«U Sitnie manaški pasialilisia!» — «Jakija jašče, k čortu, manaški?!» — «Adna pažyłaja, druhaja maładziejšaja; kala rečki kvatarujuć — prapaviedujuć, knižki razdajuć, pa chatach chodziać». — «Sekta! Hnać ich adsiul — dziaciej ačmurajuć... Jehavisty ci jak ich tam». — «Pierakścisia — u ich usio pra Chrysta!»
«U Sitnie manaški pasialilisia!» — «Jakija jašče, k čortu, manaški?!» — «Adna pažyłaja, druhaja maładziejšaja; kala rečki kvatarujuć — prapaviedujuć, knižki razdajuć, pa chatach chodziać». — «Sekta! Hnać ich adsiul — dziaciej ačmurajuć... Jehavisty ci jak ich tam». — «Pierakścisia — u ich usio pra Chrysta!»
Čutki ŭ vioscy raspaŭsiudžvajucca z małankavaj chutkaściu j abaviazkovym efektam sapsavanaha telefona: evanhielistki, što pryjechali siudy ź Miensku ź misijaj, na ŭjeździe, kala Pałaty, usio jašče manaški, u centry, la haražu, — užo sektantki, a padalej, na chutarach, uvohule satanistki.
«Abiacali za mianie malicca», — śmiajecca na ŭsie zuby rabotnik Aleh. Ani ŭ toje, što buduć malicca, ani ŭ samu malitvu jon prosta nia vieryć. «A mianie pažyłaja pa hałavie pahładziła, ja až uzbudziŭsia», — u łysaha Sašy-«chimika» dumki tolki «pra heta». «Dumajecie, z samoha Miensku jany pra Boha raskazvać siudy pryjechali?..» — jachidna ščerycca Alena, kabieta z taje ž vulicy.
Sami viernicy adnoj ź mienskich evanhielskich hramadaŭ tłumačać: «Pačuli, što ŭ Biełarusi jość takaja vioska — Sitna. A Biblija piša pra kałodziež žyvoje vady, vykapany ŭ Palestynie patryjarcham Isakam i nazvany Sitna. U Śviatym Piśmie vypadkovaściaŭ nie byvaje — pryjechali pahladzieć».
Hladzim.
«I kapali raby Isakavy ŭ dalinie i znajšli tam kałodziež vady žyvoj» (Byćcio 26:19).
U Biblii, dzie ŭvohule vada symbalizuje Słova Božaje, taki kałodziež śviedčyŭ Božamu narodu pra Ziamlu Abiacanuju. Nievypadkova niavierujučyja filistymlanie (ciapierašnija palestyncy), jak paviedamlaje Kniha Byćcia, zaciata spračalisia za hetuju studniu, što Isak nazvaŭ Esekam, z habrejami. Siońnia ŭvieś śviet naziraje za nieskančonaj baraćboj, pačataj jašče tady, 4 tysiačy hadoŭ tamu.
«Vykapali druhi kałodziež; spračalisia taksama i za jaho; i jon daŭ jamu imia: Sitna» (Byćcio 26:21).
Misijanerak, jakija za tydzień abyšli ŭsiu viosku ad dźvieraŭ da dźvieraŭ, byćcio sučasnaha Sitna ŭraziła da hłybini dušy: «Ludzi žyvuć strašenna i vielmi niezadavolenyja. Ale — nia vierać u Boha, nia vierać uvohule, što dabro pieramoža zło, nia viedajuć navat, navošta jany žyvuć, — i ad bieznadziejnaści śpivajucca. Jaki tam kałodziež...»
Słuchaju misijanerak i zhadžajusia: kali b naša pieramoha zaležała tolki ad pratestnych nastrojaŭ, prahi dabrabytu j bankructva ŭłady, Małoje Sitna ŭžo daŭno b abvieściła na terytoryi sielsavietu BNR. Ale ani leninskaja farmuloŭka «revalucyjnaj sytuacyi», ani marksisckaje «byćcio vyznačaje śviadomaść» tut nie daduć rady. Bo jakraz asaviečanaja, śpitaja, pazbaŭlenaja i biełaruskaści, i Boskaści śviadomaść skrazić u kožnym dziravym płocie, kožnym pustym pozirku, u kožnym kaliŭcy sicienskaha byćcia.
Praŭda — studni ŭ Sitnie nia hožyja. Niehłybokija, čaściakom niačyščanyja, na viodrach zastajecca brudny nalot... Zapuščanyja, słovam. Kab dabracca da čystaje vady, treba kapać hłybiej.
Dzie ž zdabyć kryštalovuju, kryničnuju śviadomaść, jakaja moža vyznačyć hodnaje, biełaruskaje, chryścijanskaje byćcio? Kałodziež jakoj hłybini treba vykapać tut, u Sitnie, kab dastać da žyvoje vady, što tysiaču hadoŭ tamu vymknuła ŭ Pałatu j uspaiła pieršuju stalicu biełaruskaj dziaržaŭnaści?
Peŭna, treba kapać sama mienš da časoŭ šlachcica Zavalni, kali admova ad Boha j Radzimy pačała naradžać u śviadomaści viaskoŭcaŭ Połaččyny fantastyčnuju niečyść. Jašče hłybiej, da miažy Eŭropy j Imperyi, jakuju tut dva stahodździ vartavała sicienskaja farteca. Da papiališča samoje fartecy, zasnavanaj Ivanam Žachlivym i spalenaj Ściapanam Baturam... Treba ŭnurycca ŭhłyb da samych ściežak pieršaha chryścijanskaha prapaviednika Biełarusi, Torvalda Vandroŭnika, jaki abviaščaŭ Chrysta ŭ vakolicach Połacku i jakoha tutejšyja pahancy ź bierahoŭ Pałaty tysiačahodździe tamu sustrakali hetak ža, jak siońnia siciency evanhielistaŭ.
I na samym dnie, kali ŭžo nia stanie zmohi, kali soniečnaje śviatło ŭhary padasca poŭniaj siarod ciomnaje načy, a pad rydloŭkaj narešcie zabruić krynička, my zrazumiejem: svaja studnia žyvoje vady — hłybokaja historyja, losy nieviadomych śviatych i skarby Słova Božaha — stojenyja ŭ kožnaj viosačcy biełaruskaj hłybinki.
I kali ziamla adkapanych nanova studniaŭ, ź jakich čerpajuć štodnia, napoŭnicca adlustravańniami nieba, — my zdolejem natalić našu samuju piakučuju smahu: smahu nacyjanalnaha abudžeńnia.
v.Małoje Sitna
Kamientary