Źnižeńnie naradžalnaści va ŭsim śviecie moža adbycca chutčej, čym čakałasia
Siaredni indeks naradžalnaści ŭ 2050 hodzie moža być nižejšy za paroh adnaŭleńnia naradžalnaści. Tolki niekalki krain zdolejuć zastacca vyšej za hety ŭzrovień. Jakija nastupstvy heta moža vyklikać i jaki prahnoz dla Biełarusi?
Vyniki daśledavańnia, vykananaha ŭ ramkach prajektu «Hłabalny ciažar chvarobaŭ» (Global Burden of Disease ), apublikavanyja ŭ časopisie The Lancet. Jany prahnazujuć bolš chutkaje źnižeńnie naradžalnaści na hłabalnym uzroŭni, čym čakałasia.
Vučonyja śćviardžajuć, što prykładna da 2050 hoda siaredni indeks naradžalnaści budzie składać kala 1,8 dziciaci na adnu žančynu. I heta nižej za paroh adnaŭleńnia nasielnictva ŭ 2,1. A da kanca stahodździa jon moža ŭpaści da 1,6.
Vydańnie Le Monde źviartaje ŭvahu, što hetyja ličby značna horšyja za tyja, što ŭtrymlivaje prahnoz AAN, jaki byŭ apublikavany ŭ 2022 hodzie. Śpiecyjalisty AAN pisali ab siarednim indeksie naradžalnaści ŭ 2,1 u 2050 hodzie i 1,8 u 2100-m.
U daśledavańni byŭ praviedzieny analiz evalucyi hłabalnaj demahrafii ŭ pieryjad z 1950 pa 2021 hod i zmadelavana jaje raźvićcio pa krainach da kanca stahodździa. Vučonyja źviartajuć uvahu, što za apošnija 70 hadoŭ uzrovień naradžalnaści źniziŭsia bolš čym udvaja: z 4,8 dziciaci na adnu žančynu ŭ 1950-m da 2,2 u 2021-m hodzie.
Aŭtary čakajuć, što ŭ nastupnyja hady budzie naziracca padzieńnie pakazčyku naradžalnaści nie tolki ŭ krainach hłabalnaj Poŭnačy, ale i na hłabalnym Poŭdni. Heta tłumačycca rostam urbanizacyi nasielnictva na hłabalnym Poŭdni, pašyreńniem dostupu žančyn da adukacyi i mietadaŭ kantracepcyi, źnižeńniem dziciačaj śmiarotnaści.
U vyniku, kali ŭ 2021 hodzie kala 46% z 204 krain ci rehijonaŭ śvietu znachodzilisia nižej za paroh adnaŭleńnia nasielnictva, to ŭ 2050 hodzie hetaja dola pavialičycca da 76%, a ŭ 2100 da 97%.
Daśledčyki čakajuć, što da 2100 hoda tolki Samoa, Samali, vyspy Tonha, Nihier, Čad i Tadžykistan zastanucca vyšej paroha adnaŭleńnia nasielnictva. Na inšym kancy śpiektru — Butan, Niepał, Banhładeš i navat Saudaŭskaja Aravija, dzie indeks naradžalnaści moža ŭpaści nižej za adno dzicia na žančynu.
Kali havaryć pra Biełaruś, to pa prahnozach, čakany indeks naradžalnaści da 2050-ha hoda ŭ našaj krainie składzie 1,29, a ŭ 2100 — 1,19. Heta adpaviadaje siaredniamu pakazčyku pa krainach Uschodniaj Jeŭropy (adpaviedna 1,28 i 1,19). Najlepšy prahnoz siarod krain našaha rehijonu dla Estonii (adpaviedna 1,37 i 1,21). Najhoršy — dla Ukrainy (1,01 u 2050 i 0,98 u 2100).
«Pa miery taho, jak čałaviečaja cyvilizacyja nabližajecca da realnaści nizkaj naradžalnaści, adnosna vysokija pakazčyki ŭ niekatorych krainach i terytoryjach ź nizkimi dachodami pryviaduć da jaskravaha demahrafičnaha razryvu pamiž padhrupaj krain ź nizkimi dachodami i astatnim śvietam», — cytuje vydańnie vyniki daśledavańnia.
«Nastupstvy značnyja. Hetyja budučyja tendencyi va ŭzroŭniach naradžalnaści poŭnaściu źmieniać hłabalnuju ekanomiku i mižnarodny bałans sił, i zapatrabujuć rearhanizacyi hramadstva», — ličyć adna z aŭtaraŭ daśledavańnia Natali V. Bchatačardžy (Natalia V. Bhattacharjee).
Jana prahnazuje «mižnarodnuju kankurencyju za pryciahnieńnie mihrantaŭ dla padtrymki ekanamičnaha rostu, u toj čas jak u krainach Afryki na poŭdzień ad Sachary ŭstojlivymi tempami budzie praciahvacca bebi-bum».
Čytajcie jašče:
Naradžalnaść padaje. Ciapier užo va ŭsim śviecie
Demahrafičnaja katastrofa. Uzrovień naradžalnaści ŭ Biełarusi apuściŭsia nižej za vajennyja časy
Tur patłumačyŭ, što Łukašenka mieŭ na ŭvazie, kažučy pra pryznačeńnie dyrektaraŭ u pryvatnyja kampanii4
Kamientary