Dačka pamierłaha kalinoŭca praciahvaje jaho spravu

Volha raskazvaje, što arhanizacyju «Saško» raspačynaŭ jaje baćka, Alaksandr Caruk, dla jakoha «Saško» było frantavym pazyŭnym. 

Alaksandr viarnuŭsia z vajny letam 2022-ha. Sutyknuŭsia i ź fizičnymi, i ź psichałahičnymi nastupstvami frontu. U mužčyny vyjavili razbureńnie tazaściohnavaha sustava, mocna baleła ściahno, a taksama, kaža Volha, u jaho byli prykmiety posttraŭmatyčnaha razładu.

Pa sabie i svaich sasłužyŭcach były vajar adčuvaŭ — patrebnaja dapamoha:

«Da jaho nieadnarazova pryjazdžali pabracimy z vajny, žyli ŭ jaho. Adzin ź ich, darečy, chacieŭ atrymać litoŭskuju vizu, ale jamu admovili. Baćka hutaryŭ ź imi i bačyŭ, jakaja im treba dapamoha. Pierš za ŭsio, havorka pra psichołaha, da jakoha varta było iści i jamu samomu.

I ŭ 2023-m baćka stvaryŭ našu arhanizacyju, a jašče da hetaha jon ładziŭ viečar pamiaci pa [zahinułym dabraachvotniku Paŭłu] «Vołatu». Usio ŭžo było aformlena, adzinaje, što spačatku arhanizacyja nazyvałasia Krait, heta paźniej ja pamianiała nazvu».

Byłym vajaram zvyčajna patrebna dapamoha ź psichałahičnaj padtrymkaj, lehalizacyjaj dy reabilitacyjaj. Šmat u kaho jość žonki i dzieci, jakich taksama treba padtrymać.

Pavialičyć

Sam Alaksandr Caruk pamior ad raku 13 krasavika 2024 hoda. Volha zhadvaje baćku jak vielmi adkrytaha, dobraha i tavaryskaha čałavieka:

«Kali jon pryjechaŭ z vajny i my jaho sustrakali na vilenskim aŭtavakzale, pryjšli nie tolki jaho siabry, ale i znajomyja, ź jakimi jon navat nie kamunikavaŭ ščylna. Ale pry hetym baćka byŭ vielmi ścipły, nikoli nie kazaŭ adkryta pra svaje prablemy. Kali ŭ jaho pytalisia, jak spravy, zaŭždy adkazvaŭ, što ŭsio dobra. 

Navat kali jamu pastavili ankałahičny dyjahnaz, jon imknuŭsia nikomu pra heta nie kazać, i ŭ mianie paźniej pytalisia ludzi, čamu ja im nie raskazvała pra jaho chvarobu. Adzinaje, što paśla apieracyi baćka adkryŭ zbor, tamu što nie moh pracavać, chacia pracavaŭ da apošniaha».

Dla Volhi historyja baćki — prykład taho, jakija składanaści mohuć napatkać vieterana ŭ mirnym žyćci:

«Dumaju, moj baćka nie vytrymlivaŭ psichałahičnaha ciažaru. U jaho było niešta nakštałt depresii, chacia jon i kazaŭ, što ŭsio dobra. Tak razumieju, jamu byŭ patrebny psichołah jašče tady, kali jon tolki pryjechaŭ z vajny, ale baćka zaŭždy kazaŭ, što psichołah jamu nie treba. Treba było danieści da jaho, što heta nie tak.

Ja hutaryła ź im, kab padtrymać, da jaho prychodzili siabry. Ale ja bačyła, što i jamu, i inšym vieteranam ciažka. Nie chavaju, što ŭ baćki byli i prablemy z ałkaholem, pra heta pisali ŭ presie. Usio heta isnuje, tamu treba nie zamoŭčvać takija prablemy i dapamahać ludziam, kab jany nie začynialisia ŭ sabie».

Volha — palituciakačka, jak i jaje baćka. Jana žyvie ŭ Litvie z dačkoj, sumiaščaje spravy arhanizacyi ź inšaj pracaj i navučańniem u Kovienskaj inžyniernaj kalehii.

Pa danych Volhi, u Litvie ciapier žyvie kala 40 biełarusaŭ, jakija pajechali vajavać suprać Rasii paśla pačatku poŭnamaštabnaj vajny. Heta i byłyja kalinoŭcy, i dobraachvotniki ź inšych padraździaleńniaŭ. Žančyna kaža, što joj važna praciahnuć spravu baćki pa dapamozie im. 

Pavialičyć

Žančyna raskazvaje: kali vieterany pryjazdžajuć z frontu, im patrebny čas, kab zvyknucca ź mirnym žyćciom. Treba pierastrojvacca, naładžvać pobyt i znosiny ź ludźmi, a ŭspaminy nakładvajuć na ŭsio heta adbitak. 

«Hramadstva ich nie nadta prymaje. I voś ty bačyš, što hety vieteran źniešnie adkryty da ŭsich, ale prychodzić dachaty i zamykajecca ŭ sabie. Usio heta nazapašvajecca jak śniežny kamiak, i nie ŭsie mohuć pražyć hetyja pačućci, niekatoryja skančvajuć žyćcio samahubstvam.

Dla mianie dobraachvotniki — heta hieroi, jakija pajechali vajavać za Biełaruś, bo razumiejuć, što na ŭkrainskim froncie naš vorah. A ludzi heta nie zaŭždy razumiejuć, nazyvajuć ich najmitami i vajakami. Tak što treba danosić hramadstvu, što vieterany — narmalnyja ludzi sa svaimi kłopatami, i jany zrabili vybar, jaki mahčymy nie dla kožnaha, dla hetaha vybaru treba mieć stryžań unutry», — razvažaje Volha.

Jana ŭspaminaje historyju vieterana, jaki tak i nie znajšoŭ sabie miesca za miežami frontu. Heta byŭ sasłužyviec jaje baćki, niemałady mužčyna — jamu było za 50 hadoŭ.

Toj čałaviek chacieŭ zvalniacca z armii, pierajazdžać u Litvu i pracavać tam, u Biełarusi jamu było b niebiaśpiečna. Vieteran padaŭsia na atrymańnie litoŭskaj vizy, bo nie zdoleŭ by pracavać u Litvie pa polskaj vizie. Pavodle słovaŭ Volhi, pasiarednickaja arhanizacyja admoviła jamu ŭ liście da litoŭskaha MZS, bo jon raniej pracavaŭ vartaŭnikom u dziaržaŭnaj ustanovie ŭ Biełarusi. Tamu toj niemałady čałaviek byŭ vymušany viartacca na front i vajavać dalej.

Ciapier na sajcie «Saško» adkrytyja dva hrašovyja zbory. Pieršy ź ich — zbor na padarunki dla 11 dziaciej vieteranaŭ, jakija žyvuć u Litvie. Zapłanavany biudžet u 1200 jeŭra: Volha kaža, što kali atrymajecca sabrać bolš, reštu pieradaduć na padarunki dzieciam vieteranaŭ u Polščy.

Taksama idzie zbor 3000 jeŭra na psichałahičnuju dapamohu žonkam i partniorkam vieteranaŭ:

«Im taksama składana budavać ź vieteranam adnosiny i sumiesnaje žyćcio. Jość šmat prablem u pobycie i va ŭzajemarazumieńni, uźnikajuć niazhody. Razumieješ, što treba pierš za ŭsio padtrymać jaho, a tabie chto dapamoža? Što rabić sa svaimi pieražyvańniami i jak heta ŭsio pražyć? I voś my ciapier žadajem dapamahčy šaści takim žančynam».

Vieterany — zvyčajnyja mirnyja ludzi, kaža Volha, jakim treba dapamahčy stać na nohi, i heta nie ŭ materyjalnym sensie, a paradaj ci spravaj. Mahčyma, treba ŭziać takoha čałavieka na pracu, vyrašyć jaho miedyčnyja pytańni, pakul jon nie lehalizavaŭsia. Volha z paplečnikami hatovaja ŭ hetym dapamahčy.

Paŭdzielničać u zborach «Saško» možna na sajcie arhanizacyi.

• 14
• 0
• 2
• 2
• 0
• 2
• 0
• 7