«U sinahohu zabieh čałaviek i vyhuknuŭ «Vajna». Biełarusy ŭ Izraili dzielacca ŭbačanym u hetyja dni
«Pavisaje pytańnie, a što ciapier ź biaśpiekaju Izraila na doŭhaterminovuju pierśpiektyvu», — historyk, miedyk i žurnalist pra zaniepakoj situacyjaj paśla ŭvarvańnia CHAMAS.
«Lekaraŭ zdymajuć sa zvyčajnaha pryjomu na akazańnie dapamohi paranienym i apaznańnie cieł»
Aleś Bieły, biełaruski historyk, publicyst, jaki žyvie niepadalok ad Tel-Aviva ŭ horadzie Bat-Jam, kaža, što 7 kastryčnika jaho siamju razbudziła pavietranaja tryvoha. Usie vyjšli na leśvičnuju placoŭku.
U domie historyka jość bambaschovišča, ale jano bolš, čym na pałovu zachłamlenaje i nie ŭsie žychary zmahli trapić tudy.
Aleś mierkavaŭ, što hety abstreł nie ŭjaŭlaje surjoznaj pahrozy. Ad papiarednich abstrełaŭ u jaho zastaŭsia stereatyp, što jany nie nastolki strašnyja.
«Było adčuvańnie, što heta rucinny abstreł. Kožny raz jon, biezumoŭna, daninu źbiraje paranienymi, ale redka zabitymi», — havoryć jon.
Jašče adzin vychadziec ź Biełarusi Levi žyvie ŭ Rechovacie, horadzie ŭ centry Izraila. Levi emihravaŭ ź Biełarusi niekalki hadoŭ tamu i abstreł nie byŭ dla jaho pieršym. Jon raskazvaje, što pra niebiaśpieku zvyčajna paviedamlajuć pa admysłovym mabilnym dadatku (aproč hukaŭ pavietranaj tryvohi). Čas, kab schavacca, jość.
«U sučasnych damach jość śpiecyjalny pakoj biaśpieki. U damach starejšych — bambaschovišča ŭ sutarennych pamiaškańniach. U krajnich vypadkach rekamiendujecca vyjści na leśvičnuju placoŭku i spuścicca na 2-3 pavierch», — tłumačyć Levi.
Pavodle jaho, raniej abstreły čakalisia paśla eskałacyi na miežach, a hetym razam usio było niečakana.
«My biez paniki pajšli ŭ bambaschovišča. Było niezrazumieła, čamu voś tak, raptam tryvoha. Znoŭ ža, raniej abstreły doŭžylisia niadoŭha, a hetym razam praciahvałasia niekalki hadzin zapar, — havoryć Levi. — My kinulisia hladzieć, što adbyvajecca, dzie reakcyja ŭradu, vajskoŭcaŭ. Takoje adčuvańnie było, što ŭsie akazalisia ŭ šokavym stanie i nie viedali, što rabić».
Levi kaža, što niepadalok ad horada avijabaza i pieršyja samaloty ŭźlacieli ź jaje praz 2-2,5 hadziny, jak pačalisia abstreły.
«Uvieś hety čas terarysty biespakarana bambili nas, — adznačaje jon. — Bałazie, što ŭ Izraili jość sistema «Žalezny kupał».
Levi miedyk. Jon kaža, što ciapier usia miedycyna ŭ Izraili pracuje va ŭzmocnienym režymie. Lekaraŭ zdymajuć sa zvyčajnaha pryjomu na akazańnie dapamohi paranienym, a taksama na apaznańnie cieł zahinułych.
Ad abstrełaŭ u samom Rechovacie paciarpieŭ adzin čałaviek. Askiepki rakiety ŭpali na aŭtamabil.
Ciapier u Rechovacie spakojna, ale admienyja zaniatki ŭ škołach. Nie pracuje šmat biznesaŭ. Pryzvana bahata rezervistaŭ. Błokpastoŭ i ŭzmocnienaha patrulavanńnia vulic niama.
A voś znajomy Levi, taksama vychadziec ź Biełarusi, jaki žyvie na poŭdni Izraila na miažy z Hazaj, nazyvaje pieražytaje piekłam.
«U sinahohu zabieh čałaviek i vyhuknuŭ «Vajna»
Kali Aleś Bieły daviedaŭsia pra maštab ahresii, byŭ taksama šakavany. Jon paraŭnoŭvaje ciapierašniuju ataku na Izrail z vajnoj Sudnaha dnia, jakaja adbyłasia 50 hadoŭ tamu.
«Tady rassłabilisia, bo było śviata, a ŭčora taksama było śviata «Radaść Tory». Nie viedaju, što było na poŭdni, jak heta śviata paŭpłyvała na nastroi pamiežnaj palicyi, vojska, ale jany prosta pramarhali maštabnaje ŭvarvańnie», — ličyć historyk.
Toje, što adbyłosia 7 kastryčnika na poŭdni Izraila, nahadvaje jamu «bojni» 30-40 hadoŭ minułaha stahodździa, kali Izrail nie byŭ nastolki mocnym.
«Ciapier — heta absalutny šok ad taho, što tak možna biespakarana razyjścisia pa vialikaj terytoryi, nie sustrakajučy nijakaha supracivu (…) Heta, biezumoŭna, katastrofa ŭsioj sistemy biaśpieki», — ličyć Aleś Bieły.
Jon kaža, što ŭ Bat-Jamie niekalki rakiet pacelili ŭ budynki, byli ciažka paranienyja. Pry hetym horad znachodzicca adnosna daloka ad miažy z Hazaj — za 70 kiłamietraŭ.
«U atmaśfiery adčuvajecca žach ad taho, što adbyłosia na poŭdni. Maje spačuvańni rodnym paciarpiełych, adnak pavisaje pytańnie, a što ciapier ź biaśpiekaju dziaržavy Izrail u cełym na doŭhaterminovuju pierśpiektyvu. Takija pytańni zadajuć u sacyjalnych sietkach», — zaŭvažaje surazmoŭca.
Žychar Chajfy (horad na poŭnačy Izraila), žurnalist videabłoha «Chajfski prachožy» Symon Hłazštejn daviedaŭsia pra ataku na Izrail u sinahozie.
Jon adznačaje, što ŭ Šabat nabožnyja jaŭrei starajucca abychodzicca biez elektronnych pryład, tamu nie viedali pra ŭvarvańnie bajevikoŭ u krainu.
U malitoŭniu zabieh čałaviek i vyhuknuŭ «Vajna». U toj momant u sinahozie było šmat ludziej. Malilisia i vajskoŭcy.
«U sinahohu pryjšoŭ małady vajskoviec z aŭtamatam, jaki vypraŭlaŭsia baranić krainu i dla jaho było važna pamalicca i dakranucca da skrutka Tory. Kranalnaje było toje, što kožny ŭ sinahozie abdymaŭ chłopca z dobrymi słovami», — raskazvaje jon.
Padrabiaznaści ataki Symon daviedaŭsia ŭviečary 7 kastryčnika, kali ŭklučyŭ telefon.
«Heta dla mianie było ŭpieršyniu. Ja ŭ Izraili žyvu trochu bolš za dva hady. Naahuł padobnaj ahresii suprać krainy nie było 50 hadoŭ. Premjer-ministr ataku nazvaŭ vajnoj. A heta vajna za naša isnavańnie», — padkreślivaje jon.
Symon pryznajecca, što nie moža hladzieć roliki, na jakich pakazana, jak «pačvary zabivali jaho bratoŭ i siaścior na poŭdni».
«Izrail isnuje ŭ kancepcyi, što my pavinny abaranić siabie sami. Historyja pakazvaje, što francuzy byli našymi siabrami, a potym admovili nam u zbroi. ZŠA byli siabrami, ale my pamiatajem ich nažy ŭ śpinu za časami Baraka Abamy. Tamu musim być samastojnymi i abapiracca na ŭłasny patencyjał i resursy. Izrail — mocnaja kraina», — adznačaje jon.
«Adkaz Izraila moža pryvieści da źniknieńnia palestynskaj aŭtanomii»
Pa słovach Symona Hłazštejna, takaja ataka čakałasia, bo vajenny patencyjał terarystaŭ na sumiežnych terytoryjach uzrastaŭ. Pra heta pisali miedyi. Było viadoma, što terarysty nazapašvajuć rakiety.
«My nie čakali takoha maštabu i ciapier, hramadzianie zadajuć pytańni, jak tak adbyłosia, što našy siły biaśpieki, vyviedka nie ŭpilnavali takoj ataki. Ale razam z tym dziaržavie my ŭsio adno daviarajem i spadziajemsia, što jana zrobić toje, što treba, z terarystami Hazy», — adznačaje jon.
Symon Hłazštejn upeŭnieny, što izrailskaja armija źniščyć terarystyčnuju strukturu CHAMAS.
«U vyniku, jak kažuć niekatoryja analityki, palestynskaja aŭtanomija naahuł moža źniknuć. Niešta padobnaje musić adbycca, bo kali adny zabivajuć izrailcian, a druhija zaklikajuć iści dalej, to musiać adkazvać usie. Spadziajusia, što armija tak i pastupić: źniščyć palityčnuju i vajskovuju struktury CHAMAS», — spadziajecca Hłazštejn
Jaho ŭražvaje salidarnaść izrailcian: čerhi na zdaču kryvi, čerhi na toje, kab pieradać vajskoŭcam rečy. Ryštunkam sałdaty zabiaśpiečanyja, nastojvaje jon, ale ludziam važnaja spryčynienaść da ahulnaj spravy.
«Salidarnaść dazvalaje adčuć siabie častkaj adzinaha abjadnanaha narodu, niahledziačy na sprečki. Jana daje nadzieju na pieramohu. Jaŭrei musiać być razam. Heta toje, što zakładałasia ŭ naš kulturny hienatyp tysiačahodździami našaj historyi», — padsumoŭvaje Hłazštejn.
Levi miarkuje, što ŭ CHAMASa, dziakujučy dapamozie Irana i Rasii, źjavilisia bolš mahutnyja rakiety, jakija zdolnyja lacieć značna dalej. Aleś Bieły dadaje, što ataka na Izrail vielmi padobnaja na niadaŭni abstreł rasijskimi vojskami Charkaŭskaj vobłaści.
«U hramadstvie rassłablenaść i niedaacenka situacyi, u jakoj kraina znachodzicca»
Levi kaža, što izrailcianie złyja na ŭrad, vyviedku, słužbu biaśpieki, jakija praspali padrychtoŭku takoha maštabnaha ŭvarvańnia.
«Izrailcianie pryvykli žyć, viedajučy, što ŭ ich samaja lepšaja raźviedka, najmacniejšaje vojska ŭ rehijonie. Ale, raptoŭna, heta akazałasia iluzijaj», — adznačaje jon.
Na jaho pohlad, toje, što adbyłosia, — heta vynik «hłabalnych pralikaŭ, za jakija žyćciami płaciać maładyja ludzi — sałdaty i cyvilnyja».
Ministerstva achovy zdaroŭja Izraila paviedamlaje, što stanam na 17:00 niadzieli pa izrailskim časie ŭ balnicy krainy pastupiła ŭžo 2156 paranienych, 20 ź jakich znachodziacca ŭ krytyčnym stanie, 338 — u ciažkim.
Na dumku Alesia Biełaha, niahledziačy na toje, što ŭ Izraili ŭsieahulnaja vajskovaja pavinnaść, krainie nieabchodnaja terytaryjalnaja abarona i jaje adsutnaść na poŭdni «stratehičny pralik». Jon kaža, što pavodle staražyłaŭ, terytaryjalnaja abarona raniej isnavała, ale 20 hadoŭ tamu praz unutrypalityčnuju baraćbu, jaje skasavali.
Usie vajennaabaviazanyja ŭ pamiežnych rajonach pavinny mieć karotkaterminovyja mabilizacyjnyja płany, dostup da zbroi, ci zachoŭvać jaje doma, kab supraciŭ pačynaŭsia imhnienna, jak tolki zaŭvažanaja niebiaśpieka, miarkuje Aleś Bieły.
«Jość u hramadstvie rassłablenaść i niedaacenka situacyi, u jakoj kraina znachodzicca. Viadoma ž, vielmi ciažka padtrymlivać hramadstva ŭ takim stanie mabilizacyi. Ale vajskoŭcy i ludzi na miažy z Hazaj, jakaja zaŭždy krynica niebiaśpieki, pavinny być uvieś čas mabilizavanyja», — ličyć jon.
Aleś Bieły akcentuje ŭvahu, što Izrail atakavała «nieprafiesijnaja armija, ale nadziva dobra padrychtavanaja, rašučaja i biaźlitasnaja».
«Zrazumieła, što vajskovaja moc Izraila značna bolšaja i ŭ karotkaterminovaj pierśpiektyvie pieramohi CHAMAS nie budzie. Heta tolki epizod u niaspynnaj vajnie, jakaja idzie z 1947-48 hodu. Ja nie mahu prydumać varyjant, pry jakim arabski bok byŭ zadavoleny», — zaŭvažaje jon.
«Vymaloŭvacca pahroza hłabalnaj vajny»
Levi ličyć, što staŭleńnie izrailcian da arabaŭ zastaniecca ciarpimym. U jaho asabista niama niehatyvu da nacyi, ale jość nianaviść da terarystaŭ, jakija «nie majuć nacyjanalnaści».
«Jość izrailskija araby, takija ž raŭnacennyja hramadzianie, — havoryć Levi. — Šmat palestyncaŭ pracuje na budoŭlach, bahata arabaŭ robić kiroŭcami aŭtobusaŭ. Ciapier, viadoma, im prypyniać dazvoły na pracu».
Aleś Bieły dadaje, što hramadzianami Izraila zjaŭlajucca 2 miljony arabaŭ, tamu ciažka vyklučyć ich z hramadskaha i palityčnaha žyćcia. Jon nie dumaje, što ataka CHAMAS spravakuje niepryjaź da hetaj nacyjanalnaj mienšaści.
«Ja duža bajusia treciaj suśvietnaj vajny. Izrail — častka zachodniaha śvietu. I vymaloŭvacca pahroza hłabalnaj vajny suprać Zachadu, u jakuju mohuć ustupić arabskija despatyi, Rasija, Kitaj, Iran, jaki, vidać i staić za hetaj atakaj. I jana płanavałasia ŭ Tehieranie. Vialiki pytalnik — heta Turcyja», — miarkuje Aleś Bieły.
Na jaho dumku, u siarednieterminovaj pierśpiektyvie Izrailu ničoha nie pahražaje, bo za im staić ZŠA, ale heta situacyja moža vielmi chutka źmianicca.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆHladzicie taksama:
Kroŭ i ahoń. Strašnyja FOTY ź Izraila i Hazy
Dva biełarusy paciarpieli ŭ vyniku rakietnych abstrełaŭ u Izraili
Izrail atakavaŭ u Hazie 17 vajennych kompleksaŭ
Kamientary