Ekanomika

«Siudy nie jeduć pa hrošy». Prahramist pra žyćcio, ceny i adukacyju ŭ Finlandyi

Alaksandr (imia źmienienaje pa žadanni prahramista) amal hod žyvie i pracuje ŭ Finlandyi. Kaža, hetaja kraina nie dla tych, čyja mara — zarabić hrošaj jak maha bolš, i nazyvaje jaje «vialikim sanatoryjem». Dev.by pahutaryŭ z im i pra sistemu adukacyi ŭ Finlandyi — bo dačka prahramista vučycca ŭ miascovaj škołcy, i ab pracoŭnych zvyčkach finaŭ. Abmierkavali taksama padatki i ceny. 

«Amal źziajučy Zachad, ale ź niejkimi rysami sacyjalizmu»

— Kali ŭ 2020 hodzie my dumali, kudy pajechać ź Biełarusi, to hladzieli ŭ bok Skandynavii, taksama razhladali i Finlandyju, bo 1,5 hadziny — i ty ŭ Miensku (tady jašče tak «było možna»). Da Rasii blizka — možna na ciahnik siesci dy zhaniać u Picier pa knižki.

A jašče vielmi važnaja akaličnaść — adukacyja. Našaj dačce 12 hod, u Biełarusi jana chadziła ŭ pryvatnuju škołku, i my šukali dla jaje dobruju adukacyjnuju sistemu. Siabroŭka, što pracuje nastaŭnicaj u Karei, paraiła nam Finlandyju, bo ŭ tym, što tyčycca škoły, finy daloka napieradzie. 

Nu i prosta chaciełasia pažyć u krainie z razvitym hramadstvam. A Finlandyja — amal źziajučy Zachad, ale ź niejkimi rysami sacyjalizmu kštałtu biespłatnaj miedycyny. 

Jašče tut paŭsiul užyvajecca anhielskaja mova — navat z čynoŭnikami možna vyrašyć luboje pytańnie pa-anhielsku, — i heta plus. Što jašče — klimat padobny da biełaruskaha, pryroda amal takaja ž. A jašče ŭ Finlandyi vielmi prosta atrymać dazvoł na žycharstva. 

My vyjazdžali ŭ 2021 hodzie. Spačatku ja pierabraŭsia ŭ Polšču — siamja zastałasia ŭ Minsku, kab dačka mahła skončyć navučalny hod. A potym 24 maja jany prylacieli da mianie ŭ Varšavu — litaralna apošnim samalotam.

Pakul ja byŭ adzin u Polščy, peŭny čas šukaŭ (i navat znajšoŭ) tam pracu, kab lehalizavacca. Ale maja kantora prydumała, jak mianie zacikavić — i zrabiła kontr-ofier.

— I čym možna było vas zacikavić?

— Voś jakraz pracaj u Finlandyi. Kampanija prapracavała varyjant, jak pieraviesci mianie ŭ svoj chielsinski ofis. 

— A ofis byŭ u toj čas?

Byŭ, ale u jaho inšaja śpiecyjalizacyja — tam byli ludzi, jakija pisali na C++ i mabiłkach. A zaraz užo i veb jość, i dyzajn, i šmat inšych kirunkaŭ.

Nu voś tak my pierabralisia ŭ Chielsinki. 

«VNŽ zrabili za 3 dni: padaŭsia ŭ paniadziełak, a ŭ čaćvier było hatovaje rašeńnie»

Ofis u Finlandyi nie vielmi vialiki (kala 50 čałaviek), tam niama adładžanaj sistemy rełakiejtu, tamu mnie dali hrašovy bonus — a ŭsio astatniaje «kali łaska sami»: šukajcie kvateru, zavodźcie rachunak u banku.

Darečy, ja nie skazaŭ pra VNŽ. Mnie zrabili jaho za 3 dni. Ja padaŭsia ŭ paniadziełak uviečary, a ŭ čaćvier, a čaćviortaj dnia ŭžo było hatovaje rašeńnie. Padača anłajn — dadaješ skany dakumientaŭ, zapaŭniaješ formy, potym treba schadzić u pasolstva pakazać aryhinały dy palčyki adbić. Taksama treba zapłacić zbor, jon dastatkova vialiki — 450 jeŭra z čałavieka.

Z usiaho pracesu rełakacyi samaje ciažkaje było — atrymać rachunak u banku, heta akazałasia vielmi marudna — ad 3 da 6 tydniaŭ.

Śpiarša treba było zarehistravacca ŭ mahistracie (u nas by nazyvałasia «prapiska»), a padčas pandemii tam byŭ elektronny zapis — ty zapisvaješsia, paśla čakaješ kala tydnia. Zatym idzieš u palicyju, i jana tydzień ci dva robić tabie elektronnuju kartku — ID. Nu i tolki potym ty možaš pajsci ŭ bank i padłučycca da «ličbavaj dziaržavy». Bank taksama marudziŭ, bo było leta, usie ŭ adpačynkach… Nu, vy razumiejecie. 

Na 1,5 miesiacy my źniali maleńkuju kvaterku na AirBnB u rajonie, dzie zbiralisia šukać žytło na doŭhi termin. Dzieści praz dva tydni pošukaŭ znajšli. Łendłord navat pačakaŭ niejki čas, kali ŭ nas budzie hatovy rachunak u banku, bieź jakoha nie pakinuć zakład. 

Kali paraŭnoŭvać z Polščaj, ŭ Finlandyi kvatery darahija. Žytło kštałtu biełaruskaj trochpakajoŭki — 1200—1400 jeŭra. Dom u pryharadzie — kala 90 «kvadrataŭ» z haražom — možna źniać dzieści za 1500. Tut čym dalej ad centra, tym tańniej. Ale my svoj rajon abirali pa pryncypie: bolš škoł z profilnymi kłasami.

«Baćkoŭ adsoŭvajuć u bok — nie treba vučycca razam ź dziećmi» 

Uładkavać dačku ŭ škołu było nieprablematyčna. Ja napisaŭ list ŭ haradskuju słužbu pa adukacyi. I mnie adkazali praź dzień: akiej, voś hetkaja škoła z intehracyjnaj kłasaj — prychodźcie ŭ paniadziełak. 

Heta nie najbližejšaja da nas škołka — dačce treba jechať niedzie 10 chvilinaŭ na aŭtobusie, ale dla jaje heta nie prablema, jana vielmi chutka asvoiłasia jezdzić. Darečy kvitki na aŭtobus dla dziaciej u Chielsinki — biaspłatnyja: horad daje śpiecyjalnyja kartki dla prajezdu ŭ škołu i nazad dachaty.

Adukacyja ŭ škole viadziecca pa-finsku. Ale ŭ adaptacyjnym kłasie, dzie sabranyja dzieci z usiaho śvietu, navučajuć pa-anhlijsku. Naša dačka vučyłasia ŭ pryvatnaj škole, tamu jana razumieje anhlijskuju movu i moža svabodna na joj razmaŭlać. 

Cikava, što baćkoŭ u Finlandyi adrazu adsoŭvajuć u bok — nie treba vučycca razam ź dziećmi, jany pavinny chatniaje zadańnie rabić sami. U biełaruskaj škole, zdajecca, bolš kantrolu, i nastaŭniki bolš čakajuć ad baćkoŭ. Što jašče dadać — adukacyja ŭ Finlandyi całkam biaspłatnaja: ty tolki spartovyja štany dy abutak nabyvaješ, a ŭsio astatnieje daje škoła. 

Biełaruskaja škoła i finskaja iduć pa schodnych prahramach. Ale tut realnaja nahruzka pačynajecca tolki ź siomaha kłasa, a da šostaha — pačatkovaja škoła. Maja dačka pavinna była pajsci ŭ šosty kłas, ale pajšła znoŭ u piaty, bo ŭ šostym kłasie treba vučyć šviedskuju movu, a vyvučać šviedskuju adnačasova z finskaj movaj vielmi niaprosta. 

Adaptavałasia dačka lohka — z-za anhielskaj movy ŭ asnoŭnym.

Tut dzieci šmat pracujuć z kampjutaram, ale im zabaroniena karystacca mabilnymi telefonami, pakul jany ŭ škole.

U ich jość vialikija pierapynki pa paŭhadziny — i tady jany iduć hulać na vulicu, pryčym i ŭ doždž, i ŭ śnieh. Taksama ž u ich jość zaniatki ŭ parku ci ŭ lesie — im raspaviadajuć pra rasliny i žyvioł. A ŭ vierasni jany chadzili zbirali čarnicy.

«Pa-anhlijsku možna damovicca navat z hruzčykami ci santechnikam»

Što mianie paradavała ŭ Finlandyi — pryroda. Jana padobnaja da biełaruskaj: sasnovyja bary, čarničnik paŭsiul, ale hety sasnova-mochavy piejzaž dapaŭniajecca skałami-kamianiami — i vyhladaje vielmi pryhoža, amal kazačna.

Što zdziviła — heta kolkaść ramontu, jaki robiać finy. Letam usio pierakryvajuć — i davaj-davaj mianiać. Pry hetym jany robiać heta chutka: uvieś čas niešta pryvoziać-uvoziać, šaś-šaś, adna technika źmianiaje druhuju — i prahres vidavočny. 

Ad čaho jašče pryjemnyja ŭražanni — ad taho, što pa-anhielsku možna damovicca nie tolki z dyrektaram škoły, ale navat z hruzčykami ci santechnikam. A kali ty telefanuješ u niejkija słužby, i tam pačynajuć razmovu pa-finsku, to praz chvilinu-druhuju surazmoŭca biez prablem pierachodzić na anhielskuju movu. Ja sustrakaŭ tut biełarusaŭ z dyjaspary, jany kazali, što tut možna žyć 8 hod — i tak i nie vyvučyć finskuju movu, bo patreby niama.

Nam skazali, što z-za pandemii my sustreniemsia z nastaŭnicaj na placoŭcy kala škoły. My pryjšli tudy. I da nas padyšoŭ dziadziečka ŭ hadach, ale ŭ spartovych šortach. Heta akazaŭsia dyrektar, što było niezvyčajna paśla biełaruskaj škoły.

Kab uładkavać dzicia ŭ škołu, ty zapaŭniaješ ankietu — vielmi prostuju: imia adnaho z baćkoŭ, telefon, piersanalny numar i adresu, — i ŭsio. Anijakich bolš daviedak ci asabistych spraŭ nie spatrebiłasia.

Z dyrektaram my bolš nie kamunikavali naŭprost — tolki anłajn. U škoły jość płatforma — i tam ty pišaš, što dzicio zachvareła ci nie pryjdzie pa niejkaj inšaj pryčynie. A nastaŭnik moža dasłać tabie adznaki i niejkija paviedamlenni. 

Jość niešta, što nahadvaje baćkoŭski schod: ty prychodziš razam z dačkoj ci synam, i tabie raspaviadajuć, jak jana ci jon daje rady. Hałoŭnaje ŭ hetaj sustrečy — što dzicia pavinna pastavić pierad saboj dźvie-try mety, jakich asabista choča dasiahnuć padčas navučańnia ŭ škole ŭ hetym hodzie. Plus niejkija mety stavić nastaŭnik. 

«U Miensku zamaŭlali hatovuju ježu, chadzili ŭ kaviarni — tut hatujem sami»

Ci darahoje žyćcio u Finlandyi — tak, darahoje. Uvohule z-za taho, što tut sacyjalizm, ludziam płaciać dastojny zarobak — navat hruzčyki zarablajuć kala 2,5 tysiač jeŭra, a to i bolš. My zvyklisia da taho, što takaja praca vielmi tannaja, ale tut hadzina pracy budzie kaštavać da 100 jeŭra: my zamaŭlali meblu ŭ Ikea i pierakanalisia ŭ hetym na svaim vopycie. 

Ježa taksama darahaja. Tut jość bufiety: u horadzie možna pajesci na 10—14 jeŭra, na ŭskrainie — i na 8 mahčyma. Ale heta vielmi prostaja ježa — sałat, niejkija mitboły dy piure ci buterbrody i sup. Piva ŭ kaviarni kaštuje 8—11 jeŭra, kava — 4—7 jeŭra i buterbrod ad 7 da 10.

Na traich tolki na ježu za miesiac patrebna kala 900 jeŭra. Možna tańniej: adzin moj tavaryš žyvie nie ŭ horadzie, a za horadam, dyk voś jon kaža, što ŭkładvajecca ŭ 600. 

U Minsku my zamaŭlali hatovuju ježu, taksama chadzili ŭ kaviarni — tut hatujem sami. Ale pryčyna nie tolki ŭ ekanomii. Mnie, naprykład, nie padabajecca smak tutejšaj kavy — ja mahu lepš zrabić.

Kava i buterbrod ci pirožnaje kaštuje kala 12—16 jeŭra, a na traich — bolš za 35. I ty dumaješ: možna i doma zrabić buterbrod — jon budzie taki samy.

Tut my hatujem smačniej, čym u Biełarusi, bo harodnina ŭ kramach dastatkova śviežaja, sadavina, jahady jość kruhły hod. Pa finskich cenach jany nie vyhladajuć takimi ŭžo darahimi. A bulba, kapusta, morkva naohuł kaštujuć, jak u Biełarusi. Sałaty tut smačnyja, masła i syry. 

Nie impierskaja raskoša, a scipłaść dy rozum: usio dla ludziej

Naša kamanda moža pracavać doma — niekatoryja našyja supracoŭniki žyvuć u inšych haradach i naviedvajuć Chielsinki tolki časam. Ale mnie bolš daspadoby praca ŭ ofisie. My žyviem niedaloka ad stancyi — treba krychu prajsci praź les. Ciahniki chodziać kožnyja 10 chvilin i davoziać da centra za 12 chvilin. Tamu paŭhadziny — i ty na pracy. A na rovary ja dabirajusia za 45 chvilin.

U nas u kamandzie ludi litaralna z usiaho śvietu, ź Biełarusi — užo 6 čałaviek. Heta niašmat.

U Finlandyju ž nie jeduć «pa hrošy» — tut vialikija padatki (u mianie, naprykład, — kala 40%), na šyrokuju nohu, jak u Biełarusi, nie pažyvieš. Kali ŭ Miensku mnohija maje znajomyja amal nie hatavali doma i vandravali šmat — i amal nie hladzieli, kolki traciać — to tut treba ličyć hrošy i navat u čymści ŭciskacca. 

Nu i klimat tut nie dla kožnaha, niekatoryja kažuć: pahany. Nadvorje ŭ Finlandyi amal jak u Biełarusi, uzimku tut dźmuć viatry — i choład adčuvajecca navat bolš mocna. A jašče ciemra, sonca značna mienš, čym u Miensku. 

Treba niejkuju pryčynu mieć, kab abrać Finlandyju dla rełakacyi. Zatoje čym jana padkuplaje — svaim padabienstvam da sanatoryi: tut les, łavački stajać, ludzi biehajuć, mora — možna pryjsci da jaho i hladzieć. I ŭ architektury — nie impierskaja raskoša, a scipłaść dy rozum: usio dla ludziej, jak kažuć. 

Darečy, što dapamahaje — saŭna, u nas jość svaja ŭ kvatery. I tut jość publičnyja saŭny ŭ basiejnach. I darečy, basiejny tut vielmi tannyja — 5 jeŭra kaštujuć 2 hadziny: z saŭnaj, džakuzi… 

Ty idzieš hulać — prychodziš i załaziš u saunu, hreješsia, i tabie robicca tak dobra. Tut ja navat zrabiŭsia amataram saŭny, pačaŭ płavać u chałodnym zimovym mory paśla saŭny i prymać ledziany duš. Paśla hetaha ŭ ciabie lepšaje nastroj na tydzień.

— A saŭna ŭ kvatery ŭ vas zamiest vanny?

— Tak, u Finlandyi niedzie z 90-ch pačali prybirać vanny padčas ramontaŭ. I viedajecie, mnie hetaha vielmi brakuje — ja lublu palažać u vańnie, pačytać.

— Ci pryniata ŭ Finlandyi aviertajmić i pierapracoŭvać?

— Nie, nie pryniata. Finy zadajuć ton: jany źjaŭlajucca na pracy niedzie u 8:30, na abied nie iduć ci źbiehajuć u kramu — i chucieńka nazad ź ježaj, kab pajesci i znoŭku pracavać. U smoł-tokach jany nie ŭdzielničajuć, pracujuć, amal nie adryvajučysia. A čaćviortaj sychodziać. Kali ŭ ich uviečary sazvon z Amierykaj, jany syduć u 15.00. 

— Vam daviałosia pavandravać pa Finlandyi?

— Nie vielmi aktyŭna, bo epidemija ž była — usio było začynienaje. My źjezdzili ŭ Porvoo, u Turku, taksama ŭ nacyjanalny park Nuuksio i na vostraŭ Suomienlina.

Kamientary

 
Naciskańnie knopki «Dadać kamientar» aznačaje zhodu z rekamiendacyjami pa abmierkavańni.

Ciapier čytajuć

Palicyja Dubaja: 20-hadovaja madel z Ukrainy ŭpała z vyšyni na budoŭli14

Palicyja Dubaja: 20-hadovaja madel z Ukrainy ŭpała z vyšyni na budoŭli

Usie naviny →
Usie naviny

Nieviadomyja apahanili statuju Uejna Hrecki ŭ Edmantanie3

Tramp skasoŭvaje pravavy status 530 tysiač kubincaŭ, haicianaŭ, nikarahuancaŭ i vieniesuelcaŭ2

Dzie lažyć vykupleny Statut VKŁ? Pavieł Macukievič — pra toje, što biełarusy musiać sabie viarnuć6

Pahražajuć za Dzień Voli? Voś što treba rabić45

Tramp zajaviŭ pra stvareńnie amierykanskaha źniščalnika novaha pakaleńnia8

Staŭ viadomy žorstki prysud, vyniesieny žycharu Homiela za «zdradu dziaržavie»1

Kietony: što za rečyvy, jakija spyniajuć stareńnie mozhu i dapamahajuć schudnieć?1

Tramp raskazaŭ pra pieramovy pa «padziele terytoryj» Ukrainy24

Pamior znakamity kadebist-pierabiežčyk Aleh Hardzijeŭski10

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Palicyja Dubaja: 20-hadovaja madel z Ukrainy ŭpała z vyšyni na budoŭli14

Palicyja Dubaja: 20-hadovaja madel z Ukrainy ŭpała z vyšyni na budoŭli

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić