Marnaje palavańnie na siabie: krytyk Alaksiej Strelnikaŭ ab premjery pavodle Vampiłava ŭ RTBD
2018 hod — hod niečakanych hučnych premjer. Viadomy ŭkrainski režysior Stas Žyrkoŭ, mastacki kiraŭnik teatra «Załatyja varoty», jaki pryvoziŭ u Minsk dva svaje śpiektakli pavodle pjes Dźmitryja Bahasłaŭskaha, padrychtavaŭ dla Teatra biełaruskaj dramaturhii adrazu dva śpiektakli. Na vialikaj scenie teatra prajšoŭ śpiektakl «Palavańnie na siabie» pavodle samaj znakamitaj pjesy Alaksandra Vampiłava «Palavańnie na kačak», a na małoj byŭ pakazany work-in-progress «Heta my» pavodle «Radziva «Prudok» Andrusia Horvata, premjera hetaha śpiektakla moža adbycca ŭ chutkaj budučyni.
Žyrkoŭ vydatna pracuje z teatralnaj formaj. Jaho śpiektakli nahadvajuć składanyja muzyčnyja kampazicyi, dzie kožny kožny elemient maje svajo dakładnaje miesca. Jon nie idzie za «litaraj tekstu», časam całkam pierarablajučy materyjał, ale jaho śpiektakli traplajuć u nierv času. Farmalisckija ekśpierymienty Žyrkova cikavyja na biełaruskaj hlebie tym, što jany na poŭnuju vykarystoŭvajuć patencyjał biełaruskich artystaŭ.
Tekst Vampiłava bolš asacyjujecca ź filmam z Aleham Dalem, dla Biełarusi heta znakavaja pjesa znajomaja chiba tym, što na pačatku 1980-ch mienavita ź jaje pačaŭsia Teatr-studyja kinaakciora.
Niejkaj sceničnaj tradycyi Vampiłava ŭ nas niama. Ciažka skazać, što Stas Žyrkoŭ razburyŭ pjesu, nasyciŭšy jaje sučasnymi aluzijami na minskaje žyćcio. Pa siužecie Ziłaŭ atrymlivaje ad dyrektara kvateru, u śpiektakli kvatera — u Novaj Baravoj, jaho siabra zamiest futboła śpiašajecca na matč «Dynama-SKA», šef ładzić svaim padnačalenym taki raznos, jaki vielmi nahadvaje «sielektarnyja narady», a restaran «Niezabudka» ŭ śpiektakli nazyvajuć «Druźja», što ŭ kantekście stasunkaŭ Ziłava ź siabrami hučyć vielmi pa-złomu i ździekliva. Ale bolš za toje, psichałahičnaja, pobytavaja pjesa hrajecca ŭ abstraktnaj, ekspresijanisckaj stylistycy. Artysty ź dzikimi fryzurami, biehajuć i kryčać nie svaimi hałasami, ale humar nastolki traplaje pa adrasie, što hladzieć śpiektakl vielmi viesieła, choć i padpisany jon «nie kamiedyja».
Ziłaŭ — adzin sa składanych vobrazaŭ rasijskaj dramaturhii XX stahodździa. Dla savieckaj dramaturhii było skandałam vyjaŭleńnie piersanaža, jaki biespryncypna manić žoncy, načalstvu, siabram, napivajecca i robić sprobu samahubstva.
Dumajcie, što chočacie, ale siońnia Ziłaŭ vyhladaje vielmi sučasna — typovy mieniedžar siaredniaha źviana. Pjesu možna zrazumieć pa-roznamu, jość u tekście śviedčańni, što Ziłaŭ ładzić debošy nie pieršy i, mabyć, nie apošni raz, ale jość i momanty ščyraści, jakija dazvalajuć vieryć u maralnaje adradžeńnie hieroja.
Dla Vampiłava pryncypova važna, kab krynicaj uśviedamleńnia hetaj maralnaści byŭ sam hieroj.
Maksim Brahiniec hraje Ziłava vielmi padobna da aŭtarskaha apisańnia. U im šmat svabody i rašučaści, takoj sapraŭdnaj mužčynskaj enierhii, jakaja patrabuje vychadu.
Ale ŭ afarmleńni śpiektakla naŭmysna nie praduhledžana strelby, vyjścia dla bujnaj enierhii niama. Praca niecikavaja, kachańnie lohkaje, siabry niaviernyja, a palavańnia na kačak u hetym umoŭnym śviecie nasamreč nie isnuje. I ŭsia hetaja enierhija abaročvajecca złoj i nakidvajecca na tych, chto Ziłavu sapraŭdy blizki. Duet Brahinca i Ludmiły Sidarkievič, jakaja hraje Halu, žonku Ziłava, pa sutnaści, nie pra kachańnie, a pra ratavańnie, ledź nie ŭ relihijnym sensie. Kvołaja dalikatnaja žančyna nastolki kantrastuje z farsavaj estetykaj astatniaha śpiektakla, što mienavita heta, zdajecca, robicca sapraŭdnaj linijaj kanfliktu, tolki Hala možna dapamahčy Ziłavu ŭtajmavać chaos svajho žyćcia, jaho ŭnutrany chaos. Tolki z hetaj žančynaj nachabnaja, samazadavolenaja intanacyja Ziłava źmianiajecca čałaviečaj, časam biezdapamožnaj.
Bieznadziejnaść — važnaja tema dla «Palavańnia na kačak». Fantasmahoryja apramietnaj niezdarma stanovicca asnovaj dla kampazicyi śpiektakla, bo ŭžo ŭ pjesie zakładziena hetaja rvanaja nieliniejnaja historyja, jakaja navodzić na dumku, što Ziłaŭ ci to śnić pjanyja mroi, ci ŭžo navat zusim pamior i nakanavany na viečnaje čakańnie palavańnia na kačak, jakoje nikoli nie nadydzie.
Śpiektakl vyznačajecca najvyšejšym uzroŭniem składanaści akciorskaj ihry, i toje samaje tyčycca łabaratornaj pracy nad knižkaj Andrusia Horvata.
Adčuvajecca ŭzrovień davieru, jaki artysty dajuć režysioru. U śpiektaklach zaniatyja tyja, chto zaraz hraje ŭ minskich pastanoŭkach Jurki Dzivakova i Alaksandra Marčanki, to bok ich nie ździviš ekspresiŭnaściu režysury. Ale vidavočna, što na scenie im cikava, što ad śmiełych zadumak režysiora im viesieła, što padrychtavanyja hehi vyhladajuć lohkaj impravizacyjaj.
Ščyra spadziajusia, što supracoŭnictva ŭkrainskaha režysiora ź biełaruskimi teatrami praciahniecca.
-
U Homielskim dramatyčnym teatry — kadravyja čystki. Znoŭ praz «palityku»
-
«Budzie śmiešna i baluča»: «Kupałaŭcy» prezientujuć zaŭtra novy śpiektakl. U hałoŭnych rolach — Manajeŭ, Biełachvościk, Harcujeva
-
«Rašeńnie pryjšło zvonku». Što adbyvajecca ŭ viciebskim teatry, dzie ŭ śpiektakli prahučała «Žyvie Fłandryja!» i pačałasia čarada zvalnieńniaŭ?
Kamientary