Эдвард выглядае як звычайны хлопец, толькі што высокі. На руках і далонях відаць татуіроўкі — кажа, па ўсім целе іх набярэцца штук 20. Любоў да малюнкаў на скуры ў яго з'явілася яшчэ ў школе, калі размалёўваў рукі аднагодкам звычайнай шарыкавай ручкай. За грошы, зразумела. Здавалася б, вось яно, пакліканне — татуіроўшчык. Але лёс распарадзіўся інакш.
Яшчэ гады два таму ні з якімі жаночымі штучкамі сваё жыццё Эдвард звязваць не планаваў, адвучыўся на кухара. Сёння называць сябе найлепшым майстрам у Лідзе яшчэ саромеецца, затое з упэўненасцю кажа, што ён адназначна самы хуткі і дарагі.
— Нарадзіўся і вырас я ў звычайнай сям'і. Мама працуе выхавальніцай у дзіцячым садку, а таты не стала ў 2016-м. Прадпрымальнікаў у родзе ў нас няма, я першапраходзец. Пасля школы пачаў асвойваць прафесію кухара, але, атрымаўшы дыплом, зразумеў, што гэта не для мяне, праца проста не прыносіць задавальнення. Не знайшоўшы сабе прымянення ў Лідзе, у 19 гадоў я не пабаяўся і з'ехаў на заробкі ў Маскву, дзе год адпрацаваў адміністратарам у гатэлі. Было страшна, без гэтага ніяк, але любоў да падарожжаў узяла сваё. Мне хацелася зразумець, як гэта — жыць у іншым горадзе, — пачынае хлопец.
«Адной з першых мадэляў склеіў вейкі»
Але ў каранавіруса былі свае планы, і ён хутка вярнуў беларуса на родную зямлю: гатэлі стаялі пустыя, і маскоўскія заробкі паменшыліся. У Лідзе Эдвард уладкаваўся афіцыянтам у мясцовую ўстанову, але гэта было хутчэй вымушанае рашэнне. Зарплаты ледзь хапала, каб зводзіць канцы з канцамі, аб стаўленні ў грамадскім харчаванні наогул лепш маўчаць. Ён ведаў, што жыццё трэба мяняць, днём і ноччу разважаў, куды б падацца. Спрабаваў нават рабіць шакаладкі ўласнымі рукамі (таксама аказалася не яго), пакуль раптам мама не вярнулася з нарошчвання веек.
— Ну яна і кажа: схадзі, маўляў, навучыся гэтаму рамяству. Самі разумееце, як любы хлопец адрэагуе на такую параду, — я забіў. Праз два-тры тыдні, калі праца афіцыянта цалкам дастала, я прыгадаў ідэю мамы. Пагугліў, заліпаў у YouTube: праца нібыта няпыльная і досыць прыбытковая. Наскроб апошнія грошы, каля 500 рублёў, і з'ехаў на двухдзённы майстар-клас па нарошчванні веек у Мінску. На ім былі адны дзяўчыны, я адчуваў сябе няўтульна, але пытанняў накшталт «Якога чорта ты сюды прыпёрся?» мне не задавалі.
Паглядаючы відосікі і клеячы вейкі манекенам, прафесію не асвоіш — патрэбная практыка на жывых людзях. У якасці паддоследных былі ўсе знаёмыя, сяброўкі, сваячкі, калегі і бясплатныя мадэлі. Эфект сарафаннага радыё не прымусіў сябе чакаць, дзясяткі жанчын захацелі ацаніць майстра-мужчыну.
— У мяне быў страх, што я проста не знайду сабе кліентак: ну хто пойдзе нарошчваць вейкі да хлопца? З часам гэта, наадварот, стала фішкай. Спачатку і рукі дрыжалі, і перажываў, бо ты працуеш з вачыма: тыцнуў незнарок — і ўсё, чалавек атрымаў інваліднасць, а ты сеў. Красамоўствам я тады асабліва не бліскаў. Вось прыходзіць да мяне дзяўчына — пра што з ёй гаварыць гэтыя тры гадзіны? Але ўсё гэта спатрэбілася праз некалькі месяцаў.
Касякоў на старце хапала. Памятаю, адной з першых мадэляў склеіў вейкі. Прашу расплюшчыць вочы, а яна не можа і проста крычыць. Што ўвогуле адбываецца? У мяне такое ўпершыню, усё ж рабіў па інструкцыі. І я разумею, што ніжнія вейкі прыляпіў да верхніх. Яшчэ гадзіну я пінцэтам іх раз'ядноўваў. Пасля гэтага кліентка больш не нарошччвае вейкі. Наогул…
Абсталявання тут шмат не патрэбна: пінцэты, нажніцы, хімія, клей і самі вейкі. Працаваў дома, замест кушэткі выкарыстоўваў савецкі стол-кнігу, на яго слаў ручнік, коўдру і працаваў пад святлом настольнай лямпы. Сапраўды, з гэтым сталом і мне, і кліентам было зручней. Калі купіў кушэтку, некаторыя дзяўчаты нават прасілі яго вярнуць, таму што ён шырэйшы. Але, на жаль.
Каб зразумець, што наогул павінна адчуваць жанчына пасля добрага нарошчвання, я двойчы хадзіў рабіць вейкі сабе: зручна з імі, ці не, ці цяжкія яны, ці чапляюцца, колькі працягнуць і гэтак далей. Нюансаў шмат.
«Гэта мужчынская прафесія, такая ж, як, напрыклад, электрык»
Праз паўгода працы дома Эдвард арандаваў памяшканне з відам на Лідскі замак. Зрабіў там рамонт, закупіў мэблю, абсталяванне. За арэнду і «камуналку» аддае недзе $100, яшчэ 700 рублёў траціць на расходнікі. Колькі зарабляе? Месяц месяцу розніца, бываюць як галодныя, так і сытыя. Напрыклад, летась, кажа, зарабіў 2800 рублёў. З улікам узросту героя і месца дзеяння, гэта больш чым някепска.
— Калі адкрываў свой кабінет, арыентаваўся не на колькасць кліентаў. Мне проста надакучыла, што кватэра ператварылася ў прахадны двор. Усе ведаюць, што ў цябе дома робіцца, ды і маме гэта стала дакучаць. Былі і некаторыя казусы. Памятаю, прыйшла кліентка з пакетам з крамы, а ў яе там малако, дык мая кошка яго і прагрызла, пакуль я важдаўся з вейкамі. Вось каб такога больш не адбывалася, я і вырашыў арандаваць памяшканне. Да таго ж уласны кабінет — гэта прэстыжна. Працую тут ужо паўтара года.
У сярэднім вейкі трымаюцца месяц, потым кліенткі зноў вяртаюцца. У мяне ёсць недзе 50—60 пастаянных. Мая асаблівасць нават не ў тым, што я адзін мужчына на горад, які займаецца нарошчваннем (гэта хутчэй маркетынг), а ў тым, што я раблю гэта вельмі хутка і якасна — спраўляюся за гадзіну-паўтары. У Лідзе так ніхто больш не ўмее.
Часта можна пачуць, маўляў, хутка — значыць, дрэнна. Але гэта стэрэатып. Тут іншая тэхніка, досвед, навыкі — гэта не халтура. Толькі на навучанне гэтаму я патраціў больш за 3000 рублёў і год часу. Бывае, прыйдзе да мяне кліентка пасля іншага майстра, а я гляджу і думаю: ну што тут можна было тры гадзіны рабіць? Мала таго, што доўга, дык яшчэ і няякасна.
Наогул, я лічу, што нарошчванне веек — гэта мужчынская прафесія, такая ж, як, напрыклад, электрык. Таму што ў электроніцы маленькія дэталі, дробная маторыка, трэба калупацца і ўсё разглядаць, а тут тое ж самае.
«У мяне самыя высокія цэны ў горадзе»
— Канкурэнцыя ў жаночым цэху своеасаблівая. Часта пакідаюць дрэнныя водгукі, кажуць кліентам, што я псую вейкі, таму што хутка нарошчваю, наогул не ўмею нарошчваць і гэтак далей. Але тут варта памятаць адну рэч: тое, як мы адгукаемся пра іншых, гаворыць у першую чаргу пра нас саміх. Не ведаю, чаму так адбываецца. Можа, горад такі, можа, тое, што ўлез у жаночы бізнэс, ці банальная зайздрасць. Таму на негатыў я ўвагі не звяртаю.
У мяне самыя высокія цэны ў горадзе — 70 рублёў за нарошчванне. Насамрэч, усюды ёсць заможныя людзі. Для кагосьці гэта высокі цэннік, але ж ёсць і тыя, хто можа сабе гэта дазволіць. У сярэднім мае кліенткі — гэта жанчыны каля 30. Моладзь адвалілася, калі падняў цэны, хаця спачатку хадзілі і студэнткі. Раблю сваю працу сумленна. Было б у мяне ўсё так дрэнна, ніхто б да мяне па такім кошце не хадзіў. Але ж ідуць і вяртаюцца.
Пра што гавораць жанчыны? Або спяць, а потым скардзяцца, што не паспелі паспаць, або пра падарожжы. Адносіны мы не абмяркоўваем, у гэтую тэму стараюся не лезці, ды і кліенткі ў мяне класныя, негатыў на мяне не зліваюць. А калі няма пра што размаўляць, проста ўключаю музыку.
Але вы не падумайце, што ўсё так салодка. У кожнай прафесіі ёсць свае выдаткі, і гэта не выключэнне. Не кажучы ўжо пра працу на самога сябе, дзе ты і бухгалтар, і дырэктар, і маркетолаг, і майстар.
Вось плюсы і мінусы, якія выдзяляе герой.
— Уся гэтая хімія, клей шкодзяць здароўю, ёсць шанец, што з'явіцца алергія. Можна абараняцца маскай, піць больш воды, каб выводзіць таксіны з арганізма, хадзіць на працэдуры і гэтак далей. Па факце тут усё гэтак жа, як і на любой іншай працы: калі не зважаць на здароўе, яно будзе псавацца. Імкнуся браць не больш за чатырох кліентак на дзень, таму што з маім ростам правесці паўдня ў паўсагнутым стане вельмі цяжка, гэта адбіваецца на спіне і зроку.
Мой дзень выглядае так: перш працую з кліенткамі, а ўвечар ужо пілю кантэнт у Instagram, распрацоўваю курсы і адпачываю. Прама вось чагосьці нелюбімага ў гэтай прафесіі няма. Мне ўсё падабаецца — ад закупкі матэрыялаў да мыцця падлогі ў кабінеце.
У мяне ж заробак залежыць ад аднаго чалавека — мяне самога, адсюль і матывацыя старацца. У прадпрымальніцтве я адчуваю больш свабоды: ты сам выбіраеш сабе графік, а не сядзіш ад званка да званка, імкнучыся не перапрацаваць у чаканні заробку. Так, былі і цяжкія месяцы, але яны давалі дадатковы штуршок для вывучэння маркетынгу, пошуку кліентаў, іх утрымання, наладжвання таргет-рэкламы і гэтак далей.
У чым сакрэт поспеху? Людзі бываюць розныя: адны ставяць мэту і дасягаюць яе, нягледзячы ні на што, а іншыя шукаюць адгаворкі, чаму не змаглі. Па сутнасці, нічога звышскладанага я не зрабіў. Запісаўся на курсы, навучыўся, не забіў. Важна зразумець, што знайсці сябе з першага разу рэдка ў каго атрымліваецца, таму трэба спрабаваць, і чым больш, тым лепш. Прыйшла ідэя — бярэш і робіш. Гэта нармальна, калі нешта не атрымалася, не заганяйцеся і працягвайце. Ці знайшоў я сябе? Далёка ў будучыню не зазіраю, але свайго салона прыгажосці я сапраўды не жадаю: гэта не прыбыткова.
Цяпер збіраюся запускаць свае курсы. Навучанне, па маіх падліках, будзе прыносіць не менш, чым само нарошчванне.
«У Мінск не хачу, але пра кватэру ў сталіцы ўжо задумваюся»
— Грошы я не праядаю, не марную, тусіць у клубы не езджу, не пантуюся, а пісьменна распараджаюся і ўкладваю ў сваю справу: новыя прылады, курсы прайду, рэкламу куплю. Машыну браць не хачу, у Лідзе ад яе толку няма. Я вельмі люблю падарожнічаць, таму часам радую сябе і маму адпачынкам на моры.
Перабірацца ў Мінск пакуль не хачу: чым большы горад, тым больш намаганняў трэба прыкласці, каб пра цябе даведаліся. Але аб кватэры ў сталіцы ўжо задумваюся. Прыцэньваюся.
Памятаю, як у дзяцінстве казалі, што за мной будуць дзяўчаты бегаць, а так яно і выйшла, — жартуе хлопец.
— Сябры маё рашэнне падтрымліваюць і паважаюць мой выбар, кажуць, малайчына, што рызыкнуў. Што мяне больш за ўсё здзіўляе, дык гэта што дзяўчаты больш гавораць, маўляў, не мужчынская прафесія, хлопцаў губляем, а мужчыны, наадварот, падтрымліваюць і кажуць, што я прыгажун. Так і мусіць быць?
На раёне ніхто за маю справу да мяне з разборкамі не прыставаў. Аднак суседзяў пабойваўся: там мужыкі такія, суровыя. Яны, як даведаліся, сказалі: «Ну, малайчына».
А галоўнае, што маме больш не даводзіцца траціць грошы на нарошчванне.
