Paśla zasakrečvańnia statystyki pa eksparcie kalijnych uhnajeńniaŭ Biełstat nie pierastaŭ jaje źbirać, prosta spyniŭ publikacyju ŭ ahulnym dostupie. «Naša Niva» zdabyła takuju statystyku za try papiarednija hady.
U zdabytaj «Našaj Nivaj» statystycy adlustravany try pakazčyki: abjom ekspartu, jaho ahulny košt i siaredniaja cana za tonu.
Z dapamohaj hetaj statystyki i danych za minułyja hady my zdoleli dać prykładnuju acenku prybytkovaści ekspartu kaliju paśla ŭviadzieńnia sankcyj i pačatku vajny.
Spačatku razhledzim zakrytyja ad nasielnictva Biełarusi danyja.
| Ekspart kalijnych uhnajeńniaŭ | 2021 | 2022 | 2023 |
| Abjom u tonach | 12,3 miljona | 4 miljony | 9,6 miljona |
| Abjom u dalarach | $3,06 miljarda | $1,95 miljarda | $2,44 miljarda |
| Siaredniaja cana za tonu | $247,8 | $479,2 | $252,16 |
My bačym tut ahulnyja trendy: prasiadańnie ekspartu paśla zabarony na tranzit cieraź Litvu ŭ 2022-m, častkovaje adnaŭleńnie 2023-ha paśla taho, jak udałosia vypracavać novuju łahistyku praz Rasiju.
Takim čynam, abjomy ekspartu jašče nie dasiahnuli dasankcyjnych, jany nižejšyja na 2,7 miljona ton, abo na 22%.
Siaredniaja cana realizacyi amal roŭnaja canie 2021 hoda, ale treba ŭličyć inflacyju dalara 12% za 2021—2023 hady.
I taksama bačym vałavuju vyručku.
Treba asobna nahadać, što ličby vałavaj vyručki nie roŭnyja ličbam prybytku.
Z dastupnaj nam statystycy niemahčyma dakładna acanić prybytki ad zdabyčy kaliju. Biez dostupu da aktualnaj buchhałteryi my možam prykinuć heta tolki pa hrubaj ekstrapalacyi ličbaŭ papiarednich pieryjadaŭ. Heta mahčyma.
My ŭziali 2018 i 2019 hody — samyja śviežyja z dastupnych finansavych danych «Biełkalija» i Biełaruskaj kalijnaj kampanii i paraŭnali ich z danymi ab abjomach ekspartu i valutnaj vyručki za tyja ž hady. Tak my vyličyli prykładny sabiekošt zdabyčy i transpartu ŭhnajeńniaŭ u dasankcyjnyja hody.
Pryviedzienyja ŭ tablicy ličby nie źjaŭlajucca absalutna dakładnymi, majuć abjektyŭnyja pahrešnaści, ale prykładna adlustroŭvajuć paradak ličbaŭ.
| Ekspart kalijnych uhnajeńniaŭ ≈ | 2018 | 2019 |
| Abjom u dalarach | 2,904 miljarda | 2,997 miljarda |
| Abjom u tonach | 5,86 miljona | 6,23 miljona |
| Sabiekošt zdabyčy tony | $70 | $69,3 |
| Sabiekošt zdabyčy + transpart i administracyjnyja vydatki | $198 | $212 |
| Dola vydatkaŭ na transpart u sabiekošcie | 37,9% | 36,7% |
| Prybytak | $1,74 miljarda | $1,67 miljarda |
Pavodle padlikaŭ «Našaj Nivy», sabiekošt zdabyčy adnoj tony kalijnych uhnajeńniaŭ (majecca na ŭvazie ŭžo tona ŭ pieraliku na 100% utrymańnie karysnych rečyvaŭ) «Biełkalijem» — ličba kala $70.
Ličbu $72 za tonu ŭ 2012-m nazyvała kiraŭnica analityčnaha departamienta Hazprambanka Darja Śnitko.
U hetuju ličbu ŭvachodziać tolki vydatki na technałahičny praces zdabyčy, a taksama zarobki rabočych, jana nie finalnaja. Da jaje treba dadavać canu frachtu i administracyjnych vydatkaŭ.
Z usim razam sabiekošt tony ŭ 2018—2019 kruciŭsia vakoł $200 i vyšej.
Analityki haliny ŭ 2019-m nazyvali ličbu $252 jak «praktyčna roŭnuju sabiekoštu vialikich kampanij», siarod jakich, biezumoŭna, i «Biełkalij».
Z hetych raźlikaŭ bačnaja prykraja asablivaść ekspartu z suchaputnaj krainy — vializnaja dola transpartnych vydatkaŭ u sabiekošcie.
Ekspart praz Kłajpiedu byŭ samym vyhadnym, łahistyčnaje plačo pry im było najkaraciejšaje. Ale i pry im vydatki na dastaŭku dasiahali pad 40% sabiekoštu, bo rynki asnoŭnych spažyŭcoŭ vielmi dalokija.
Niechta z čytačoŭ moža ździvicca rentabielnaści 2018-2019-ha i spytać, jak ža tady ŭdavałasia stolki zarablać, kali indykatyŭnaja cana ŭ hetyja hady była $260-280 za tonu?
Tłumačeńnie jość. Indykatyŭnyja ceny za tonu abaznačajuć tolki canu za tonu na składzie vytvorcy. Kab hetaja tona stała tvajoj, klijent u realnaści płocić kratna bolš. Kantrakty zaklučajucca pa formule Cost and Freight (CFR) — košt plus dastaŭka.
Voś i Biełaruskaja kalijnaja kampanija, dla ilustracyi, u 2023-m publična aburałasia dempinham kanadskaj Canpotex, jakaja abvaliła canu z $590 dołaraŭ da $307 pa formule CFR (košt + dastaŭka).
Kali klijent hatovy płacić $590 (heta ličba dla prykładu, u 2022-m niekatoryja płacili i pa $800, i pa $1000), to delta pamiž sabiekoštam i hatoŭnaściu klijenta płacić — tvoj zarobak. Źnižaješ sabiekošt, na niečym ekanomiš — zarablaješ bolš.
I tut možna padkreślić pieršuju hałoŭnuju vysnovu z apublikavanaj nami statystyki: padsankcyjny biełaruski kalij ciapier pradajecca z drakonaŭskim dyskontam da aktualnych rynkavych cenaŭ.
Druhaja hałoŭnaja vysnova: z ulikam dyskontu i rostu vydatkaŭ na transpart košt realizacyi ŭ $252,16 za tonu ŭžo blizki da sabiekoštu minułych pieryjadaŭ.
U vyniku sankcyj «Biełaruśkalij» pierastaŭ być toj supierrentabielnaj arhanizacyjaj, jakoj jon byŭ da 2021 hoda.
My navat nie možam z upeŭnienaściu skazać, ci jon uvohule paśla pačatku vajny pracuje z prybytkam ci ŭ stratu, bo vydatki na łahistyku ŭ sabiekošcie pavinny vyraści, paciahnuŭšy ŭvierch i sam sabiekošt.
Što praŭda, u «Biełkalija» zastavałasia mahčymaść kampiensavać rost vydatkaŭ na łahistyku skaračeńniem administratyŭnych vydatkaŭ, jakich taksama ahułam nabiahała pad 30% ad sabiekoštu.
Miarkujučy pa ŭskosnych dadzienych, takich, jak skaračeńnie siarednich zarobkaŭ u Salihorskim rajonie, možna mierkavać, što šlacham aptymizacyi vydatkaŭ kiraŭnictva «Biełkalija» i dziejničała.
Biełaruski mieniedžmient, sakratarki i rabočyja, ale i siamja Alaksandra Łukašenki stali zarablać mienš, a rasijskija pasiaredniki, śpiekulanty i spažyŭcy na dalokich rynkach stali zarablać bolš.
Alaksandra Łukašenka narakaŭ na «vielmi nizkija ceny na kalijnyja ŭhnajeńni», praz što ich davodzicca pradavać «za ništo, amal pa sabiekošcie, a toje i nižej časam».
Našyja raźliki hetyja narakańni paćviardžajuć.
Možna zrabić vysnovu, što Biełaruś kroŭna zacikaŭlenaja ŭ źniaćci sankcyj z «Biełaruśkalija», heta realna pytańnie na 1,5—2 miljardy dalaraŭ štohod.
Inšym varyjantam moža być kartelnaja zmova z «Urałkalijem», kab razam źmienšyć zdabyču i štučna padniać ceny.
Ale rasijski bok nie asabliva zacikaŭleny ŭ takim padychodzie, bo ŭ rasijan, jakija zdabyvajuć syravinu ŭ Pryuralli, niama prablem z łahistykaj. «Urałkalij» minuły hod spracavaŭ z rentabielnaściu 39,8%, a 2022-y — z 57,4%.
Tak što realnaść u tym, što pakul što dempinhujuć kanadcy, jakija znachodziacca blizka (u vodna-transpartnym sensie) da asnoŭnych spažyvieckich rynkaŭ, a ruskija ścisnuli zuby i ciarpiać. I navat kali jany z časam i pahodziacca ryzyknuć, admovicca ad isnujučych prybytkaŭ u zamien na ŭjaŭnyja budučyja, to ŭ «Biełkalija» vielmi vuzkaja delta, u miežach jakoj jon moža ekśpierymientavać z canoj da pačatku raboty ŭ minus.
Tamu treci varyjant, pra jaki taksama razvažaje Łukašenka — stvaryć zavody ŭ trecich jurysdykcyjach, jakija buduć prymać sol pa sabiekošcie, rabić ź jaje ŭhnajeńni i pradavać biez dyskontu, a potym nazad dzialicca prybytkam ź Minskam.
Hetymi krainami, vidavočna, nie mohuć być Indyja, Kitaj i Brazilija — asnoŭnyja spažyŭcy. Tamu što niama łohiki ŭ tym, kab rabić u siabie tanna i pradavać samomu ž sabie doraha. Heta pavinna być niejkaja inšaja jurysdykcyja, dastatkova niecyvilizavanaja dla taho, kab načchać na amierykanskija i jeŭrapiejskija sankcyi, i dastatkova nadziejnaja dla taho, kab rabić tam spravy na miljardy dalaraŭ i vieryć, što z taboj raźličacca. Dahetul, adnak, takoj prakładki nie stvorana.
Viartańnie dachodaŭ ad ekspartu kaliju zastajecca patencyjna hałoŭnaj matyvacyjaj dla Alaksandra Łukašenki, kab narmalizavać adnosiny z zachodnimi susiedziami i Zachadam u cełym. Abstaviny dla takoha palityčnaha rašeńnia mohuć skłaścisia tady, kali Rasija ź niejkich pryčyn ściśnie subsidavańnie Łukašenki da tych abjomaŭ, pry jakich vypadzieńnie kalijnych prybytkaŭ stanie niaścierpnym dla narmalnaha napaŭnieńnia dziaržaŭnaha biudžetu.
Kamientary