Strajk Šrodynhiera? Jak prajšoŭ pieršy dzień anansavanaj zabastoŭki i čaho čakać dalej
Na pačatak listapada Biełaruskaje abjadnańnie rabočych abviaściła start ahulnanacyjanalnaj zabastoŭki. Pra toje, što z hetaha vyjšła, raspytali lidara abjadnańnia Siarhieja Dyleŭskaha, Andreja Sańnikava, jaki padtrymaŭ stačku, i palitołaha Valera Karbaleviča.
Na etapie padrychtoŭki da stački ad jaje dystancyjavalisia demsiły. Jak Śviatłana Cichanoŭskaja, tak i Pavieł Łatuška, a taksama pradstaŭniki rabočaha ruchu adznačyli, što strajk nie padrychtavany jak maje być i ŭ siońniašnich umovach naskokam być zrobleny nie moža.
U kamientary «Našaj Nivie» Andrej Sańnikaŭ raskazaŭ pieradhistoryju. Pavodle jaho słoŭ, jak tolki ideja zabastoŭki była ahučanaja, jon mieŭ šerah sustreč sa štabami Cichanoŭskaj i Babaryki, a taksama pradstaŭnikami NAU.
«Ja adrazu padtrymaŭ inicyjatyvu Siarhieja Dyleŭskaha, bo liču, što heta vielmi važnaja źjava. Nam patrebny elemient rabočaj siły ŭ Biełarusi, jaki pad ciskam amal źnik.
I toje, što isnuje sproba arhanizacyi rabočych, jakija mohuć paŭstać asobnaj mocnaj hrupaj u Biełarusi, možna tolki vitać. Štabam i aktyvistam ja skazaŭ, što liču hetaje dziejańnie vielmi karysnym dla situacyi ŭ Biełarusi, i paprasiŭ: kali niama zhody adrazu, kab nie było supraćdziejańniaŭ. Usie na heta pahadzilisia.
Siarhiej Dyleŭski — heta sapraŭdny lidar, jaki dbaje ab pravach rabočych. A voś tyja ludzi, jakija kažuć, što jany jašče nie padrychtavanyja da zabastoŭki, — da ich u mianie nijakaha davieru niama», — vykazaŭsia Andrej Sańnikaŭ.
Jak alternatyva stačcy była prapanavanaja inicyjatyva narodnaha karancinu — samazachavańnia biełarusaŭ va ŭmovach dramatyčnaj situacyi z karanavirusam (zastacca doma, kab uratavać zdaroŭje, kali ŭłady nie prymajuć dastatkovyja miery dla supraćdziejańnia pandemii).
U vyniku sam Siarhiej Dyleŭski napiaredadni anansavanaj im zabastoŭki prapanoŭvaŭ u svaim zvarocie da demsiłaŭ i aktyvaŭ kampramis:
«Kali vy pa jakich-niebudź pryčynach ličycie niemahčymym padtrymać pačatak ahulnanacyjanalnaha strajku, nazavicie hetuju padzieju jak vy sabie chočacie — strajk, samaizalacyja ci narodny karancin — i padtrymajcie narod Biełarusi!»
Što ŭ vyniku?
Sam Siarhiej Dyleŭski ličyć, što pieršy dzień prajšoŭ navat lepš, čym jany sami płanavali.
«Pa stanie na 16-ju hadzinu pa minskim časie ŭ bot Biełaruskaha abjadnańnia rabočych napisała kala 20 tysiač čałaviek, jakija zastalisia doma. Heta ludzi z raznastajnych pradpryjemstvaŭ, studenty, pradstaŭniki pryvatnaha biznesu. My nie možam raskryvać padrabiaznaści ŭ metach biaśpieki».
Jak byli vieryfikavanyja paviedamleńni ŭ bocie? Pa słovach Siarhieja Dyleŭskaha, praz aktyŭ u Biełarusi, pa fota z doma (u tym liku z pracoŭnymi dakumientami). Siarod taho, što dasyłałasia, było niamała fejkavych paviedamleńniaŭ.
«Ciapier užo vidavočny pieršapačatkovy niedalik našaj kamandy: treba było źviartać bolš uvahi na infarmacyju, jakuju nam dasyłajuć, adsiejvać chłuśniu, ukidy z boku dziaržorhanaŭ.
Ale ahułam pracent paćvierdžanych zajaŭ pra stačku skłaŭ kala 75-80%. My viedajem, što na Minskim traktarnym zavodzie ŭ niekatorych cechach z 600-700 štatnych supracoŭnikaŭ nie byli na pracoŭnym miescy ad 200 da 250, na pieršym rudaŭpraŭleńni «Biełaruśkalija» na placoŭcy padjomu z roznych pryčyn nie było kala traciny supracoŭnikaŭ, na Minskim aŭtamabilnym zavodzie ŭ niekatorych cechach taksama nie vyjšli na pracu.
Na šerahu pradpryjemstvaŭ ciaham dnia pravodzilisia «ideałahičnyja prapracoŭki», dzie ideołahi raskazvali rabočym pra raspačaty ŭ krainie strajk».
Pazityŭnymi vyniki pieršaha dnia znachodzić i Andrej Sańnikaŭ.
«Paśla 25 hadoŭ cisku na niezaležnyja prafsajuzy i na rabočych nielha čakać, što ŭsio adnovicca adrazu i što zavody masava stanuć. Ludzi prajavili asablivuju mužnaść, ja vitaju heta i liču, što jany zasłuhoŭvajuć pavahi.
Heta tolki pačatak farmiravańnia mocnaj rabočaj siły. Ja i maje kalehi, paplečniki prytrymlivajucca troch krokaŭ, jakija vyrašać situacyju ŭ Biełarusi i pryviaduć da źmien: stačka, pratesty i mižnarodnyja sankcyi. I my robim usio, kab heta padtrymać».
Što budzie dalej?
Siarhiej Dyleŭski abiacaje, što abjadnańnie rabočych nie spynić pracu, pakul nie buduć vykananyja hałoŭnyja patrabavańni. Siarod ich — spynieńnie palityčnych represij, pačatak pieramoŭ nakont mirnaj pieradačy ŭłady demakratyčnym siłam, vykanańnie kanstytucyjnych pravoŭ hramadzian.
«My budziem patrabavać ad niezaležnych ŚMI, inicyjatyŭ i lidaraŭ padtrymlivać biełarusaŭ, sačyć za situacyjaj i nie pieraškadžać biełaruskamu hramadstvu budavać novuju Biełaruś», — udakładniaje płan dziejańniaŭ Dyleŭski.
Jon nie vyklučaje abjadnańnia ź inšymi demsiłami ŭ dziejańniach, u tym liku kaardynacyju ź inšymi inicyjatyvami rabočaha ruchu.
«Jašče raz paŭtarusia: niama nijakaj roźnicy, ci padtrymlivajecie vy strajk, zabastoŭku, narodny karancin ci łakdaŭn. Važna, što vy padtrymlivajecie narod Biełarusi i zaklikajecie ich zastacca doma i zachavać svajo žyćcio i zdaroŭje. Adzinaje, mahu skazać dakładna: z momantu zasnavańnia biełaruskaha abjadnańnia rabočych prajšło paŭhoda, i nam chapiła hetaha času, kab padrychtavacca da stački, nakolki heta mahčyma».
Što kažuć palitołahi?
Z punktu hledžańnia palitołaha Valeryja Karbaleviča, zadača arhanizavać mienavita ahulnanacyjanalny strajk u siońniašnich umovach była nierealnaj:
«Strajk moža adbycca va ŭmovach ahulnanacyjanalnaha ŭzdymu, pratesnaha ruchu, kali hramadstva mocna palityzavanaje. Takoje nazirałasia niedzie ŭ druhoj pałovie žniŭnia i ŭ pačatku vieraśnia minułaha hoda. Tady tearetyčna strajk moh adbycca. A siońnia sa spadam pratestu, peŭnaj depalityzacyjaj hramadstva, z masavymi represijami i palityčnaj mihracyjaj raźličvać na masavy strajk nie vypadaje.
Hety zaklik nie spracuje na pramysłovyja pradpryjemstvy: u biełaruskim prateście nie rabočyja składali asnoŭnuju ruchalnuju siłu. Heta byŭ siaredni kłas, ajcišniki, ludzi, jakija pracujuć u niedziaržaŭnych ustanovach. Zhadajcie narodnuju zabastoŭku, anansavanuju Śviatłanaj Cichanoŭskaj na 26 kastryčnika minułaha hoda: tady prypynili pracu, u asnoŭnym, pryvatnyja kampanii, słužby servisu, punkty hramadskaha charčavańnia».
Na dumku Karbaleviča, masavy strajk mahčymy ŭ vyniku novaha pratesnaha vybuchu.
«Strajki, jak i revalucyi, nie adbyvajucca pa zahadzie palitykaŭ ci palityčnych centraŭ. Heta zdarajecca ŭ vyniku niejkaha źbiehu abstavin, ale heta dosyć redkaja źjava».
Siarod zatrymanych pa spravie pažaru ŭ viciebskim handlovym centry, vierahodna, jahony ŭładalnik2
Kamientary