Biełaruski ekspart u Jeŭrasajuz skaraciŭsia na 75%. Ci atrymałasia znajści zamienu jeŭrapiejskamu rynku?
Polski ekanamičny instytut apublikavaŭ danyja, jakija tyčacca impartu i ekspartu. Častka spravazdačy pryśviečana Biełarusi i ŭtrymlivaje danyja, jakija nie publikuje biełaruski bok.
Sankcyi pracujuć?
Pavodle infarmacyi Polskaha ekanamičnaha instytuta, pa vynikach 2023 hoda na 3/4 skaracilisia abjomy biełaruskaha ekspartu ŭ krainy ES u vartasnym vymiareńni ŭ paraŭnańni z davajennymi pakazčykami.
Aŭtary publikacyi abhruntoŭvajuć 75% padzieńnia tym, što pad sankcyi trapili dźvie samyja prybytkovyja haliny biełaruskaha ekspartu: pradukty naftapierapracoŭki i kalijnyja ŭhnajeńni.
Adnačasova z hetym ekspart ź ES u Biełaruś nie zapavoliŭsia, a ŭ niekatorych krainach pavialičyŭsia. Naprykład, Polšča ŭ 2021-2023 hadach zdoleła pavialičyć ekspart u Biełaruś na 2/3. Takim čynam jana źjaŭlajecca najbujniejšym eksparcioram u Biełaruś siarod usich krain ES.
U davajennym 2021 hodzie na krainy Jeŭrasajuza prypadała 23,7% biełaruskaha ekspartu. Krainy ES zajmali druhoje miesca ŭ struktury biełaruskaha ekspartu. Na trecim miescy išła Ukraina z 13,6%.
Strata 2/3 jeŭrapiejskaha rynku i poŭnaja strata ŭkrainskaha zakranuła kala 30% ekspartu.
Razvarot na 180 hradusaŭ
Niahledziačy na takija istotnyja straty, Biełarusi z časam udałosia pieraaryjentavać patoki na Rasiju i krainy Azii.
Pry hetym ekśpiert BEROC Anastasija Łuzhina adznačaje, što składana dakładna acanić, nakolki paśpiachova atrymałasia kampiensavać straty na jeŭrapiejskim kirunku, bo biełaruski bok bolš nie publikuje hetyja źviestki.
«Što tyčycca takich značnych pazicyj, jak naftapradukty i kalijnyja ŭhnajeńni, to pa vynikach 2023 hoda prykładna ŭdałosia adnavicca ŭ fizičnych abjomach da davajennaha ŭzroŭniu».
Sa słoŭ Łuzhinoj, naftapradukty iduć na ekspart u Rasiju i krainy Azii, taksama jość płany naładzić pastaŭki na afrykanski kantynient.
«Popyt na naftapradukty jość, taksama, dziakujučy ŭkrainskim napadam na rasijskija NPZ, popyt raście i z boku Rasii», — adznačaje ekanamist.
Z ekspartam kalijnych uhnajeńniaŭ situacyja vyhladaje nie takoj viasiołkavaj.
«Kitaj ciapier zakuplaje vialikija abjomy kalijnych uhnajeńniaŭ, ale suśvietnyja ceny ŭ 2023 hodzie źnizilisia. A z ulikam taho, što kalij — heta padsankcyjny tavar, to Biełarusi davodzicca pradavać jaho z dyskontam, što nie vielmi vyhadna. Tamu dla padtrymki handlovaha bałansu «Biełaruśkalij» vymušany brać abjomami, idučy na źnižeńnie rentabielnaści», — tłumačyć ekanamist.
Taksama śpiecyjalist adznačaje, što ŭ vypadku ź pieraaryjentacyjaj ekspartu z poŭdnia i zachadu na ŭschod, Biełaruś sutykajecca z dadatkovymi łahistyčnymi vydatkami.
Mahčymaści dla rostu abmiežavanyja
«Dastaŭlać pradukcyju praz rasijskija party nie tak zručna, jak było ŭ vypadku z portam Kłajpieda. Ale niahledziačy na heta, ekanomika prystasavałasia da novych umoŭ, i Biełarusi ŭ cełym udałosia kampiensavać straty na rynku Jeŭropy ŭ fizičnych abjomach.
Ale tym nie mienš isnujuć prablemy z naroščvańniem ekspartu, pakolki łahistyčnyja vydatki vyraśli, a transpartnyja arteryi ŭ cełym nie dazvalajuć jašče bolš pavialičvać abjomy pastavak na azijacki rynak. Tamu mahčymaści dla rostu zastajucca abmiežavanymi», — adznačaje ekśpiert.
Akramia taho, pieraaryjentacyja ekspartnych płyniaŭ na Rasiju i krainy Azii tolki ŭzmacniaje zaležnaść Biełarusi ad Rasii, jak finansavuju, tak i łahistyčnuju.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary