«Sapraŭdnyja dakumienty, ale inšaha čałavieka». 14 čałaviek trapili ŭ turmy z-za ahienta. Voś jak jon pranik u «Rabočy ruch»
Pradstaŭnik «Rabočaha ruchu» raskazaŭ «Našaj Nivie», jak davierlivaść pry naładžvańni kantaktaŭ na pačatkovym etapie dziejnaści pryviała da pravału. I jak heta vymusiła źmianić «pratakoły biaśpieki».
Rabočy ruch stvorany rabočymi z roznych pradpryjemstvaŭ Biełarusi. Heta adna sa struktur, narodžanych 2020 hodam, rucham za svabodnyja vybary i adnaŭleńnie zakonnaści. Rabočyja pryjšli da vysnovy, što tolki masavymi zabastoŭkami možna dabicca vykanańnia patrabavańniaŭ narodu, sami saboju zakliki i demanstracyi nie pracujuć.
Dla ŭładaŭ Biełarusi stačka — heta tabu. U krainach Jeŭropy štohod zdarajucca tysiačy strajkaŭ, časam kab dabicca pavyšeńnia zarobkaŭ, časam z sacyjalnymi ci palityčnymi patrabavańniami — inšy raz paśpiachovych, inšy raz nie. U Biełarusi ž za sprobu arhanizacyi zabastoŭki ludzi traplajuć za kraty.
U 2020-m hučnyja mitynhi prajšli na mnohich pradpryjemstvach, šmat dzie, u tym liku na «Biełaruśkalii», utvarylisia strajkamy.
Razhublenyja ad masavaści pratestaŭ ułady spačatku aściarožničali, bajučysia spravakavać vybuch narodnaha hnievu. Rabočyja aktyvisty mierkavali, što tak budzie zaŭsiody i što jany zmohuć pravodzić dziejnaść choć z ryzykaj dla siabie, ale prynamsi adnosna adkryta.
Viasnoju 2021 hoda «Rabočy ruch» šukaŭ aktyvistaŭ na pradpryjemstvach Homielskaj vobłaści — chacieli naładzić suviazi ź ludźmi, jakija pracujuć na bujnych pradpryjemstvach rehijona.
«U nas u kamandzie byŭ čałaviek, jaki padtrymlivaŭ adnosiny z administratarami čataŭ «Kraina dla žyćcia» i sietki čataŭ «97%». My kinuli zaklik pa adminach čataŭ, maŭlaŭ, šukajem aktyvistaŭ. I adna administratarka adhuknułasia. Jaje zvali Taćciana Kurylina, — zhadvaje pradstaŭnik Rabočaha ruchu.
Hetaja Kurylina pieradała nam kantakt čałavieka. Raskazała, što jon pravierany, što aktyvist. Kazała, što jon raniej raznosiŭ i rasklejvaŭ ulotki».
Toj «nadziejny čałaviek ad Kurylinaj» pradastaviŭ dokazy — propusk na «Homsielmaš» sa svaim fota, proźviščam i pasadaj.
Zhodna z dakumientam, chłopca zvali Jaŭhien Bohuš, pracavaŭ jon nibyta inśpiektaram pa achovie pracy na «Homsielmašy». Pradstaŭniki «Rabočaha ruchu» ŭdakładnili infarmacyju ŭ ludziej z «Homsielmaša», im pieradali, što sapraŭdy jość taki Jaŭhien Bohuš, maŭlaŭ, narmalny chłopiec. Na tym pravierka i skončyłasia.
I niedzie z maja-červienia 2021 hoda Bohuša pacichu pačali pryciahvać da abmierkavańniaŭ.
«Ën kantaktavaŭ z nami, navat pieradavaŭ niejkuju infarmacyju. Jaje praviarali — heta byli praŭdzivyja źviestki.
Bohuš nie mieŭ dostupu da niejkich unutranych baz ci pracesaŭ. Ale prysutničaŭ na sazvonach. Praz heta viedaŭ u tvar niekatorych našych ludziej, u tym liku i tych, chto jašče zastavaŭsia ŭ Biełarusi, — kažuć u «Rabočym ruchu». — Jak paśla nam stała viadoma, sazvony Bohuš zapisvaŭ».
Uvosieni 2021 hoda Siarhiej Dyleŭski razam ź lidarami «Chartyi-97» Andrejem Sańnikavym, Natallaj Radzinaj i palitołaham Dźmitryjem Bałkuncom abvieściŭ tak zvany «Usiebiełaruski strajk».
I ŭ hety momant siłaviki pačali prychodzić pa ludziej, jakija byli źviazanyja z «Rabočym rucham».
«Za niekalki dzion da taho, jak našych pačali chapać, z boku taho Jaŭhiena Bohuša raptam pačałasia niejkaja niezdarovaja aktyŭnaść. Jon pačaŭ kazać pra žadańnie sustrecca ź jak maha bolšaj kolkaściu aktyvistaŭ. Vielmi aktyŭna ŭklučyŭsia ŭ pracu, raskazaŭ, što ŭ jaho jakraz kamandziroŭka ŭ Minsk i jon moh by dapamahčy ź listoŭkami, sustrecca z raspaŭsiudnikami…
Heta na jaho było niepadobna. Taki byŭ ścipły chłopiec — a tut raptam takaja aktyŭnaść.
Tady my źviarnulisia da «Kibierpartyzanaŭ». Bohuša «prabili» — i akazałasia, što jon zusim nie toj, za kaho siabie vydaje, — raskazvaje pradstaŭnik «Rabočaha ruchu». — Akazałasia, sapraŭdnaje imia chłopca — Alaksiej Hruzinaŭ. Jamu 23 hady, i ni na jakim «Homsielmašy» jon nie pracuje.
Pry hetym propusk u jaho byŭ aryhinalny, sa źviestkami sapraŭdnaha rabotnika — ale z zamienienaj fotkaj. To-bok, inśpiektar pa achovie biaśpieki Jaŭhien Bohuš sapraŭdy isnavaŭ i pracavaŭ na «Homsielmašy», ale vyhladaŭ nie tak i z nami nie źviazaŭsia.
A rekamiendavany Kurylinaj čałaviek z propuskam «Homsielmaša» — Hruzinaŭ Loša, ahient KDB, miarkujem».
Uvosieni 2021 hoda ŭ Biełarusi było piaciora pradstaŭnikoŭ «Rabočaha ruchu», jašče adzin čałaviek — u Rasii. Niekatorych zatrymali, niekatoryja zmahli pakinuć krainu. Chłopca, jaki byŭ u Rasii, zatrymlivała FSB.
Zatrymlivali šmat narodu, mnohija navat nie mieli nijakaha dačynieńnia da «Rabočaha ruchu», niekatorych paśla adpuścili.
Usiaho ŭ turmy papała i było dałučana da spravy «Rabočaha ruchu» 14 čałaviek. Častku ź ich utrymlivali va ŭmovach, pryroŭnienych da katavańniaŭ. Piaciarych paźniej vypuścili pad padpiski ci pad zakład (usich vypuskali pa-roznamu). Z troch čałaviek ź piaci źniali abvinavačvańni. Astatnija siadziać.
Tut treba spynicca na asobie spadaryni Kurylinaj. Jana była administratarkaj čataŭ «97%», nazvanych tak pa miemie 2020 hoda — tady ŭ internet-apytankach Alaksandr Łukašenka paśladoŭna nabiraŭ tolki 3% hałasoŭ.
Kurylina doŭhi čas znachodziłasia za miažoj.
U studzieni 2022 hoda biełaruskija siłaviki ŭzłamali šerah čataŭ «97%». A ŭ lutym Kurylina «ŭspłyła» na biełaruskim telebačańni ŭ prahramie prapahandystki Ksienii Lebiedzievaj.
Akazałasia, što Kurylina ŭžo znachodzicca ŭ Biełarusi.
Na TB, stomlenaja, jana kazała, što čaty nie majuć sensu, ale kantralujucca polskimi śpiecsłužbami, zajaŭlała pra ščylnyja kantakty z «Bajpołam», raskazvała niuansy svajoj pracy.
Lebiedzieva śćviardžała, što Kurylina adna z tych, chto paśla vyjezdu za miažu vyrašyŭ pierahledzieć svaje pohlady i viarnucca ŭ Biełaruś, kab «zahładzić vinu» dobraachvotnym pryznańniem, ale pasłužny śpis Lebiedzievaj nie schilaje da davieru joj.
Pa infarmacyi «Bajpoł» usio było zusim nie tak.
«Taćcianu Kurylinu «raźviali» biełaruskija śpiecsłužby. Hetuju žančynu spakusiŭ małady čałaviek i paprasiŭ viarnucca da jaho ŭ Biełaruś, abiacaŭ vyrašyć usie pytańni. Jana viarnułasia, ale heta akazałasia śpiecapieracyjaj KDB. I žančyna stała «ŭsich źlivać», — kaža pradstaŭnik «Bajpoła».
«Ale na toj momant, u 2021 hodzie, u nas jašče nie było suviazi z «Kibierpartyzanami», nie było vyraznaj schiemy vieryfikacyi ludziej, — pryznaje surazmoŭca z «Rabočaha ruchu». — I my pavieryli Kurylinaj, što sapraŭdy, taki čałaviek isnuje.
Niedakładnyja pravierki ludziej — heta była nieachajnaść z našaha boku, biezumoŭna. Paśla hetaha my stali luboha čałavieka «prabivać» z dapamohaj «Kibierpartyzanaŭ» i «Bajpoła».
«Dalejšy los Hruzinava nam nieviadomy. Ale my ŭpeŭnienyja, što jon pracuje na KDB», — dadaje jon.
Ciapier śpiecsłužby aktyŭna pracujuć nad viarboŭkaj studentaŭ, kaža čałaviek z «Rabočaha ruchu». «Studenty ŭraźlivy płast», — tłumačyć jon.
«I ŭžo byli sproby ŭkaranić da nas takich studentaŭ, ale my vyjaŭlali, što jany pracujuć pa mietadyčkach», — skazaŭ «Našaj Nivie» rabočy.
Dzieviaci aktyvistam «Rabočaha ruchu», jakija zastajucca ŭ SIZA, pahražaje da 15 hadoŭ źniavoleńnia. Ich abvinavačvajuć pa artykułach ab dziaržaŭnaj zdradzie i stvareńni ekstremisckaha farmavańnia.
«Rabočy ruch» byŭ pieršym pryznany «ekstremisckim farmavańniem». Heta zdaryłasia rašeńniem Kamiteta dziaržaŭnaj biaśpieki ŭ kastryčniku 2021 hoda. Ciapier jon dziejničaje va ŭmovach absalutnaha padpolla. «Naša zadača — abjadnać pracoŭnych i kaardynavać dziejańni», — kaža jaho ŭdzielnik.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary