Daŭni rasijski internet-miem zdabyŭ novaje žyćcio, kali iraničnaja situacyja, apisanaja ŭ im, pačała ŭsio bolš nabližacca da rasijskaj rečaisnaści.
Jak i bolšaść miemaŭ, jakija atrymali ŭsienarodnuju słavu, aryhinalnaja krynica, ź jakoj pachodzić vyraz «bambić Varoniež», hublajecca ŭ nietrach sieciva. Ale bolšaść krynic śćviardžać, što jon sapraŭdy źviazany z vajnoj.
Pavodle najbolš raspaŭsiudžanaj viersii, miem źviazany z rasijskaj ahresijaj suprać Hruzii, jakaja adbyłasia ŭ 2008 hodzie. Nibyta paśla vajny na adnaŭleńnie Paŭdniovaj Asiecii, hvałtam adarvanaj ad Hruzii, rasijskija ŭłady ŭlili stolki hrošaj, kolki rasijskija rehijony nikoli nie bačyli na svaje časta vielmi vostryja patreby.
Rehijony pazajzdrościli losu novanabytaha satelita Rasii. I byccam by adzin z varoniežskich deputataŭ aformiŭ hetuju niezadavolenaść u krasamoŭnuju zajavu:
«Suma, vydzielenaja na Paŭdniovuju Asieciju, u try razy bolšaja, čym usia Varoniežskaja vobłaść atrymlivaje za try hady. Razbambicie lepš Varoniež, my choć darohi narmalnyja pabudujem».
Kim byŭ hety deputat i ci pramaŭlaŭ jon choć niešta padobnaje — zastajecca zahadkaj. Ale fraza začapiła za žyvoje rasijan, jakija časta nie mohuć dačakacca padtrymki ŭ dziaržavy, zaniataj źniešniepalityčnymi hulniami.
Samaja rańniaja zhadka miema ŭ internecie sapraŭdy datujecca 2008 hodam i tyčycca vajny z Hruzijaj. Pad dopisam, dzie adzin karystalnik zadavaŭsia pytańniem, navošta jamu vajna, inšy kamientatar pad nikam zuiko napisaŭ:
«Uspomniŭsia žart pra žycharoŭ Varonieža, jakija paprasili Pucina razbambić Varoniež, kali daviedalisia, što ŭrad vyrašyŭ nanova adbudavać Cchinvał».
Ni pra jakoha deputata tam havorka, jak bačna, nie išła, a sam kamientaryj mieŭ zusim nie antyvajenny charaktar, a chutčej bytavy, bo jahony aŭtar pačaŭ apraŭdvać dziejańni ŭładaŭ tym, što na hruzinskuju ahresiju suprać Paŭdniovaj Asiecii «ŭ lubym vypadku nie adkazać Rasija nie mahła, i, mabyć, u Pientahonie heta praličyli zahadzia». Iznoŭ atrymałasia, što ŭ rasijskaj biednaści vinavaty chto zaŭhodna, akramia tych, chto da jaje sapraŭdy davioŭ.
Frazu pačali dadavać da luboj pierśpiektyŭnaj źniešniepalityčnaj niaŭdačy Rasii, jak adziny «asimietryčny adkaz», na jaki nasamreč zdolnyja rasijskija ŭłady, niahladziačy na svaju nadźmutuju pakaznuju mahutnaść. Pryhrazić bambić harady hałoŭnych ideałahičnych vorahaŭ niejak strašna — mohuć i adkazać, a voś svaje — asabliva nichto narakać nie budzie, bo suprać ułady vystupać nie pryniata.
Dy i ŭ haradach «vorahaŭ» ułasnaja majomaść, dzieci i sužency rasijskaj elity žyvuć, a ŭ Varoniežy nie, na što krasamoŭna źviartaje ŭvahu aniekdot:
«Telefanuje Łaŭroŭ Šajhu i kaža:
— Słuchaj, Kužuhietavič, nie bi pa Ńju-Jorku, u mianie tam dačka žyvie.
Šajhu, aburana:
— Blin! Piaskoŭ prasiŭ pa Łondanie i Paryžy nie bić, Miadźviedzieŭ — pa Bierlinie, Mizulina pa Bielhii, Žyrynoŭski pa Šviejcaryi… Inšyja našy telefanavali, śpis vialiki. Łaŭroŭ, kudy bić tady ŭ vypadku čaho?
— Mmm, nu dzieŭbani pa Varoniežy, tam našych dakładna niama».
Šyroki raspaŭsiud miem nabyŭ u pačatku 2013 hoda, kali ŭ adkaz na ŭviedzienyja ZŠA sankcyi suprać rasijskich čynoŭnikaŭ sa «Śpisa Mahnickaha» deputaty ŭ Rasii zabaranili ŭsynaŭleńnie sirot, jakimi pierapoŭnienyja dziciačyja damy, amierykanskimi hramadzianami. Dzieci, jakija byli nie vielmi patrebnyja rasijskaj dziaržavie, ciapier hetaj dziaržavaj byli pazbaŭlenyja mahčymaści znajści novyja siemji ŭ krainie pieršaha śvietu, atrymać dobryja miedycynskija pasłuhi, adukacyju, vysoki ŭzrovień žyćcia.
Rasijskija karystalnki internetu nie mahli nie adhuknucca na heta paraŭnańniem z bambardziroŭkaj Varonieža. Ale viersija z deputatam źjaviłasia tolki ŭ 2014 hodzie.
A čamu mienavita Varoniež? Usio davoli prosta. Varoniež — heta hłybokaja rasijskaja pravincyja, pry hetym pravincyja spradviečna ruskaja. Pa-pieršaje, heta adlustroŭvaje pohlady samich ruskich ludziej, jakija ličać, što na ŭtrymańnie nacyjanalnych respublik i niaruskich rehijonaŭ ichniaja ruskaja dziaržava tracić kudy bolš hrošaj, čym na ruskija rehijony. Kali ŭziać da ŭvahi asablivy status Čačni i ŭlivańni tudy hrošaj, to z takim mierkavańniem ciažka nie pahadzicca.
Pa-druhoje, Varoniež nadziva vialiki horad, u im žyvie bolš za miljon čałaviek. U ruskaj častcy Rasii, kali nie brać Maskvu i Sankt-Pieciarburh, ź im moh by paraŭnacca tolki Nižni Noŭharad. Ale Varoniež hučyć kudy bolš jomista, koratka, pry hetym zastajučysia horadam bieź jakoj-niebudź histaryčnaj słavy, pra jaki nichto ničoha nie viedaje, ale ŭsie čuli.
Bambić taki vialiki, ale biezabličny horad byccam by i nie škada, u adroźnieńnie ad, naprykład, maleńkaj kvintesiencyi ruskaści — Suzdali. Jak adznačajuć žurnalisty, dla mnohich Varoniež heta taki Urupinsk — źbiralny vobraz zabytaj uładami, hłuchoj i ciomnaj pravincyi.
Siońnia ŭ internecie lubaja navina pra zakonaprajekt abo inšuju inicyjatyvu, jakaja musić uskładnić žyćcio rasijanam, tłumačycca jak žadańnie «znoŭ bambić Varoniež», to-bok adyhracca na svaich hramadzianach za sankcyi, za padzieńnie kursu i antyrasijskija nastroi za miažoj.
Varoniež užo, darečy, bambili ŭ lipieni 1942 hoda, kali niamieckija vojski zachapili pravy bierah raki Varoniež. U vyniku masiravanaj bambardziroŭki bolšuju častku horada daščetu razburyli, jaho daviałosia adnaŭlać amal z nula.
Kab vypravić situacyju z uspryniaćciem horada, miascovyja ŭłady navat stvaryli chešteh #chočuvVoroniež, jaki, adnak, taksama pieratvaryŭsia ŭ miem — jaho pačali dadavać da dopisaŭ z prablemami rehijona.
U lutym 2022 hoda miem staŭ znoŭ nadzvyčaj aktualnym, bo Varoniežskaja vobłaść stała pryfrantavoj u rasijskaj ahresii suprać Ukrainy. Ale ad dziaržaŭnaj miažy sam horad raźmieščany adnosna daloka, tamu, u adroźnieńnie ad susiedniaha Biełharada, da sapraŭdnych bambardzirovak sprava, zdavałasia, nie dojdzie.
Darečy, padčas vajny paŭtaryłasia situacyja, jakaja stała pryčynaj źjaŭleńnia miema. Rasijskija ŭłady kidali šalonyja hrošy na adnaŭleńnie zachoplenych i razburanych imi ž haradoŭ, u pieršuju čarhu Maryupala, u toj čas jak ruskaja pravincyja znoŭ zastavałasia sam-nasam sa svaimi prablemami.
Ale tut u 2023 hodzie zdaryŭsia miaciež Jaŭhiena Pryhožyna, jaki za adzin dzień biez boju zaniaŭ miljonny Rastoŭ-na-Donie i rušyŭ pa fiederalnaj trasie ŭ bok Varonieža. U varoniežskich uładaŭ, jakija spačatku admaŭlali ruch kałony vahnieraŭcaŭ, uźnikła panika, kali bajeviki pierajšli miažu vobłaści. Uźnikła realnaja pahroza, što horad budzie zaniaty i, kab jaho adbić, Maskvie daviadziecca jaho bambić, jak jana bambiła inšyja harady.
Ale vahnieraŭcy praskočyli horad u imklivym ruchu na Maskvu, paśla čaho ŭ chutkim časie Pryhožyn adstupiŭ i pajšoŭ na pieramovy. Varoniež vydychnuŭ z palohkaj.
Ale tym letam vajna da Varonieža ŭsio ž taki dalacieła. U šmatpaviarchovy žyły dom ŭdaryŭ ukrainski bieśpiłotnik, jaki celiŭsia ŭ miascovy avijazavod, ale byŭ zahłušany srodkami radyjoelektronnaj baraćby.
I voś u samym pačatku 2024 hoda ŭ vyniku avaryjnaha schodu bojeprypasu rasijskija VKS razbambili siało Pietrapaŭłaŭku ŭ Varoniežskaj vobłaści. U vyniku byli razburanyja dzieviać damoŭ, mnostva pabudoŭ i aŭtamabilaŭ paciarpieli. I choć hety rajcentr znachodzicca adnosna daloka ad Varonieža, ale ŭsimi heta padzieja była ŭspryniataja adnaznačna jak ažyćciaŭleńnie daŭniaha miema.
Biełaruski ekanamist i palityčny analityk Siarhiej Čały prydumaŭ i prasoŭvaje biełaruski varyjant miema — «bambić Vałožyn», jak adkaz na ŭsio tyja ž niaŭdačy na ekanamičnym i źniešniepalityčnych frantach. Pierajmańnie darečnaje, bo staŭleńnie łukašenkaŭskich uładaŭ da biełaruskaha naroda siońnia mała čym adroźnivajecca ad situacyi ŭ Rasii. A da taho ž u apošnija hady źniešniepalityčnyja kirunki i rytoryka dźviuch krain krytyčna, da nieadroznaści zblizilisia.
Abodva miemy, rasijski i biełaruski, dakładna apisvajuć supiarečlivuju ŭzajemasuviaź unutranaj i źniešniaj palityki sučasnych dyktatur, i žycharam adpaviednych miascovaściaŭ zastajecca tolki spadziavacca, što miemy nie stanuć sapraŭdnaj byllu.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆPapularny tyktokier z Rasii tusić u darahich restaranach Minska: «Byccam bamžu padali. Žarycie, na zdaroŭje»29
Kamientary