Biełarusy časta skardziacca na čornych varon, ale heta tolki tamu, što błytajuć ich z kaŭkami i hrakami. Biełaruskija varony — šeryja, a čornyja raspaŭsiudžanyja ŭ Zachodniaj Jeŭropie i za Urałam. Ale voś narešcie i ŭ nas zaŭvažyli čornuju varonu, pakul što adzinuju na ŭsiu krainu, piša «Dzikaja pryroda pobač».
Ptušku, jakaja prylacieła na padvorak pałasavacca rybnymi vantrobami, zaŭvažyła fatohrafka-ptušnica Ina Subocina 30 lipienia ŭ Turavie:
«Ja siadzieła na hanku, ubačyła čornuju ptušku, jakaja praz chvilinu źlacieła z dachu na darohu, kudy ja ŭnačy vykinuła rybiny vantroby. Viarnułasia ŭ chatu pa kamieru. Kali pačała padychodzić, ptuška ŭźlacieła na dach z rybnymi vantrobami. Paklikała astatnich, chto byŭ doma, kab pahladzieli.
Adrazu milhanuła dumka pra čornuju varonu: ptuška była akurat z varonu pamieram.
Dumali taksama, što moža być małady hrak. Ale kali jana prylacieła znoŭ, ja zrabiła fota ŭ palocie: pa pierji vyhladaje darosłaj varonaj u lińcy, chvost pramy (u krumkača maje być rambavaty).
Adpravili arnitołahu ŭ Francyju zdymki, tam čornyja varony hniazdujucca. I pieršasnaje zaklučeńnie — što heta čornaja varona», — raskazvaje Ina.
U Biełarusi čornaja varona była viadomaja tolki pa dźviuch asobinach, zdabytych u 1931 i 1949 hadach u Hrodzienskaj vobłaści.
Mnohija vučonyja ličać čornuju i šeruju varonu padvidami adnaho vidu (da taho ž hetyja ptuški dajuć pładavityja hibrydy). Ale niekatoryja sistematyki vyłučajuć jaje ŭ asobny vid.
Čornuju varonu ciažka adroźnić ad maładoha hraka.
Usia infarmacyja pra ptušku adpraŭlenaja ŭ Biełaruskuju arnita-faŭnistyčnuju kamisiju. Tolki paśla razhladu kamisii budzie vyniesiena rašeńnie ab rehistracyi.
U Pinsku zafiksavali pieršy dokaz hniezdavańnia ŭ nas adnoj z najmienšych ptušak u Jeŭropie
U Šviejcaryi zahniezdavaŭ redki vid ptušak, jakoha tut nie było 400 hadoŭ
Źjavilisia cikavyja padrabiaznaści siamiejnaha žyćcia biełaha i čornaha busłoŭ u Hiermanii. Ichnija dzieci — «šeryja»
U Kalinkavickim rajonie para busłoŭ zdoleła vykarmić ažno šeść ptušaniat. Heta redkaść
«Dobry lesarub, ale sa źviazanymi rukami». Dypłamaty padsumoŭvajuć vyniki pracy zvolnienaha ministra Alejnika2
Kamientary