Свет55

Нарастае напружанасць між Венесуэлай і Гаянай. Ці магчымая новая вайна?

Днямі ў сеціве сталі распаўсюджвацца відэа, на якіх нібыта відаць пачатак баявых дзеянняў паміж войскамі Венесуэлы і Гаяны за спрэчны рэгіён Эсэкіба, багаты нафтай і іншымі рэсурсамі. Відэа былі фэйкавыя, але сітуацыя ў рэгіёне можа значна пагоршаць найбліжэйшымі днямі. Асабліва калі ў абедзвюх краін ёсць уплывовыя саюзнікі, якія ў выпадку канфлікту таксама не змогуць не ўмяшацца. Расказваем, што там адбываецца.

Мапа Паўднёвай Амерыкі (паўночная частка), на якой адлюстраваны Венесуэла (жоўтым колерам) і Гаяна (чырвоным колерам). Аранжавым колерам пазначаны рэгіён Эсэкіба, які належыць Гаяне і на які прэтэндуе Венесуэла. Фота: SurinameCentral / Wikimedia Commons

У канцы лістапада ў сацсетках сталі масава з'яўляцца відэа нібыта пачатку вайны паміж Венесуэлай і Гаянай за спрэчны рэгіён Эсэкіба. Навіну актыўна распаўсюджвалі расійскія Z-рэсурсы, аднак пазней высвятлялася, што гэтыя відэа старыя і аніякай вайны яшчэ не пачыналася.

Распаўсюджвалі фэйкі пра пачатак вайны і прарасійскія акаўнты ў англійскім сегменце твітара (X). Прыклад аднаго з такіх профіляў

Фэйкі засноўваліся на тым, што прэзідэнт Венесуэлы Нікалас Мадура, якога падтрымлівае Кітай і Расія (разам з рэжымам Лукашэнкі), быццам аддаў загад аб нападзенні на Гаяну для «аднаўлення тэрытарыяльнай цэласнасці Венесуэлы».

У рэчаіснасці ж такога загаду афіцыйна не з'яўлялася, хоць сітуацыя паміж дзвюма краінамі ў апошні час сапраўды напальваецца і можа прывесці да сапраўднай вайны. Больш канкрэтыкі ў пытанне, ці пачнецца новая вайна, дадасць рэферэндум у Венесуэле, які мае адбыцца ўжо заўтра.

На гэтым рэферэндуме будзе вызначацца, ці прызнае Венесуэла рэгіён Эсэкіба сваёй тэрыторыяй і як менавіта краіна будзе вяртаць рэгіён пад свой кантроль.

Адно з пытанняў рэферэндуму — ці варта Венесуэле вяртаць Эсэкіба мірна праз Міжнародны крымінальны суд. Яшчэ адзін пункт ставіць пытанне, ці трэба Венесуэле афіцыйна стварыць новы «штат Эсэкіба» і дадаць рэгіён да сваіх існых 23 штатаў, што фактычна і юрыдычна пацягне анэксію больш як паловы тэрыторыі Гаяны.

Сам Нікалас Мадура ў сваім твітары напярэдадні рэферэндуму актыўна прасоўвае ідэю анэксіі і вайны.

Сітуацыя адметная яшчэ тым, што ў абедзвюх краін ёсць уплывовыя саюзнікі, якія ў выпадку канфлікту таксама не змогуць не ўмяшацца. Расказваем, чаму Эсэкіба з'яўляецца спрэчнай тэрыторыяй і які будзе расклад сіл у выпадку вайны.

Векавая спрэчка і мноства рэсурсаў 

Тэрыторыя Венесуэлы ў пачатку XIX стагоддзя пасля абвяшчэння незалежнасці ад Іспаніі. Рэгіён Эсэкіба тады яшчэ ўваходзіў у склад Венесуэлы, а аднайменная рака Эсэкіба аддзяляла Венесуэлу ад брытанскай калоніі Гаяна. Фота: Wikimedia Commons

Падчас іспанскага валадарства ў Паўднёвай Амерыцы рэгіён Эсэкіба (названы ў гонар ракі Эсэкіба, якая аддзяляла Венесуэлу ад каланіяльных тэрыторый Брытанскай імперыі) уваходзіў у склад Венесуэлы, якая поўнасцю кантралявалася Іспаніяй. Сітуацыя засталася такой жа і пасля таго, як у 1811 годзе Венесуэла абвясціла незалежнасць ад Іспаніі і затым вяла вайну з ёй за свой суверэнітэт.

На той момант рэгіён не ўяўляў вялікай каштоўнасці і служыў толькі прымежжам да Гаяны, якая тады была брытанскай калоніяй. Але сітуацыя рэзка памянялася, пасля таго як Венесуэла пачала вайну з Іспаніяй.

Брытанскія каланісты выявілі велізарную колькасць золата і медзі на заходнім беразе ракі Эсэкіба, што прывяло да захопу рэгіёна Брытанскай Імперыяй і далучэння яго да Гаяны.

«Гэтая анэксія была потым афіцыйна прызнаная праз Міжнародны арбітражны суд у Парыжы ў 1899 годзе. Толькі малая частка рэгіёна Эсэкіба была вернутая Венесуэле, якая пасля таго ўсяляк спрабавала аспрэчыць гэта рашэнне і вярнуць усе страчаныя тэрыторыі. У самім рэгіёне на той момант ужо дамінавала англамоўнае насельніцтва, што адбівалася на настроі мясцовых жыхароў вяртацца ў склад іспанамоўнай Венесуэлы», — піша выданне The Guardian.

Гэтая спрэчка моцна абвастрылася ў 2015 годзе, калі амерыканская кампанія ExxonMobil знайшла ў Гаяне, асабліва ў рэгіёне Эсэкіба, вялізную колькасць высакаякасных радовішчаў нафты, што ператварыла Гаяну ў адну з самых дынамічных эканомік свету. 

Улады Венесуэлы на фоне гэтага адкрыцця абвінавацілі ЗША і іх саюзнікаў у рабаванні спрадвечных венесуэльскіх тэрыторый «шляхам узаконенага каланіялізму».

У сваю чаргу, Гаяна ў 2018 годзе звярнулася ў Міжнародны крымінальны суд, каб абараніць сябе ад нападаў Венесуэлы. 

Але пытанне не толькі ў рэсурсах. Як адзначае The Guardian, пытанне прыналежнасці Эсэкіба — гэта адзіная буйная праблема ў Венесуэле, якая аб'ядноўвае людзей усіх палітычных поглядаў. Венесуэльскі ўрад выкарыстоўвае гэта пытанне, каб аб'яднаць насельніцтва і падрыхтаваць спрыяльную глебу для наступных прэзідэнцкіх выбараў.

Ва ўзброеных сілах Венесуэлы служаць больш за 300 тысяч чалавек, у той час як армія Гаяны — гэта 3500 чалавек, узброеных максімум кулямётамі і парай старых бэтээраў. Аднак Гаяну падтрымліваюць Бразілія, Вялікабрытанія і ЗША, апошнія маюць кантынгент, размешчаны на тэрыторыі Гаяны. 

Армія Бразіліі ўжо ўмацоўвае мяжу з Венесуэлай на фоне венесуэльскага рэферэндуму, паведамляюць бразільскія медыя.

Венесуэла таксама не губляе часу і пагражае мабілізаваць войскі. Але пачатак поўнамаштабнай вайны можа пацягнуць за сабой непасрэдны канфлікт з ЗША і Бразіліяй, чаго Венесуэла не можа сабе дазволіць.

Наадварот, апошнім часам ішоў працэс пацяплення адносін паміж Венесуэлай і ЗША, якія спрабуюць вывесці Венесуэлу з-пад уплыву Расіі і Кітая.

«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны

ПАДТРЫМАЦЬ

Каментары5

  • Гжегош
    02.12.2023
    У балiварыйцау няма анiякага шанса у супрацьстаяннi з 'англамоунымi, ды яшчэ з 'Вялiкiм Братам'- суседам... Бразылiяй...
  • Ганьба
    02.12.2023
    "Вінтоўка - гэта свята, усё ляціць у ..."
  • Эннот
    03.12.2023
    Эссекибо наш!
    Беларуские компании смогут построить агрогородки и сельсоветы.

У чатах Калінкавічаў распаўсюджваецца ВІДЭА, якое зафіксавала падзенне беспілотніка1

У чатах Калінкавічаў распаўсюджваецца ВІДЭА, якое зафіксавала падзенне беспілотніка

Усе навіны →
Усе навіны

Гарманальная кантрацэпцыя і рызыка развіцця раку: якую сувязь паказалі новыя даследаванні

Падазрэнне на вірус Марбург у Гамбургу не пацвердзілася

У Расіі рэцыдывіст ростам меншым за 150 см скраў трох кенгуру — аднаго ён хацеў абмяняць на макаку сваёй мары5

У Стакгольме назвалі лаўрэатаў альтэрнатыўнай нобелеўкі1

Упершыню ў гісторыі Мексікі жанчына стала прэзідэнтам2

Паміж Расіяй і Казахстанам разгараецца гандлёвая вайна6

Пачалася масавая вакцынацыя супраць грыпу. Цана пытання?

Школьнікаў у Мазыры навучаюць на аператараў беспілотнікаў для арміі3

Сядзелка ў Мінску скрала золата і грошы з кватэры кліента1

больш чытаных навін
больш лайканых навін

У чатах Калінкавічаў распаўсюджваецца ВІДЭА, якое зафіксавала падзенне беспілотніка1

У чатах Калінкавічаў распаўсюджваецца ВІДЭА, якое зафіксавала падзенне беспілотніка

Галоўнае
Усе навіны →