У новым выпуску ТОКу сузаснавальніца Асацыяцыі сваякоў і былых палітзняволеных, сястра Марыі Калеснікавай Таццяна Хоміч пракаментавала прапанову былога палітзняволенага і кандыдата на прэзідэнцкіх выбарах 2020 года Андрэя Дзмітрыева аб вяртанні паслоў краін Захаду ў Мінск.
«Я не вельмі згодная з паслядоўнасцю. (…). У чым адрозненне маёй пазіцыі — у любыя магчымыя кантакты, крокі ў адносінах Беларусі ўсё ж такі павінны быць уключаныя пытанні вызвалення палітвязняў, спынення рэпрэсій. Не «давайце мы вернем паслоў і потым можна будзе вызваліць палітзняволеных», — заўважае Хоміч.
«Я гэта бачу як паэтапныя крокі з боку Захаду, невялікія, крокі з боку беларускага рэжыму па вызваленні ці спыненні рэпрэсій. Невялікія таму, што цяпер цяжка гаварыць пра нейкія глабальныя змены, вялікія крокі. (…) Напрыклад, можа быць вяртанне аднаго пасла як нешта тэставае. (…) І калі дзякуючы гэтаму выйдзе на свабоду некалькі чалавек (дзясятак, дваццаць), гэта выдатна. Гэта тычыцца і іншых кірункаў — невялікіх кантактаў на міжнародных пляцоўках, напрыклад».
Вяртанне паслоў Таццяна разглядае як адзін з магчымых сцэнарыяў.
«Трэба разумець, што не ідзе размова пра нейкую адлігу, вяртанне ў 2019 ці ў 2015 год. Сітуацыя нашмат складанейшая. Наша задача цяпер — усё ж такі шукаць гэтыя магчымасці, зыходзячы з рэальнай сітуацыі. (…) Лукашэнка застаецца, і пытанне, (…) як нам у гэтай сітуацыі з не вельмі вялікай колькасцю перспектыў для змены рэжыму захаваць жыцці і здароўе як мага большай колькасці людзей, якія сёння сядзець».
Для часткі апазіцыі прызнаць легітымнасць Лукашэнкі значыць капітуляваць. Сітуацыя ў краіне не зменіцца, а ў апазіцыі і Захаду знікнуць любыя рычагі ўплыву. Таццяна Хоміч на гэтае меркаванне заўважае, што сітуацыя ўжо некалькі гадоў замарожаная і не відаць перспектывы.
«Калі не разглядаць нейкіх «чорных лебедзяў», то ў цэлым якія ў нас ёсць варыянты? (…) Пакуль сітуацыя ў рэгіёне не стабілізуецца, наўрад ці Лукашэнка будзе праводзіць транзіт, (…) таму што ў любым выпадку гэта можа стварыць пэўны момант нявызначанасці ці турбулентнасці.
Паглядзім на Расію. Заходнія паслы там ёсць, нават нягледзячы на вайну. Заходнія паслы ёсць у Паўночнай Карэі. На самай справе для заходніх краін важна прысутнічаць у розных краінах, нават калі там не дэмакратычныя рэжымы, каб разумець, што адбываецца. (…) Калі гэта можа быць выкарыстана ў нашых мэтах і ў нашых прыярытэтах (калі вызваленне людзей гэта прыярытэт), то мы павінны думаць, як гэтую сітуацыю выкарыстаць».
Іншы момант, да якога дэмакратычным сілам трэба быць гатовымі, гэта перамовы па Украіне.
«Так ці інакш яны ў нейкі перыяд часу адбудуцца. Мы бачым, што Лукашэнка хоча на іх прысутнічаць, таму што ў тым ліку гэта для яго пытанне суб'ектнасці. Я лічу, што дэмсілы са свайго боку, нават калі не атрымаецца там прысутнічаць, могуць трансляваць сваё бачанне, свае (калі можна так сказаць) патрабаванні для паляпшэння сітуацыі з правамі чалавека, са спыненнем рэпрэсій, вызваленнем палітвязняў. І гэта таксама наша задача — падумаць і паспець гэта зрабіць, і па максімуму выкарыстаць гэту сітуацыю», — адзначае Таццяна.
Яна лічыць, што з Лукашэнкам трэба весці дыялог, бо толькі так можна даведацца, ці ёсць нейкія варыянты. Але камунікаваць не абавязкова напрамую з ім:
«Гэта робіцца праз дыпламатычныя каналы. Яны ёсць. [Трэба] задаваць пытанні, чаго хоча рэжым. Таму што ў тым ліку цяпер гучаць гэтыя пытанні ад заходніх палітыкаў. (…) Гэта не трэба ўспрымаць як здачу. Гэта пытанне на самой справе. І такія пытанні задаюцца заўсёды ў час вайны, у час канфліктаў. Гэта камунікацыя заўсёды ідзе ў розных сітуацыях».
Таццяна Хоміч звяртае ўвагу, што сітуацыя з палітвязнямі ўжо працягваецца чатыры гады і перспектыў да лепшага не відаць.
«Я не вельмі бачу гэтыя перспектывы, калі гаварыць пра змену рэжыму, выхад усіх у адзін дзень. Гэтага няма. Трэба не забываць пра самае галоўнае — пра каштоўнасць чалавечага жыцця. Падыход «стаяць за ідэю» таксама аўтарытарны на самой справе. Прычым за гэту ідэю стаяць усе, а паміраюць і церпяць за яе іншыя, тыя, хто сядзіць.
Я лічу, што ва ўсіх павінен быць выбар. І мы бачым па памілаваннях, што вельмі шмат хто не гатовы сядзець не тое што дзесяць, а некалькі гадоў. І людзі выходзяць, даюць інтэрв'ю і гавораць пра тое, што трэба выкарыстаць любую магчымасць».
Глядзіце цалкам:
«У тых, хто быў у Мінску ў 2020-м, зусім іншае меркаванне». Сястра Калеснікавай адказала Пазняку
«Машы трэба ратаваць сваё жыццё». Сястра Калеснікавай адрэагавала на ўчарашнія словы Лукашэнкі
Санкцыі перагледзець, паслоў вярнуць? Што стаіць за «маніфестам» Андрэя Дзмітрыева
Што прапанаваць Лукашэнку за палітвязняў? Спрэчка Стрыжака з Хоміч
Былы афіцэр, выжыў у страшным баі. Хто той каліновец Верамейчык, якога В’етнам аддаў беларускаму КДБ?32
Каментары