гадоў пасля аперацыі пацыента прыдзірліва абследавалі і не знайшлі ў яго ніякіх прыкмет ВІЧ.
Праўда, асаблівага аптымізму гэтыя дасягненні медыцыны не даюць. Перасадка касцявога мозгу — надта небяспечная аперацыя, і робяць яе толькі тады, калі без гэтага не абысціся. Лейкемія — якраз такі выпадак. Так што трансплантацыя наўрад ці калі-небудзь стане масавым метадам лячэння ВІЧ. І нават тым, каму патрэбна такое ўмяшанне, наўрад ці хопіць донараў з рэдкай мутацыяй.
