U Biełarusi, padobna, farmujecca novaja vajskovaja bryhada, uzbrojenaja «Iskanderami»
Na terytoryi vajskovaj čaści ŭ Asipovičach budujucca dva novyja anhary. Pamierami i vonkavym vyhladam jany padobnyja da schoviščaŭ dla «Iskanderaŭ», jakija pabudavali tut hod tamu. Tam ža idzie rekanstrukcyja zakinutaj kazarmy i administracyjnaha budynka. «Radyjo Svaboda» atrymała spadarožnikavyja zdymki hetych anharaŭ i parazmaŭlała z ekśpiertami.
U artyleryjskaj vajskovaj čaści № 12147 mieścicca, siarod inšych, 465-ja rakietnaja bryhada. Jak minimum adzin ź jaje dyvizijonaŭ maje na ŭzbrajeńni apieratyŭna-taktyčny rakietny kompleks «Iskander-M», jaki moža nieści jadziernuju zbroju. Usiaho ŭ Biełarusi mohuć znachodzicca dva takija dyvizijony.
«Iskander» — heta rasijskaje siamiejstva apieratyŭna-taktyčnych rakietnych kompleksaŭ. Jaho asnoŭnaje pryznačeńnie — źniščać sistemy supraćpavietranaj abarony imaviernaha praciŭnika, a taksama važnyja abjekty (masty, składy, kamandnyja punkty i vuzły suviazi, samaloty i viertaloty na aeradromach, abjekty infrastruktury, zbory vojskaŭ i techniki, inšyja ATRK, dyvizijnuju artyleryju, karabli). Aficyjny radyus dziejańnia rakiet «Iskander-M» — da 500 km. Heta značyć, rakiety, raźmieščanyja ŭ Biełarusi, mohuć pahražać praktyčna ŭsioj terytoryi Polščy, Litvy i Łatvii, a taksama bolšaj častcy terytoryi Ukrainy.
Na spadarožnikavym zdymku ad servisu Planet Labs, atrymanym 19 traŭnia 2024 hoda, možna zaŭvažyć, što budoŭla zakranuła značny kavałak vajskovaj čaści, dzie znachodziacca «Iskandery». Idzie, u pryvatnaści, rekanstrukcyja dvuch zakinutych budynkaŭ. Mierkavana, heta kazarma i stałoŭka abo štab, bo vonkava jany vielmi padobnyja da tych, jakija ŭžo isnujuć na terytoryi častki.
U pravaj častcy zdymkaŭ bačym, što ŭzvodziacca dva anhary, jakija pamierami i vonkavym vyhladam absalutna supadajuć z tym anharam, jaki pabudavali dla zachoŭvańnia «Iskanderaŭ» hod tamu. Jaho budoŭla doŭžyłasia z vosieni 2022 pa krasavik 2023 hoda. Pobač z novymi anharami vidać abrysy jašče dvuch vialikich fundamientaŭ niezrazumiełaha pakul pryznačeńnia.
Pa padlikach «Radyjo Svaboda», kožny z hetych anharaŭ moža zachoŭvać 12 bajavych mašyn. Heta jakraz pamiery standartnaha dyvizijonu «Iskanderaŭ» u rasijskaj armii. U jaho ŭvachodziać da 6 roznych typaŭ mašyn: kamandna-štabnaja mašyna, mašyna žyćciezabieśpiačeńnia, samachodnaja puskavaja ŭstanoŭka z rakietami, transpartna-zaradžalnaja mašyna, ruchomy punkt padrychtoŭki infarmacyi i mašyna rehłamientu dy techabsłuhoŭvańnia.
Pavodle infarmacyi, jakuju ahučyŭ Łukašenka ŭ lutym 2024 hoda, u Biełarusi ŭžo znachodziacca dva dyvizijony, to-bok kala 24 takich vajskovych mašyn, 8 ź jakich niasuć na sabie rakiety.
Konrad Muzyka, abaronny analityk, dyrektar kampanii Rochan Consulting, jakaja zajmajecca daśledavańniem i analizam kanfliktaŭ i biaśpieki na postsavieckaj prastory, adznačaje ŭ kamientary «Radyjo Svaboda»: kali zychodzić z rasijskaha standartu dyvizijonu «Iskanderaŭ», jak, naprykład, na terytoryi 152-j rakietnaj bryhady ŭ Kalininhradskaj vobłaści Rasii, to pabudova jašče dvuch anharaŭ dla zachoŭvańnia kompleksaŭ «Iskander» moža śviedčyć pra toje, što na terytoryi vajskovaj čaści ŭ Asipovičach chočuć stvaryć novuju bryhadu i, adpaviedna, bryhadny kamplekt rakietnaha kompleksu «Iskander-M».
«Kali my viedajem, što Biełaruś atrymała dva bataljony «Iskanderaŭ», heta značyć vosiem puskavych ustanovak z rakietami, — vychodzić, što kali rasiejcy pastaviać jašče adzin dyvizijon, to heta budzie poŭnaja bryhada. Na zdymkach jakraz vidać, što biełarusy budujuć abjekt, dzie hetaja bryhada moža być raźmieščanaja. Ahułam heta 12 puskavych ustanovak. Dla absłuhoŭvańnia spatrebicca kala 500 čałaviek».
Pra pieradaču Biełarusi pieršych rakietnych kompleksaŭ «Iskander» Łukašenka zajaŭlaŭ padčas sustrečy z Pucinym 19 śniežnia 2022 hoda. Užo ŭ lutym 2023-ha, paśla navučańnia na rasijskich palihonach, biełaruskija vajskoŭcy stali ekspłuatavać ich samastojna.
25 sakavika 2023 hoda Pucin zajaviŭ, što jadziernuju taktyčnuju zbroju raźmieściać u Biełarusi. U krasaviku 2023 hoda biełaruskija vajskoŭcy prajšli navučańnie ŭ abychodžańni z taktyčnaj jadziernaj zbrojaj.
Sama vajskovaja čaść, dzie ciapier idzie budaŭnictva, raźmieščanaja ŭsiaho za 7 km ad Asipovickaha palihona i za 12 km ad 1405-j artyleryjskaj bazy bojeprypasaŭ, dzie, pavodle infarmacyi vydańnia New York Times, a taksama Fiederacyi amierykanskich vučonych, moža znachodzicca schovišča jadziernych bojehałovak.
Palitołah, ekśpiert u zamiežnaj i abaronnaj palitycy Pavieł Łuzin adznačaje ŭ kamientary «Radyjo Svaboda», što jadziernyja bojehałoŭki pavinny zachoŭvacca niedaloka ad vajskovych bazaŭ z technikaj, jakaja ź imi pracuje. Heta robicca, kab možna było chutka ich dastavić i zapuścić.
«Usio pryviazana da łahistyki: nie prosta pavinna być čyhunačnaja vietka, pa jakoj pieravozicca jadziernaja zbroja, naprykład z Rasii ŭ Biełaruś. Pavinna być jašče i sietka aŭtadaroh, jakija dazvolać z abjekta zachoŭvańnia dastavić jadziernuju zbroju «spažyŭcu». To-bok toj čaści, dla jakoj jana pryznačanaja. Łahistyčnaje plačo dastaŭki abmiežavanaje kiłamietražom».
Kiraŭnik prajekta Russian strategic nuclear forces Pavieł Podvih u kamientary «Radyjo Svaboda» stavić pad sumnieŭ znachodžańnie jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi:
«My bačym, što budujucca schoviščy ŭ Asipovičach, jakija nabližanyja da srodkaŭ dastaŭki. Ale toj fakt, što hetaje schovišča budujecca i navat budzie pabudavana, zusim nie aznačaje taho, što sami jadziernyja bojezarady tudy buduć dastaŭlenyja. U rasijskaj praktycy jość precedenty taho, što schoviščy takoha ŭzroŭniu stajali pustyja. My viedajem, što, naprykład, vielmi doŭhi čas i, mahčyma, navat ciapier schovišča ŭ Kalininhradzie stajała pustoje».
Na dumku Paŭła Podviha, dla Biełarusi moža być vykarystany rasijski ałharytm prymianieńnia jadziernaj zbroi. Jon uklučaje ŭ siabie centralnyja schoviščy, jakija znachodziacca pa ŭsioj terytoryi Rasiei. Dla Biełarusi heta moža być schovišča ŭ Bransku. U vypadku nieabchodnaści zbroja z centralnych schoviščaŭ dastaŭlajecca da mienšych rehijanalnych schoviščaŭ, bližej da tych bajavych mašyn, jakija ich vykarystoŭvajuć. Jak adznačaje Pavieł, takaja schiema dziejničaje ŭ vypadku bazy ŭ Kalininhradskaj vobłaści.
5 červienia pradstaŭnik Biełaruskaha abjadnańnia siłavikoŭ ByPol Alaksandr Azaraŭ sa spasyłkaj na svaje krynicy zajaviŭ, što dla achovy schovišča taktyčnaj jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi moža być raźmieščanaja rasijskaja vajskovaja čaść — 3,5—5 tysiač vajskoŭcaŭ ź ciažkaj technikaj. Pavodle jahonaj viersii, pieršapačatkovyja pieramovy byccam by vialisia mienavita pra Mahiloŭskuju vobłaść, da jakoj adnosiacca i Asipovičy.
Ale analityk i dyrektar kampanii Rochan Consulting Konrad Muzyka ličyć, što stvarać takuju vialikuju vajskovuju čaść dla abarony niekalkich bojehałovak niemetazhodna:
«Nichto nie pašle vojska zachoplivać hetyja bojehałoŭki. Zamiest hetaha NATA, naprykład, moža nanieści pa joj rakietnyja ci avijaŭdary. Ja prosta nie baču važkich pryčyn, navošta biełarusam stvarać vialikuju bazu tolki dla abarony hetych bojehałovak».
Sumnieŭ vykazvaje i rasijski palitołah, ekśpiert u źniešniaj i abaronnaj palitycy Pavieł Łuzin:
«Na zvyčajnych vajskovych rakietna-techničnych bazach, akramia inžynieraŭ jadziernaha zabieśpiačeńnia, aŭtaroty, inšaha dadatkovaha składu, jość i rota achovy. Centralnyja bazy zachoŭvańnia achoŭvajucca bataljonami achovy i inš. Kali havorka idzie pra 3500—5000 čałaviek, to heta vialikaja paŭnavartasnaja vajskovaja baza, mety jakoj nie mohuć zvodzicca da achovy jadziernaj zbroi».
Dla čyich mienavita vajskoŭcaŭ — rasijskich ci biełaruskich — uzvodziacca pakazanyja pabudovy ŭ vajskovaj čaści ŭ Asipovičach, nieviadoma.
Kiraŭnik prajekta Russian strategic nuclear forces Pavieł Podvih padkreślivaje:
«Treba dakładna razumieć adnu reč, jakaja ŭ mianie asabista nie vyklikaje nijakich sumnievaŭ: usie apieracyi ź jadziernymi bojezaradami, ci to na terytoryi Rasii, ci to na terytoryi Biełarusi, kali raptam jany tudy buduć dastaŭlenyja, usie apieracyi buduć ažyćciaŭlacca vyklučna 12-m Hałoŭnym upraŭleńniem Ministerstva abarony Rasii. Heta značyć, usie apieracyi — absłuhoŭvańnie, transpartavańnie bojezaradaŭ, achova abjekta i achova pierymietru — usio heta budzie rabicca vyklučna rasijskimi vajskoŭcami. Inšych varyjantaŭ tut niama».
Jak prahnazuje Konrad Muzyka z Rochan Consulting, Biełaruś praciahnie budavać infrastrukturu dla bryhady «Iskanderaŭ» i ŭdaskanalvać jadziernaje schovišča pobač, kab niervavać krainy NATA.
«Jany mohuć pravieści niekatoryja jadziernyja vučeńni ŭ Biełarusi. Mohuć skazać, što meta vučeńniaŭ — adbić uvarvańnie NATO, abo dla prykładu mohuć treniravać vajskovyja złučeńni dastaŭlać hetyja bojehałoŭki, i hetak dalej. Ale, viedajecie, heta ŭsio nie zachodzić dalej za rytoryku i pahrozy, jakija hučać z vusnaŭ Pucina i Łukašenki. Havorka idzie tolki pra niejkija vučeńni. Vielmi małaimavierna, što heta pojdzie dalej. Ja maju na ŭvazie, što imaviernaść taho, što hetyja pahrozy materyjalizujucca va ŭdar luboha rodu, niejmavierna nizkaja. Ja b skazaŭ, što blizkaja da nula».
Vajskoŭcy dali spravazdaču pra vučeńni ź jadziernaj zbrojaj
Upieršyniu ŭ vajskovym paradzie ŭ Minsku voźmuć udzieł «Iskandery»
Vučeńni pa vykarystańni taktyčnaj jadziernaj zbroi. Jakaja ŭ ich rola Biełarusi i ci buduć zadziejničany sapraŭdnyja bojehałoŭki
Apublikavanyja novyja zdymki mierkavanaj bazy jadziernaj zbroi pad Asipovičami. Što na ich?
Jeŭrapiejcy hatovyja pahadzicca na adpraŭku svaich vojskaŭ dla achovy biełaruska-ŭkrainskaj miažy — vialikaje apytańnie1
Kamientary