«Збіраўся ажаніцца ў Харкаве». Былы выкладчык БДУ і айцішнік Яраслаў Кот — пра грошы ў ІТ, відэагульні пра АМАП і сітуацыю на юрфаку
«Многія беларускія распрацоўшчыкі не выпускаюць гатовыя гульні ў мэтах бяспекі. У адной з іх, напрыклад, трэба ўцякаць ад АМАПа», — дзеліцца айцішнік і былы выкладчык юрфака БДУ Яраслаў Кот. Калісьці яго, выкладчыка юрыдычнай этыкі, пасадзілі за нецэнзурную лаянку. З лютага 2021-га ён жыве ў Варшаве, куды пераехаў разам з нявестай пасля сутак. Працуе кансультантам па стварэнні гейм-студый. Ён расказаў «Нашай Ніве», як рэалізаваў сябе, дзе адны з найлепшых умоў для ІТ, колькі грошай трэба, каб адкрыць сваю гульнявую студыю і што цяпер адбываецца на юрфаку БДУ.
Яраслаў Кот. Фота: Ivan Mishchuk
«На факультэце заробак быў каля 120 даляраў у месяц. А ў Еўропе выкладанне, аказваецца, прыбытковая справа»
Польшчу Яраслаў абраў не выпадкова. З усіх навакольных краін польская супольнасць распрацоўшчыкаў праявіла найбольшую зацікаўленасць у працы з ім.
«Я ж быў рэгіянальным каардынатарам па Усходняй Еўропе і Азіі Міжнароднай асацыяцыі распрацоўнікаў гульняў, польская супольнасць ужо мяне ведала, — кажа ён. — Гэта зрабіла ўсё крыху прасцей. Спачатку студыя 11 Bit нават дала мне жытло, а Fundacja Indie Games Polska (найбуйнейшая і найстарэйшая супольнасць распрацоўшчыкаў гульняў у Польшчы) запрасіла стаць суарганізатарам аўтарытэтнай Game Industry Conference і арганізавала для мяне медыцынскую страхоўку. Гэта вельмі моцна дапамагло аднавіць здароўе пасля турмы і сфакусавацца на пошуку працы.
Таксама мае дзеці засталіся ў Беларусі з былой жонкай, таму, жывучы па суседстве, да іх бліжэй і больш шанцаў сустрэцца. З усіх суседзяў Польшча мае самую развітую эканоміку, законы, якія працуюць, і камфортную для мяне культуру. Аб выбары не шкадую, хаця пры іншых абставінах пераехалі б далей».
Цяпер Яраслаў імкнецца дапамагаць тым, хто аказаўся ў такой жа сітуацыі, як некалі ён.
«У рамках BelGameDev дапамагаем распрацоўшчыкам гульняў, у ABBA дапамагаем прадпрымальнікам, якія пераехалі ў розныя краіны свету. Нават вось анансавалі бізнэс-прэмію для беларусаў на чужыне Free Belarus Business Award. Спадзяюся, што зараз атрымаецца той жа шлях, што прайшоў я, зрабіць лягчэйшым для іншых», — расказвае ён.
На момант арышту Яраслаў быў партнёрам і саўладальнікам юрыдычнай фірмы Business Advisеrs.
У Польшчы ў мужчыны атрымалася рэалізавацца і як юрысту.
«Улічваючы, наколькі складана юрыстам мяняць краіну, я думаў, што рэалізаваць сябе ў гэтым напрамку не змагу, — прызнаецца ён. — Тым не менш мяне запрасілі на кансультацыю ў юрыдычную фірму ў сферы IT. Затым прапанавалі пастаянную пасаду. Цяпер адно з маіх месцаў працы — Cousel Of у Rymarz Zdrot Maruta Law Firm.
Дарэчы, гэта адзіная ў Польшчы юрыдычная фірма, якая мае асобны профільны аддзел па відэа-гульнях і забавах.
Наогул узровень юрыдычнага бізнэсу ў Польшчы нашмат вышэйшы за наш. І патрабаванні да юрыстаў таксама, атэстацыя больш складаная. Выгадна мець вузкую спецыялізацыю, але быць у ёй лепшым».
Таксама Яраслаў працягнуў выкладаць. Цяпер ён дыстанцыйна вядзе заняткі ў магістрантаў у Талінскім універсітэце. Акрамя таго, Яраслаў атрымаў польскую навуковую прэмію ад NAWA. Яна дала яму магчымасць папрацаваць даследчыкам ва Універсітэце імя Казіміра Вялікага ў Быдгашчы.
«Выкладанне мяне ўвогуле спачатку ратавала больш за ўсё, — успамінае ён. — У Беларусі праца ва ўніверсітэце і навуковая дзейнасць для мяне былі, хутчэй, самаразвіццём і спадчынай, бо мае бацька і маці таксама выкладалі.
За мае амаль 20 гадоў на факультэце заробак быў каля 120 даляраў у месяц. А ў Еўропе выкладанне, аказваецца, прыбытковая справа. Спачатку толькі за кошт гэтага і выжываў. Запрашалі ў розныя цікавыя месцы (дзякуй вялізны калегам і сябрам, якія рэкамендавалі мяне), але з-за немагчымасці пераехаць з Польшчы абраў дыстанцыйны варыянт выкладання».
У Яраслава ў тым ліку было шмат праектаў у Кіеве, Адэсе і іншых украінскіх гарадах.
Вясной 2022-га мужчына збіраўся ажаніцца са сваёй нявестай у Харкаве.
«Па бацьку я ўкраінец і частку свайго жыцця правёў ва Украіне, — кажа Яраслаў. — Вайна жахлівая, але для мяне яна пачалася яшчэ ў 2014-м, калі з'явіўся наш з сябрамі праект КамБат (праграмна-апаратны комплекс разведкі. — НН) і стаў прымяняцца УСУ. Мы цяпер працуем таксама над праектам, будзем рады любой спонсарскай дапамозе і падтрымцы».
«Каб адкрыць сваю гульнявую студыю, трэба 5—10 тысяч даляраў»
Шмат знаёмых айцішнікаў Яраслава з’ехала з Беларусі за апошні год.
«А тыя, хто не з'ехаў, збіраюцца, шукаюць спосаб. Гэта зрабіць зараз няпроста — вялізныя чэргі ў пасольства. Кажуць, што трэба з'язджаць, бо няма інвестыцый. У большасці партнёры былі заходнія. Цяпер яны рабіць пераводы ў Беларусь не могуць, а многія проста адмаўляюцца працаваць разам. Некаторых распрацоўшчыкаў, якія ў Беларусі, я ўладкоўваў у польскія кампаніі, ім нават заробак не маглі заплаціць, бо працуюць санкцыі.
Нават тыя, хто раней казаў, што засталіся дзеля дзяцей, зараз з'язджаюць», — кажа ён.
У Польшчы цэны на жыццё значна ніжэйшыя, чым у іншых краінах Еўрасаюза, заўважае Кот. Таму многія распрацоўшчыкі відэагульняў з задавальненнем туды пераязджаюць і адкрываюць свае гульнявыя студыі, у якія набіраюць супрацоўнікаў, каб стварыць той ці іншы лічбавы праект.
«На тым жа Кіпры жыццё дарагое, і ў разы, адпаведна, узрастаюць фінансавыя патрабаванні супрацоўніка.
Тут вельмі развітая гульнявая індустрыя, у Польшчы больш за трыццаць ВНУ, якія рыхтуюць распрацоўшчыкаў гульняў.
Для маладых студый лёгка знайсці фінансаванне з-за таго, што тут самая буйная біржа каштоўных папер па гэты бок ад Берліна. Здзелкі праходзяць на мільярды. У гульню інвестуюць, праз паўгода акцыі выкідваюць на рынак каштоўных папер і ў дзесяць разоў павялічваюць прыбытак. Галоўнае — зрабіць цікавую распрацоўку».
Спецыяльнасць драматурга (гэта першая адукацыя Яраслава) дапамагла Коту ўвайсці ў ІТ: ён пачынаў з таго, што пісаў сюжэты для камп’ютарных гульняў.
Яраслаў плануе адкрываць у Варшаве сваю гульнявую студыю. Па яго словах, цана пытання — 5—10 тысяч даляраў.
Пакуль жа Яраслаў зарэгістраваўся як кансультант па адкрыцці такіх студый.
«Тут больш грошай пойдзе на арэнду памяшкання. Але ў кожным павеце, ваяводстве Польшчы ўсё па-рознаму. Можна знайсці льготныя інкубатары, тэхнапаркі, якія памяншаюць выдаткі і нават падаткі. Так як тут дастаткова дэцэнтралізаванае муніцыпальнае кіраванне, то кожны рэгіён змагаецца за тое, каб прыцягнуць да сябе распрацоўшчыкаў.
Чаму 5—10 тысяч даляраў, таму што сума залежыць яшчэ ад таго, колькі людзей у студыі будзе працаваць і як дамовіцеся па заробку», — расказвае ён.
Па словах Яраслава, ёсць пэўныя непрыемнасці, з якімі можна сутыкнуцца пры адкрыцці гульнявой студыі ў Еўрасаюзе.
«Нашы распрацоўшчыкі не прывыклі быць часткай супольнасці і не звяртаюцца да Нацыянальнай асацыяцыі распрацоўшчыкаў гульняў або ў Еўрапейскую федэрацыю распрацоўшчыкаў гульняў. Яны могуць пракансультаваць у экасістэме індустрыі, парэкамендаваць неабходныя сэрвісы, расказаць аб дадатковых ільготах і магчымасцях.
Часта студыі звяртаюцца да беларускіх юрыдычных фірмаў ці іх нібыта «падраздзяленняў», а гэта вялікая памылка. Цэны на паслугі ў Беларусі завышаныя, а кампетэнцыі, як і адпаведныя дазволы на юрыдычную дзейнасць у еўрапейскіх краінах адсутнічаюць. Так, за рэгістрацыю кампаніі ў Польшчы просяць ажно 1000 даляраў, калі нават лепшыя фірмы бяруць за гэта каля 2000 злотых (каля 450 даляраў)», — расказвае ён.
Яраслаў Кот працягвае супрацоўнічаць са знакамітымі стваральнікамі відэагульняў: Дэвідам Мюліхам, аўтарам Heroes of Might and Magic 3, Аляксеем Сыцянавым, гейм-дызайнерам Stalker: Shadow of Chernobyl, з Даніэлем Вавра, знакамітым па гульні Mafia.
У будучыні Яраслаў плануе выдаць сваю відэагульню.
«Ужо абмяркоўвалі гэта з распрацоўшчыкамі. Але яны не ўсе выехалі з Беларусі. Імёны ж іх пры выпуску гульні можна будзе лёгка знайсці, яны баяцца. Мусіць, як-небудзь збяромся і нешта створым, магчыма, пад псеўданімамі.
Многія паказвалі ўжо распрацаваныя гульні, але не выпускаюць іх у мэтах бяспекі. Напрыклад, была відэагульня, дзе трэба ўцякаць ад АМАПа», — расказвае ён.
«Намеснік начальніка Акадэміі МУС стаў загадчыкам кафедры на юрфаку»
З былымі калегамі з юрфака БДУ Яраслаў падтрымлівае кантакты. Але многія з іх ужо не працуюць ва ўніверсітэце.
«Я ўсё яшчэ адміністратар некаторых каналаў, у тым ліку нашага прафсаюза, — кажа ён. — На юрфаку студэнты ў 2020-м масава выступалі. На жаль, многія з іх расчараваліся ў прафесіі.
На маёй кафедры былы намеснік начальніка Акадэміі МУС Вячаслаў Шабанаў, калі стаў загадчыкам кафедры, прывёў сваіх людзей. І дэкан зараз там ідэалагічна вывераны.
Нядаўна прарэктаркай стала кандыдатка юрыдычных навук Ганна Бакун. Калі ўзяць яе выказванні — абсалютная лухта. Нават цяжка ўявіць, што такое можа казаць чалавек на пасадзе. Яна была адной з абаронцаў людзей, якія займаліся рэпрэсіямі на факультэце. У цэлым цяпер на юрфаку шмат маладых пустых выкладчыкаў».
Чытайце таксама:
«У камеры прымушалі слухаць Усебеларускі сход». Былы выкладчык БДУ Яраслаў Кот адседзеў 15 сутак за «лаянку» і з'ехаў у Варшаву
Аляксей Кудзін пра калонію: Падцягваўся на кратах, адціскаўся ад падлогі…
Нават за 40 даляраў. Пачыналі з айцішнікаў, а цяпер за данаты пачалі цягаць усіх запар
У Беларускай праваслаўнай царкве абнавілі цэннік? Вось якія будуць рэкамендаваныя тарыфы7
Каментары