Palitviazień pravioŭ paŭtara hoda ŭ SIZA — voś jak jon vyhladaŭ paśla hetaha
Schudnieły tvar i praniźlivyja vočy — tak vyhladaje na zdymku z kałonii 38-hadovy Arciom Zadrucki, były palitviazień, jaki pravioŭ bolš za dva hady za kratami za kamientar z adnaho słova: «karnik». U źniavoleńni mužčyna zastaŭsia biez žonki — taja prosta dasłała papiery pra razvod, a taksama straciŭ słych na adno vucha. Raskazvajem historyju, jakaja chavajecca za fota.
«Bajsoł» adkryŭ zbor dla Arcioma — paŭdzielničać možna tut. Abo, kali žadajecie jamu dapamahčy, napišycie Arciomu ŭ instahram.
«Pačobut trymaŭsia staična, ale vyhladaŭ blednym, vielmi schudniełym i ź zialonym tvaram»
Usio pačałosia z historyi Andreja Zielcera — ajcišnika, jaki zahinuŭ u svajoj kvatery padčas stralaniny z kadebešnikami. Arciom pabačyŭ videa stralaniny ŭ čacie vajskovaha haradka va Uruččy i pakinuŭ tam adno słova — «karnik». Na nastupny dzień a 10-j hadzinie viečara da jaho pahrukalisia siłaviki.
Na toj čas Arciom pracavaŭ 2D-animataram, pieryjadyčna zajmaŭsia hukarežysuraj. Apošniaj śfiery jon addaŭ 13 hadoŭ žyćcia: zhadvaje, što pracavaŭ na pieršych kancertach hurta Irdorath, a taksama na padpolnych vystupach Kulinkoviča i Volskaha, kali tych zabaranili — Arcioma ŭraziła, jak ludzi źbiralisia na kancerty, kab padtrymać muzykaŭ.
Jon zhadvaje, jak paśla svajho zatrymańnia apynuŭsia ŭ izalatary na Akreścina:
«Jak jano hučyć? Hledziačy pa tym, jakaja ciapier hadzina. Zbolšaha heta laskańnie dźviaryma, nieadekvatnyja vokryki nahladčykaŭ, rankam da hetaha dadajecca dziaržaŭny himn. Ja na suviazi z chłopcami, jakija ŭ Biełarusi adbyvajuć chatniuju chimiju, i jany kažuć, što na Akreścina ŭsio toje samaje — tyja ž ździeki i pierapoŭnienyja kamiery».
Dalej Zadruckaha pieraviali ŭ žodzinskuju turmu, dzie pieršyja dva miesiacy trymali biez suviazi sa źniešnim śvietam — u tym ža režymie inkamunikada, praź jaki ciapier prachodziać viadomyja palitviaźni.
«Heta žudasna, bo dla ciabie važna mieć choć niejkija viestački ad rodnych, dy i im składana. Ujaŭlaju, što adbyvajecca ź ludźmi, jakija ŭžo doŭha ŭ stanie inkamunikada — u navapołackaj kałonii heta Ihar Łosik, Viktar Babaryka, taksama tam byŭ Andžej Pačobut. Viedaju ŭmovy PKT i ŠIZA, dzie jany ciapier — heta žudasnyja ŭmovy, prosta ździek z čałavieka. Ludzi, jakija adtul vychodziać, kažuć, što pakidaješ tam prosta tony zdaroŭja.
Vosieńniu 2023-ha sustrakaŭ Pačobuta na pramzonie [ŭ navapołackaj kałonii], kali jaho nienadoŭha vypuskali z ŠIZA ŭ atrad. Zbolšaha ŭsie chłopcy jaho padtrymlivali, sprabavali hutaryć. Ale jaho chutka zakryli nanoŭ z farmalnych pryčyn — zdajecca, praz admovu ad prybirańnia. Jon trymaŭsia staična, ale vyhladaŭ blednym, vielmi schudałym i ź zialonym tvaram. Razumieŭ, što adbyvajecca».
Polskija palityki časam kažuć, što Andžej Pačobut nie zhodny vychodzić na volu z umovaj adjezdu ź Biełarusi. Arciom upeŭnieny, što nichto ź ludziej u tych umovach, u jakich ciapier Pačobut, nie admoviŭsia b ad viartańnia ŭ narmalnaje žyćcio, asabliva tyja, chto znachodzicca va ŭmovach inkamunikada i PKT.
«U žodzinskaj turmie ja važyŭ, dumaju, 55 kh z rostam 185 sm»
U žodzinskaj turmie Arciom apynuŭsia ŭ tym ža korpusie, dzie ŭ 2020-m sadžali zatrymanych na pratestach. Heta byli kamiery, pierapoŭnienyja ŭ dva razy, dzie časam admysłova nie adklučali aciapleńnie, chacia ŭ kamiery śpiakotna. Vokny adździelenyja kratami, da jakich 60 santymietraŭ, i ty nie možaš daciahnucca i adčynić akno. Viaźniaŭ budzili ŭnačy, karmili ježaj drennaj jakaści, nie akazvali miedyčnuju dapamohu.
Na toj momant Zadrucki byŭ žanaty. Jaho žonka źjechała z krainy praz paŭtary-dva tydni paśla zatrymańnia muža, ale kala dzieviaci miesiacaŭ padtrymlivała kantakt — pisała listy. A potym žančyna źnikła, i Arciomu pryjšła papiera ab razvodzie. Heta zvyčajnaja situacyja dla palitviaźniaŭ, kaža jon, asabliva tych, u kaho ciažkija artykuły.
Zadrucki kaža, što ŭspryniaŭ takoje razbureńnie 12-hadovaha šlubu jak zdradu. «Čamu jana tak zrabiła? Ludzi čakajuć i pa dziesiać hadoŭ, kali razumieć usiu situacyju i ŭzrovień niespraviadlivaści ŭ Biełarusi… Tak što tut, napeŭna, havorka vyklučna pra svaje asabistyja žadańni. Vierahodna, tak dla jaje było lahčej».
Ciažkaje fota Arcioma zrabili paśla jaho pryjezdu ŭ navapołackuju kałoniju, paśla paŭtara hoda ŭ SIZA. Dla mužčyny heta važny zdymak:
«Fota — heta pa sutnaści zachavany kavałačak momantu, hetym jano i kaštoŭnaje. U hety momant ja vyhladaŭ nie vielmi dobra, tady ja skinuŭ, moža, 10-15 kh i važyŭ, dumaju, 55 kh z rostam 185 sm».
U SIZA Arciom dvojčy abjaŭlaŭ haładoŭku, kab damahčysia dapamohi miedykaŭ, bo jon ciažka zachvareŭ. Usio pačałosia z kavidu — mužčyna ŭpeŭnieny, što heta byŭ jon, bo tady chvareła nadta šmat viaźniaŭ. Zadrucki ŭspaminaje sukamiernika, jakoha nieśli ŭ sančastku na rukach, bo jon nie moh chadzić — mieŭ prablemy z dychańniem.
U Arcioma źjaviłasia anhina i padniałasia vysokaja tempieratura, potym raspačaŭsia hajmaryt. Mocna baleła hałava, u dadatak da ŭsiaho raźviŭsia kanjuktyvit. Da jaho nie pryvodzili doktara, kolki b Arciom ni prasiŭ, i tolki paśla pačatku haładoŭki vyrašyli palačyć mužčynu — prapisali antybijotyk u kropielnicach.
Heta źniščyła ahulnaje zaražeńnie, ale vušy i dalej časam zapalalisia:
«Pastupova ja pačaŭ horš čuć, ale nie nadta źviartaŭ na heta ŭvahu. U sakaviku 2022 hoda znoŭ zastudziŭsia i zrazumieŭ, što praktyčna ničoha nie čuju na levaje vucha — było adčuvańnie, byccam jano pastajanna zakładzienaje. Prosta niešta zdaryłasia — i słych źnik. Ciapier daktary kažuć, što možna pasprabavać minimalna palepšyć moj słych, ale nie atrymajecca jaho adnavić».
«Raduješsia kožnamu, chto vyjšaŭ, ale razumieješ, što kožny dzień sadžajuć jašče bolš ludziej. I spadziaješsia, što ludzi nie apuściać ruki»
Navapołackaja kałonija, kudy trapiŭ Zadrucki, nie dadavała zdaroŭja:
«Charčavańnie tam isnuje tolki kab padtrymać arhanizm. Vielmi šmat sapsavanych praduktaŭ, ćviłyja tamaty — heta norma. Taksama tam maksimalna vykarystoŭvajuć tvaju pracu. Prosta izalacyja i vykarystoŭvańnie niavolnickaj pracy, tvaich sił, mahčymaściej i zdaroŭja, kab skalečyć ciabie i maksimalna vycisnuć ź ciabie ŭsio narmalnaje, pakinuć tolki žadańnie cichieńka praciahnuć vyžyvać.
Tam dahetul idzie čorny «śnieh» ad taho, što palać draty i ŭsio heta ŭźnimajecca ŭ pavietra — praŭda, užo nie tak mocna, jak raniej. Ale tam ty pastajanna dychaješ dymam ad smalenaj płastmasy. Taksama la kałonii jość zavody «Naftan» i «Palimir», jany taksama dadajuć svaich pachaŭ i šarmu. Kali pryjechaŭ tudy, adrazu adčuŭ pach alivy ŭ pavietry, i jon ciabie tam pieraśleduje pastajanna».
La kałonii, uspaminaje były viazień, znachodziacca truby, pa jakich prachodziać naftapradukty, i časam jany pačynajuć hučna pracavać. Staić mocny šum, nibyta ty znachodzišsia kala avijacyjnaha ruchavika, nie možaš narmalna havaryć i musiš jaho pierakrykvać. Arciomu jak hukarežysioru zdavałasia, što šum dachodzić niedzie da 150 decybieł, i jon nie źnikaje ni ŭdzień, ni ŭnačy.
Zadrucki maryŭ, kali vyjdzie na volu, abniać rodnych, pabačyć kotku i chutka źjechać. Pieršaja sproba evakujavacca nie atrymałasia: biełarus chacieŭ biez dapamohi trapić u Hruziju z Rasii, ale jaho nie vypuścili. Ale ž z dapamohaj śpiecyjalistaŭ atrymałasia vyjechać ź Biełarusi.
Ciapier Zadrucki žyvie pad Varšavaj i čakaje mižnarodnuju abaronu. Jon płanuje vučycca i zajmacca dalej animacyjaj, a hukarežysura, ličyć Arciom, dla jaho naŭrad ci mahčymaja zaraz.
Siabie jon adčuvaje čałaviekam, jaki pačynaje žyćcio z nula:
«Kali tabie amal 40, heta dziŭnaje adčuvańnie, bo ty ŭžo niečaha dasiahnuŭ u Biełarusi. U hetym uzroście pačynać z nula maralna bolš ciažka, ale robiš toje, što treba, i ŭsio. Pry hetym nie zabyvaješ, što byŭ u turmie, i pamiataješ ludziej, jakija tam znachodzilisia. Raduješsia kožnamu, chto vyjšaŭ, ale razumieješ, što kožny dzień sadžajuć jašče bolš ludziej. I spadziaješsia, što ludzi nie apuściać ruki».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆJak vyhladaje 46-hadovy juryst Juraś Ziankovič praz try z pałovaj hady źniavoleńnia ŭ biełaruskaj turmie
«Prosta zalivaješsia ślaźmi i dumaješ: za što?» Iryna Ščasnaja i jaje čatyry balučyja hady za kratami
«Mianie heta tolki ŭzmacniła». Viazień uskryvaŭ vieny za kratami — a ciapier radujecca, što prajšoŭ praz turmu
Kamientary