Археолагі кажуць, што знайшлі самыя старажытныя могілкі каменнага веку ў Беларусі
Востраў пасярод вялікага возера Сялява, што ў Крупскім раёне, у эпоху мезаліту злучаўся з берагам перашэйкам, а цяпер адрэзаны ад сушы, піша Sputnik.
Возера Сялява ў Крупскім раёне, а дакладней востраў на ім, у гэтым сэнсе сапраўдная знаходка. Рэч у тым, што, калі ў эпоху мезаліту, а затым і неаліту яго засялялі людзі, ён быў паўвостравам, і толькі ў XX стагоддзі стаў востравам, што і адыграла на руку навукоўцам.
Чыстыя помнікі
«На сёння на гэтым востраве вядомыя тры археалагічныя помнікі. Два з якіх больш за 20 гадоў даследаваліся археолагам Вадзімам Шадырам. Ён вывучаў селішча і гарадзішча ранняга жалезнага веку», — распавёў навуковы супрацоўнік аддзела археалогіі першабытнага грамадства Інстытута гісторыі Аляксандр Вашанаў
Паводле яго слоў, у ходзе даследаванняў гэтых помнікаў былі выяўленыя знаходкі, звязаныя непасрэдна з днепра-дзвінскай культурай жалезнага веку (VIII стагоддзе да н.э. — IV стагоддзе н. э.) і раннім сярэднявеччам.
У ходзе навуковай разведкі на востраве два гады таму быў знойдзены новы помнік, які цяпер вядомы ў навуковым асяроддзі як Клішына-3. Ён складаецца з дзвюх тэрас, якія размяшчаюцца на розных узроўнях. Гэта ранні мезаліт 10-7 тысячагоддзя да н. э. кундскай культуры на верхняй тэрасе, а ля самай кромкі вады знаходзіцца тэраса са знаходкамі ранняга неаліту 6 тысячагоддзя да н.э., якія адносяцца да нарвскай культуры.
«Гэтыя помнікі каштоўныя тым, што з'яўляюцца «чыстымі», гэта значыць на іх няма напластаванняў пазнейшых культур і яны не змяшаныя паміж сабой. Даследаванне такіх помнікаў дазваляе атрымаць поўную карціну пра помнік без чужародных прымешак. Гэта важна для разумення стратэгій жыццядзейнасці людзей той эпохі і іх тэхналагічных магчымасцяў», — растлумачыў Аляксандр Вашанаў.
Пры гэтым ён удакладніў, што гэта датычыцца і тэхналогій вытворчасці керамікі, крамянёвых прылад. Нарвская культура з'яўляецца правапераемніцай кундскай і тут важным адрозненнем якраз з'яўляецца здольнасць вырабляць кераміку.
Цікавым адрозненнем прадстаўнікоў кундскай культуры з'яўляецца спосаб вырабу рэчаў з крэменю. У эпоху мезаліту на беларускай тэрыторыі толькі яны атрымлівалі вырабы не пры дапамозе ўдару, а з дапамогай ціску, калі камень расшчапляўся.
Самая старажытная магіла
У гэтым сезоне ўдалося знайсці на верхняй тэрасе касцяную падвеску — гэта вельмі важна, улічваючы, што на помніках, якія даследаваў Вадзім Шадыра, было знойдзена каля 120 такіх рэчаў і раней іх інтэрпрэтавалі ў сувязі з больш познімі эпохамі (жалеза і бронзы).
«Цяпер мы ведаем пра прамую сувязь помніка Клішына-3 і гарадзішча, дзе таксама вядомы культурны пласт эпохі ранняга мезаліту», — адзначыў навуковы супрацоўнік аддзела археалогіі першабытнага грамадства.
Пасля чаго дадаў, што ў 2019 годзе ў Беларусі быў навуковы праект па вывучэнні старажытнага ДНК чалавека. У рамках яго рэалізацыі ўдалося датаваць тры пахаванні з Гарадзішча на востраве на возеры Сялява. Усяго падчас вывучэння гарадзішча Вадзім Шадыра выявіў восем пахаванняў рознай ступені захаванасці. Пахаванні былі розначасовымі ад мезаліту да ранняга сярэднявечча.
Лукашэнка заявіў, што сям‘я можа бачыцца з Калеснікавай і што яна нічым не адрозніваецца ад «мільёна» іншых палітвязняў14
Лукашэнка заявіў, што сям‘я можа бачыцца з Калеснікавай і што яна нічым не адрозніваецца ад «мільёна» іншых палітвязняў
«Дамоклаў Меч». Канал «Белорусскій сіловік» настолькі прарасійскі, што многія меркавалі: гэта расіяне яго вядуць. Не, за ім стаіць суперагент Лукашэнкі3838
Каментары