«Źbiraŭsia ažanicca ŭ Charkavie». Były vykładčyk BDU i ajcišnik Jarasłaŭ Kot — pra hrošy ŭ IT, videahulni pra AMAP i situacyju na jurfaku
«Mnohija biełaruskija raspracoŭščyki nie vypuskajuć hatovyja hulni ŭ metach biaśpieki. U adnoj ź ich, naprykład, treba ŭciakać ad AMAPa», — dzielicca ajcišnik i były vykładčyk jurfaka BDU Jarasłaŭ Kot. Kaliści jaho, vykładčyka jurydyčnaj etyki, pasadzili za niecenzurnuju łajanku. Ź lutaha 2021-ha jon žyvie ŭ Varšavie, kudy pierajechaŭ razam ź niaviestaj paśla sutak. Pracuje kansultantam pa stvareńni hiejm-studyj. Jon raskazaŭ «Našaj Nivie», jak realizavaŭ siabie, dzie adny z najlepšych umoŭ dla IT, kolki hrošaj treba, kab adkryć svaju hulniavuju studyju i što ciapier adbyvajecca na jurfaku BDU.
Jarasłaŭ Kot. Fota: Ivan Mishchuk
«Na fakultecie zarobak byŭ kala 120 dalaraŭ u miesiac. A ŭ Jeŭropie vykładańnie, akazvajecca, prybytkovaja sprava»
Polšču Jarasłaŭ abraŭ nie vypadkova. Z usich navakolnych krain polskaja supolnaść raspracoŭščykaŭ prajaviła najbolšuju zacikaŭlenaść u pracy ź im.
«Ja ž byŭ rehijanalnym kaardynataram pa Uschodniaj Jeŭropie i Azii Mižnarodnaj asacyjacyi raspracoŭnikaŭ hulniaŭ, polskaja supolnaść užo mianie viedała, — kaža jon. — Heta zrabiła ŭsio krychu praściej. Spačatku studyja 11 Bit navat dała mnie žytło, a Fundacja Indie Games Polska (najbujniejšaja i najstarejšaja supolnaść raspracoŭščykaŭ hulniaŭ u Polščy) zaprasiła stać suarhanizataram aŭtarytetnaj Game Industry Conference i arhanizavała dla mianie miedycynskuju strachoŭku. Heta vielmi mocna dapamahło adnavić zdaroŭje paśla turmy i sfakusavacca na pošuku pracy.
Taksama maje dzieci zastalisia ŭ Biełarusi z byłoj žonkaj, tamu, žyvučy pa susiedstvie, da ich bližej i bolš šancaŭ sustrecca. Z usich susiedziaŭ Polšča maje samuju raźvituju ekanomiku, zakony, jakija pracujuć, i kamfortnuju dla mianie kulturu. Ab vybary nie škaduju, chacia pry inšych abstavinach pierajechali b dalej».
Ciapier Jarasłaŭ imkniecca dapamahać tym, chto akazaŭsia ŭ takoj ža situacyi, jak niekali jon.
«U ramkach BelGameDev dapamahajem raspracoŭščykam hulniaŭ, u ABBA dapamahajem pradprymalnikam, jakija pierajechali ŭ roznyja krainy śvietu. Navat voś anansavali biznes-premiju dla biełarusaŭ na čužynie Free Belarus Business Award. Spadziajusia, što zaraz atrymajecca toj ža šlach, što prajšoŭ ja, zrabić lahčejšym dla inšych», — raskazvaje jon.
Na momant aryštu Jarasłaŭ byŭ partnioram i saŭładalnikam jurydyčnaj firmy Business Advisiers.
U Polščy ŭ mužčyny atrymałasia realizavacca i jak jurystu.
«Uličvajučy, nakolki składana jurystam mianiać krainu, ja dumaŭ, što realizavać siabie ŭ hetym napramku nie zmahu, — pryznajecca jon. — Tym nie mienš mianie zaprasili na kansultacyju ŭ jurydyčnuju firmu ŭ śfiery IT. Zatym prapanavali pastajannuju pasadu. Ciapier adno z maich miescaŭ pracy — Cousel Of u Rymarz Zdrot Maruta Law Firm.
Darečy, heta adzinaja ŭ Polščy jurydyčnaja firma, jakaja maje asobny profilny adździeł pa videa-hulniach i zabavach.
Naohuł uzrovień jurydyčnaha biznesu ŭ Polščy našmat vyšejšy za naš. I patrabavańni da jurystaŭ taksama, atestacyja bolš składanaja. Vyhadna mieć vuzkuju śpiecyjalizacyju, ale być u joj lepšym».
Taksama Jarasłaŭ praciahnuŭ vykładać. Ciapier jon dystancyjna viadzie zaniatki ŭ mahistrantaŭ u Talinskim univiersitecie. Akramia taho, Jarasłaŭ atrymaŭ polskuju navukovuju premiju ad NAWA. Jana dała jamu mahčymaść papracavać daśledčykam va Univiersitecie imia Kazimira Vialikaha ŭ Bydhaščy.
«Vykładańnie mianie ŭvohule spačatku ratavała bolš za ŭsio, — uspaminaje jon. — U Biełarusi praca va ŭniviersitecie i navukovaja dziejnaść dla mianie byli, chutčej, samaraźvićciom i spadčynaj, bo maje baćka i maci taksama vykładali.
Za maje amal 20 hadoŭ na fakultecie zarobak byŭ kala 120 dalaraŭ u miesiac. A ŭ Jeŭropie vykładańnie, akazvajecca, prybytkovaja sprava. Spačatku tolki za košt hetaha i vyžyvaŭ. Zaprašali ŭ roznyja cikavyja miescy (dziakuj vializny kaleham i siabram, jakija rekamiendavali mianie), ale z-za niemahčymaści pierajechać z Polščy abraŭ dystancyjny varyjant vykładańnia».
U Jarasłava ŭ tym liku było šmat prajektaŭ u Kijevie, Adesie i inšych ukrainskich haradach.
Viasnoj 2022-ha mužčyna źbiraŭsia ažanicca sa svajoj niaviestaj u Charkavie.
«Pa baćku ja ŭkrainiec i častku svajho žyćcia pravioŭ va Ukrainie, — kaža Jarasłaŭ. — Vajna žachlivaja, ale dla mianie jana pačałasia jašče ŭ 2014-m, kali źjaviŭsia naš ź siabrami prajekt KamBat (prahramna-aparatny kompleks raźviedki. — NN) i staŭ prymianiacca USU. My ciapier pracujem taksama nad prajektam, budziem rady luboj sponsarskaj dapamozie i padtrymcy».
«Kab adkryć svaju hulniavuju studyju, treba 5—10 tysiač dalaraŭ»
Šmat znajomych ajcišnikaŭ Jarasłava źjechała ź Biełarusi za apošni hod.
«A tyja, chto nie źjechaŭ, źbirajucca, šukajuć sposab. Heta zrabić zaraz niaprosta — vializnyja čerhi ŭ pasolstva. Kažuć, što treba źjazdžać, bo niama inviestycyj. U bolšaści partniory byli zachodnija. Ciapier jany rabić pieravody ŭ Biełaruś nie mohuć, a mnohija prosta admaŭlajucca pracavać razam. Niekatorych raspracoŭščykaŭ, jakija ŭ Biełarusi, ja ŭładkoŭvaŭ u polskija kampanii, im navat zarobak nie mahli zapłacić, bo pracujuć sankcyi.
Navat tyja, chto raniej kazaŭ, što zastalisia dziela dziaciej, zaraz źjazdžajuć», — kaža jon.
U Polščy ceny na žyćcio značna nižejšyja, čym u inšych krainach Jeŭrasajuza, zaŭvažaje Kot. Tamu mnohija raspracoŭščyki videahulniaŭ z zadavalnieńniem tudy pierajazdžajuć i adkryvajuć svaje hulniavyja studyi, u jakija nabirajuć supracoŭnikaŭ, kab stvaryć toj ci inšy ličbavy prajekt.
«Na tym ža Kipry žyćcio darahoje, i ŭ razy, adpaviedna, uzrastajuć finansavyja patrabavańni supracoŭnika.
Tut vielmi raźvitaja hulniavaja industryja, u Polščy bolš za tryccać VNU, jakija rychtujuć raspracoŭščykaŭ hulniaŭ.
Dla maładych studyj lohka znajści finansavańnie z-za taho, što tut samaja bujnaja birža kaštoŭnych papier pa hety bok ad Bierlina. Ździełki prachodziać na miljardy. U hulniu inviestujuć, praz paŭhoda akcyi vykidvajuć na rynak kaštoŭnych papier i ŭ dziesiać razoŭ pavialičvajuć prybytak. Hałoŭnaje — zrabić cikavuju raspracoŭku».
Śpiecyjalnaść dramaturha (heta pieršaja adukacyja Jarasłava) dapamahła Kotu ŭvajści ŭ IT: jon pačynaŭ z taho, što pisaŭ siužety dla kampjutarnych hulniaŭ.
Jarasłaŭ płanuje adkryvać u Varšavie svaju hulniavuju studyju. Pa jaho słovach, cana pytańnia — 5—10 tysiač dalaraŭ.
Pakul ža Jarasłaŭ zarehistravaŭsia jak kansultant pa adkryćci takich studyj.
«Tut bolš hrošaj pojdzie na arendu pamiaškańnia. Ale ŭ kožnym paviecie, vajavodstvie Polščy ŭsio pa-roznamu. Možna znajści lhotnyja inkubatary, technaparki, jakija pamianšajuć vydatki i navat padatki. Tak jak tut dastatkova decentralizavanaje municypalnaje kiravańnie, to kožny rehijon zmahajecca za toje, kab pryciahnuć da siabie raspracoŭščykaŭ.
Čamu 5—10 tysiač dalaraŭ, tamu što suma zaležyć jašče ad taho, kolki ludziej u studyi budzie pracavać i jak damoviciesia pa zarobku», — raskazvaje jon.
Pa słovach Jarasłava, jość peŭnyja niepryjemnaści, ź jakimi možna sutyknucca pry adkryćci hulniavoj studyi ŭ Jeŭrasajuzie.
«Našy raspracoŭščyki nie pryvykli być častkaj supolnaści i nie źviartajucca da Nacyjanalnaj asacyjacyi raspracoŭščykaŭ hulniaŭ abo ŭ Jeŭrapiejskuju fiederacyju raspracoŭščykaŭ hulniaŭ. Jany mohuć prakansultavać u ekasistemie industryi, parekamiendavać nieabchodnyja servisy, raskazać ab dadatkovych ilhotach i mahčymaściach.
Časta studyi źviartajucca da biełaruskich jurydyčnych firmaŭ ci ich nibyta «padraździaleńniaŭ», a heta vialikaja pamyłka. Ceny na pasłuhi ŭ Biełarusi zavyšanyja, a kampietencyi, jak i adpaviednyja dazvoły na jurydyčnuju dziejnaść u jeŭrapiejskich krainach adsutničajuć. Tak, za rehistracyju kampanii ŭ Polščy prosiać ažno 1000 dalaraŭ, kali navat lepšyja firmy biaruć za heta kala 2000 złotych (kala 450 dalaraŭ)», — raskazvaje jon.
Jarasłaŭ Kot praciahvaje supracoŭničać sa znakamitymi stvaralnikami videahulniaŭ: Devidam Miulicham, aŭtaram Heroes of Might and Magic 3, Alaksiejem Sycianavym, hiejm-dyzajnieram Stalker: Shadow of Chernobyl, z Danielem Vavra, znakamitym pa hulni Mafia.
U budučyni Jarasłaŭ płanuje vydać svaju videahulniu.
«Užo abmiarkoŭvali heta z raspracoŭščykami. Ale jany nie ŭsie vyjechali ź Biełarusi. Imiony ž ich pry vypusku hulni možna budzie lohka znajści, jany bajacca. Musić, jak-niebudź źbiaromsia i niešta stvorym, mahčyma, pad psieŭdanimami.
Mnohija pakazvali ŭžo raspracavanyja hulni, ale nie vypuskajuć ich u metach biaśpieki. Naprykład, była videahulnia, dzie treba ŭciakać ad AMAPa», — raskazvaje jon.
«Namieśnik načalnika Akademii MUS staŭ zahadčykam kafiedry na jurfaku»
Z byłymi kalehami ź jurfaka BDU Jarasłaŭ padtrymlivaje kantakty. Ale mnohija ź ich užo nie pracujuć va ŭniviersitecie.
«Ja ŭsio jašče administratar niekatorych kanałaŭ, u tym liku našaha prafsajuza, — kaža jon. — Na jurfaku studenty ŭ 2020-m masava vystupali. Na žal, mnohija ź ich rasčaravalisia ŭ prafiesii.
Na majoj kafiedry były namieśnik načalnika Akademii MUS Viačasłaŭ Šabanaŭ, kali staŭ zahadčykam kafiedry, pryvioŭ svaich ludziej. I dekan zaraz tam ideałahična vyvierany.
Niadaŭna prarektarkaj stała kandydatka jurydyčnych navuk Hanna Bakun. Kali ŭziać jaje vykazvańni — absalutnaja łuchta. Navat ciažka ŭjavić, što takoje moža kazać čałaviek na pasadzie. Jana była adnoj z abaroncaŭ ludziej, jakija zajmalisia represijami na fakultecie. U cełym ciapier na jurfaku šmat maładych pustych vykładčykaŭ».
Čytajcie taksama:
«U kamiery prymušali słuchać Usiebiełaruski schod». Były vykładčyk BDU Jarasłaŭ Kot adsiedzieŭ 15 sutak za «łajanku» i źjechaŭ u Varšavu
Alaksiej Kudzin pra kałoniju: Padciahvaŭsia na kratach, adciskaŭsia ad padłohi…
Navat za 40 dalaraŭ. Pačynali z ajcišnikaŭ, a ciapier za danaty pačali ciahać usich zapar
Režysiorka kancertaŭ dla Łukašenki śviatkavała Novy hod i Rastvo ŭ Vialikabrytanii — šmat FOTA6
Kamientary