Andrej Dźmitryjeŭ. Intervju ŭ noč paśla vybaraŭ: «Apazicyja budavała nadziei na hatoŭnaści da achviaraŭ»

Svaboda pahutaryła z načalnikam vybarčaha štabu Taciany Karatkievič u apošnija chviliny jaje kandydactva ŭ prezydenty Biełarusi. Pavodle papiarednich vynikaŭ, Taciana Karatkievič zaniała na vybarach treciaje miesca, paśla Alaksandra Łukašenki (83,49%), i atrymała 4,43%. Suprać usich prahałasavali 6,4%.

— Što vy nabyli i što vy stracili za hetuju kampaniju?

— My, biezumoŭna, nabyli novych prychilnikaŭ. Mnie padabajecca nia tolki toje, što heta novyja tvary, ale i toje, što ludzi, jakija padtrymali Tacianu Karatkievič, zvyčajna nie padtrymlivali apazycyju. Jany zvyčajna ci ihnaravali vybary, ci hałasavali jak bolšaść. Heta, kaniešnie, vielizarny zdabytak. Ja nia budu kazać pra zdabytki ŭnutrykamandnyja. Heta vielizarny dośvied pryniaćcia rašeńniaŭ u vielmi abmiežavanych mahčymaściach. I ŭsio ž taki vychad na dobry vynik.

Što tyčycca taho, što my stracili, samaja hałoŭnaja strata, jakuju ja pakul što adčuŭ… heta, chutčej, toje, čaho my pakul nie zdabyli.

Pry tym, što my nabyli novych ludziej, my nia zdoleli pieraŭpeŭnić častku tych, chto zvyčajna hałasavaŭ za demakratyčnyja siły. Ci jany nie pavieryli ŭ našy arhumenty, ci jany nie pavieryli ŭ toje, što ŭvohule mahčyma niešta źmianić. Heta toje, z čym nam treba budzie dalej pracavać.

— Jość mierkavańnie, što paśla hetaj kampanii ŭ apazycyi nia stała lideraŭ. Vy zhodny?

— Demakratyčnyja siły prachodziać ciapier praź vielmi ciažki peryjad. Heta peryjad pieraasensavańnia sytuacyi, u jakoj jany jość, ichnich mahčymaściaŭ. Heta peryjad raźvitańnia z peŭnymi iluzijami i nadziejami. Zbolšaha hetyja iluzii i nadziei pryjšli z 90-ch. Jany byli źviazanyja z tym, što jość unutranaja moc u hramadztvie — naprykład, na pratest, hatoŭnaść da achviaraŭ. I na hetym budavałasia šmat što ŭ apazycyi. Ciapier takija časy, kali hramadztva da hetaha nie hatovaje. Heta nie aznačaje, što z hetym hramadztvam nia treba pracavać, nie aznačaje, što treba być u rospačy, ale heta aznačaje, što treba rabić pa-inšamu, iści inšymi padychodami. Moža, navat tymi, jakija časam nie padabajucca asabista palitykam, ale hetaha vymahaje čas. I novyja metady, i novyja padychody buduć patrabavać novych ludziej. Prykładna ŭ nastupnyja paŭhoda budzie ciažki praces pieraasensavańnia i padviadzieńnia vynikaŭ dla samich siabie. Va ŭsich. Tut niavažna, chto tut na jakich pazycyjach stajaŭ padčas hetych vybaraŭ. Usim jość pra što padumać, i ŭsim jość jakija rašeńni prymać. Adno zrazumieła całkam: voś hety šlach, jakim išli ahułam demakratyčnyja siły apošnija 20 hod, jon nie pryvioŭ nas ani da pieramohi, ani da ŭzmacnieńnia našych pazycyjaŭ unutry hramadztva, ani da farmavańnia da nas bolšaha davieru.

My sprabujem taksama asensavać siabie ŭ novych umovach i ŭ hetych umovach atrymlivać hramadzkuju padtrymku.

— Vy hatovyja pryznać, što ideju Płoščy pachavali vy, ci ŭ tym liku vy?

— Ja nie liču, što ideju Płoščy pachavali. Ja liču, što hetuju ideju treba prosta pakul adkłaści. Jość časy i jość idei. Jany pavinny niejak stasavacca pamiž saboj. Kankretyka času — heta ludzki nastroj, heta ludzkoje razumieńnie sytuacyi, prablemaŭ, mahčymaściaŭ — i tyja idei, jakija ty im prapanuješ. Nu, ujavicie sabie, kali my b pryjšli ŭ Siaredniaviečča i pačali čałavieku raspaviadać niešta z našych pazycyjaŭ, z našaha dośviedu. Jon by nam skazaŭ, što my ci varjaty, ci, moža, uvohule pasłancy djabła. Ludzi pavinny razumieć idei, pra jakija my kažam, čuć i mieć mahčymaść niejak dapasavać ich da svajho ŭłasnaha žyćcia i dośviedu. I ja nie liču ideju Płoščy pachavanaj. Toje, što tam siońnia vyjšła nia tak šmat ludziej, jak, moža, kamu chaciełasia b — nia treba tut kazać: «Oj, usio pachavana, usio prapała». Voś hetaja histeryka, u jakuju ŭpadaje častka lideraŭ apazycyi, — jana značna bolš haniebnaja, čym nasamreč sytuacyja. Prosta treba skazać — dobra, viedajecie, nu ciapier nia čas. Ale čas dla inšaha.

— Ja mahła nazirać za vami, dumaju, što vy byli rasčaravanyja vynikami, jakija dali ekzyt-poły i jakija, vierahodna, buduć adpaviadać tamu, što budzie abvieščana aficyjna. Dumaju, vy spadziavalisia na inšy varyjant. Heta tak ci nie?

— Ja skažu tak. Jak čałaviek užo z peŭnym dośviedam ja nie spadziavaŭsia na inšy varyjant. Jak hramadzianin hetaj krainy ja spadziavaŭsia, što ŭłada skarystajecca mahčymaściu, jakuju padaryli joj mižnarodnyja padziei. Što vyniki hetych vybaraŭ prosta adkryjuć peŭnyja mahčymaści.

Moža, tut niechta moža padumać, što ja tut kažu pra parlamenckija vybary… Nasamreč parlamenckija vybary — heta drobiaź, jany važnyja tolki dla nievialičkaha palityčnaha asiarodku. Najpierš ja dumaju pra tyja sacyjalna-ekanamičnyja źmieny, jakija treba rabić u krainie. Kali b, naprykład, aficyjnaja ŭłada nie pabajałasia dać Tacianie tyja adsotki, jakija jana sapraŭdy siońnia atrymała, to potym Łukašenka, jaki siońnia zastajecca na svajoj pasadzie, moh by skazać — nu, dobra, tak, za mnoj staić bolšaść, ale voś mienšaść, jakaja choča peŭnych pieramienaŭ, i jana taksama davoli vialikaja. Nu davajcie pasłuchajem, što jany chočuć, tak? Davajcie my niejak skantaktujem našy pazycyi. I, spasyłajučysia na hetuju, umoŭna kažučy, mienšaść u 20-25%, abapirajučysia navat na jaje, možna było b pačynać rabić vielmi važnyja kroki ŭ krainie.

A toje, što jany vyrašyli pajści šlacham voś hetych 80%, aznačaje, što potym možna kazać: «Tak, usio dobra ŭ krainie». Kali na vybary prychodzić 90%, ź ich 80% hałasuje za dziejnaha kiraŭnika krainy, i heta ŭ kryzis, heta aznačaje tolki adno — što ŭsim usio padabajecca. I kali za kandydata, jaki kaža ŭvieś čas pra pieramieny, jaki pakazvaŭ tyja prablemy, jakija treba terminova vyrašać, zhodna z aficyjnymi dadzienymi, hałasuje 5%, heta aznačaje, što hetych ludziej možna nie zaŭvažać, tak? Heta takaja statystyčnaja chibnaść u miežach krainy. I mnie škada, što pakul što vyrašyli pajści šlacham cementavańnia sytuacyi, a nie jaje pastupovaha źmianieńnia. Ale i heta nie źjaŭlajecca dla mianie padstavaj, kab spynicca.

Jak hramadzianin, jaki čakaŭ lepšaj budučyni, ja rasčaravany. Jak palityk, jaki razumieje, u jakoj krainie jon isnuje i dziejničaje — ja dumaju, što my atrymali toje, što było davoli lohka prahnazavać, i my sami heta razumieli.

— Jak buduć składacca vašy stasunki ź inšymi pradstaŭnikami apazycyi — prosta pajmienna — ź Niaklajevym, sa Statkievičam, ź Labiedźkam? Ci vy bačycie niejkija šlachi supracoŭnictva, asabistych kantaktaŭ?

— Na praciahu litaralna dvuch hadoŭ tvary apazycyi mohuć istotna źmianicca. Naprykład, u BNF praz paŭtara hoda źjezd, i zhodna sa Statutam Janukievič (Alaksiej Janukievič — staršynia BNF. — RS) nia moža abiracca jašče raz. Pavinien być novy čałaviek. U ruchu «Za svabodu» taksama padychodzić novaja hieneracyja, jakaja pavinna zajmać kiroŭnyja pasady. Taksama AHP pavinna prymać rašeńnie, što jany dumajuć pra svaju budučyniu, i rabić vysnovy z taho, što adbyłosia, da čaho pryjšła partyja ciapier, u jakim jana stanie, i niejak abnaŭlacca. Toje samaje tyčycca sacyjał-demakrataŭ. Asnoŭnyja siły apazycyi na praciahu nastupnych dvuch hod mohuć pamianiacca. Tamu kazać siońnia pra toje, jakija tam buduć stasunki, mnie padajecca jašče zaŭčasnym.

— A z tymi, jakija jość?

— Z tymi, jakija jość… U mianie niama nijakaha, z adnaho boku, nehatyvu da hetych ludziej, što b jany tam ni kazali, jak by jany ni vykazvali svajo rasčaravańnie, jak by nas va ŭsim ni abvinavačvali. Ale pry hetym ja i nia maju iluzijaŭ nakont taho, što hetyja ludzi mohuć niejak mianiacca. Paśla vybaraŭ my kažam — oj, jak usio kiepska, ničoha nie atrymałasia. Šukajem, zrazumieła, vinavatych ahientaŭ, chto tam samy kiepski. Paśla prychodzić parlamenckaja kampanija, pačynajecca dyskusija «bajkot ci ŭdzieł», usie adzin adnaho ŭ niečym abvinavačvajuć, paśla ŭsie pačynajuć razumieć, što tut užo chutka praz dva hady prezydenckija vybary, davajcie šukać adzinaha, usie pačynajuć šukać adzinaha, praz heta jašče bolš svaracca…

I voś hetaje koła — «naša pieśnia dobraja, pačynaj spačatku». My nia pojdziem na heta. My heta pakazali adpačatku. My idziem napierad, my pojdziem u hetuju parlamenckuju kampaniju — zrazumieła, my budziem tam užo vysoŭvać niejkija ŭmovy, ale pryncypova my dla siabie vyrašyli.

My budziem rabić usio, kab toj vynik, jakoha my damahlisia praz hetyja vybary — najpierš heta budzie tyčycca, biezumoŭna, rejtynhu i padtrymki ŭ hramadztvie Taciany Karatkievič, — zachavaŭsia jak maha bolš za hetyja piać hod. Kab my padyšli da 2020 hodu z kandydatam, jaki, kali nia budzie adzinym, budzie samym mocnym. I my možam pačynać užo nia z dvuch adsotkaŭ, ci z adnaho, ci tam ź niejkaha minusu, a pačynać z taho fundamentu, na jakim sapraŭdy možna budavać pieramohu.

— Tradycyjna pravaachoŭnyja orhany i specsłužby vielmi mocna byli zadziejničanyja ŭ kampanijach, asabliva ŭ prezydenckaj. Hetym razam vy adčuvali za saboj taki nahlad, cisk, represii? Ci čakajecie ich?

— Čakajem kožny dzień i kožnuju chvilinu. Kazać, što byŭ niejki asablivy cisk, nia budu. Byŭ, biezumoŭna, nahlad — za ofisam nazirali, zrazumieła, što i telefony prasłuchoŭvajuć. Niekalki razoŭ była sproba ŭzłamać paštovyja skryni. Ja dumaju, što heta takaja ŭmova dziejnaści, jak kažuć, ź jakoj ty prosta, nu, razumieješ i pahadžajeśsia. Razumiejučy heta, my sprabujem maksymalna dziejničać u lehalnym poli, kab nie padstaŭlać svaich ludziej najpierš pad represii.

— Na kolki b vy asabista acanili vašu kampaniju pa dziesiacibalnaj škale?

— Ja b acaniŭ na 8. Z adnaho boku, sapraŭdy kamanda zrabiła toje, na što ja navat nie spadziavaŭsia, što my zdolnyja heta zrabić.

Z tymi abmiežavanymi mahčymaściami, jakija jość. Z tymi najpierš taksama składanaściami, praź jakija treba było iści. I zrazumieła, što my išli z novym čałaviekam całkam. Całkam z novaj idejaj, ja b navat skazaŭ. My kazali dla inšych ludziej, dla inšaha elektaratu, nichto nia viedaŭ, ci heta budzie pracavać, ci heta nia budzie pracavać, ci ŭ nas atrymajecca dahrukacca da ludziej, ci ŭ nas heta nie atrymajecca. Ciapier padajecca, što nu tut usio było tak splanavana, usio tak dobra, i voś užo tak atrymałasia. Ale, biezumoŭna, było šmat pieraściarohaŭ — ci my, hublajučy častku, naprykład, demakratyčnaha elektaratu, kali nia budziem kazać tak šmat pra movu, ci pra demakratyju, ci pry hetym my znojdziem padtrymku ŭ inšaj častki nasielnictva? Ciapier mahu skazać — tak, znajšli. Tam jość ludzi, jakija słuchajuć, jakija prysłuchoŭvajucca, jakija padtrymlivajuć. Jak kažuć, tam taksama jość žyćcio.

Pa ščyraści, hetaja kampanija mianie navučyła značna bolšamu, dała mnie značna bolšy dośvied, čym kampanija 2010 hodu. Jana była značna bolš asensavanaja ŭ kožnym kroku, značna bolš prahmatyčnaja. Ale pry hetym my tut sapraŭdy vielmi dobra i doŭha dumali pierad tym, jak niešta skazać, zrabić. Nie abychodziłasia, jak u luboj kampanii, biaź niejkich lapaŭ, kali niešta skažaš i potym dumaješ — ach, čort, nu hetaha kazać nielha. Ale heta narmalnaja častka kampanii, takoje jość zaŭsiody, va ŭsich kampanijach.

Ale ahułam ja dumaju, što kamanda «Havary praŭdu», kali možna skazać, palityčna pastaleła za hetyja čatyry miesiacy na značna bolš, čym heta byŭ termin kalandarny.

U 2010 hodzie my zrazumieli adno. Usio ž taki ludziam važna, jakaja budzie abhortka. Jano im važna, jak heta budzie abhornuta. I my zrazumieli, što ludzi chočuć pazytyvu. Što jany nia chočuć pastajanna čuć «kiepska, kiepska», «heć» ci «hańba, hańba». Jany chočuć pazytyŭnych rečaŭ. Ale ŭ 2010 hodzie my zrazumieli ŭžo pa vyniku, što ŭsio ž taki paśla jany chočuć razharnuć i zrazumieć, što tam unutry. I kab tam taksama niešta było. I ŭ 2015 hodzie my pakazali, što heta nia tolki abhortka, ale tam unutry jość sutnaść, i hetaja sutnaść tyčyłasia žyćcia ludziej.

Kali my kazali pra zavody, kali my kazali pra zarobki, kali my kazali pra toje, što treba najpierš zrabić z pryvatnym sektaram, jak treba refarmavać dziaržaŭnaje kiravańnie, što treba rabić u sfery adukacyi, što treba rabić u źniešniaj palitycy. I ludzi heta pačuli.

Mnie heta vielmi pryjemna, prosta jak palityku. Ciapier, jak ja ŭžo skazaŭ, hałoŭnaje pytańnie, — jak nam zastacca na tych pazycyjach, jakija my atrymali dziakujučy hetym čatyrom miesiacam, u sytuacyi, kali my razumiejem, što zaŭtra kazka skončycca. Zaŭtra bolš nia budzie dziaržaŭnych ŚMI, zaŭtra bolš nia budzie mahčymaści vychodzić na vulicy z svaimi ściahami, z svaimi prahramami. Treba budzie znoŭ znachodzić niejkija abchodnyja ściežki, jakija pryviaduć nas da ludziej.

Kali Taciana zarehistravałasia jak kandydat, jana źviarnułasia da ŭsich lideraŭ, i rehijanalnych i abłasnych taksama, my skazali — heta nie kampanija Taciany Karatkievič, heta kampanija za mirnyja pieramieny. Biarycie svaje ściahi, biarycie svaje stendy sa svaimi prahramami, partyjnymi prahramami, i idzicie ahitavać. My dajom voś hetyja lehalnyja placoŭki. Ale amal nichto nia vyjšaŭ, akramia Sacyjał-demakratyčnaj partyi, ja b skazaŭ. Mnie padajecca, što heta taki «znak biady» dla demakratyčnych siłaŭ. My praz asabistaje adymajem u siabie mahčymaści jašče raz skazać «my isnujom» hetym prostym ludziam.

— Što kampanija budzie rabić i što vy asabista planujecie rabić u bližejšy miesiac?

— Ja planuju adaspacca. My budziem rabić pracu nad pamyłkami. My pavinny sabrać usio toje, što my narabili zaraz, praanalizavać heta i pahladzieć — nu, vy razumiejecie. Ja dumaju, što ŭsioj kamandzie treba adpačyć. Pačniom z 1 listapada.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0